SULTAN (1978)

Yönetmen: Kartal Tibet

Senaryo: Yavuz Turgul

Görüntü Yönetmeni: Erdoğan Engin

Müzik: Yavuz Turgul

Düzenleme: Cahit Berkay

Yapım: Arzu Fim/Ertem Eğilmez, Nahit Ataman

Yönetmen Yardımcıları: Ahmet Sezerel, Erdoğan Kar, Kamera Asistanı: Ertunç Şenkay, Renk Uzmanı: Hasan Örnek, Sesleri Alan: Necip Sarıcıoğlu, Yardımcı: Erkan Esenboğa, Sistem: Flet Elektronik, Kurgu-Senkron: İsmail Kalkan, Mevlüt Koçak, Negatif Kurgu: Mahmut Eskici, Laboratuvar: Selahattin Kaya, İsmet Tomaçgil, Hayrettin Çakmak, Mahmut Doğan, Set Ekibi: Aziz Kıskanç, Taci Erşan, Azmi Yıldız, Işık Şefi: Süley-man Çekiç, Işık Yardımcısı: Teoman Sayın, Kadir Çil, Yapım Yönetmeni: Yılmaz Kanat, (Yeni Stüdyoda renklendirilmiş ve seslendirilmiştir),

Oyuncular: Türkan Şoray (Sultan), Bulut Aras (Kemal) Adile Naşit (ebe Hatice), Şener Şen (bakkal Bahtiyar), İhsan Yüce (Kemal’in babası), Erdal Özyağcılar (Çarli), Güzin Özyağcılar (Çarli’nin meleği), Ayşe Kemikoğlu, İlyas Salman, Tuncer Sevi, Hikmet Gül, Gül Yalaz, Filiz Bozkurt, Fatma Demirok, Ekrem Dümer,

Konu: Yönetmenliğini Türk sinemasının güldürü türünde ürün veren en yetkin isimlerinden biri olan Kartal Tibet'in, senaristliğini ise Yavuz Turgul'un üstlendiği "Sultan", 1970'li yıllara ait mahalle filmleri içinde en sevilenlerden biri. Türün sinemamızdaki neredeyse bütün önemli oyuncularını bir araya toplayan, Şener Şen'den İlyas Salman'a, Erdal Özyağcılar'dan Adile Naşit'e uzanan kadrosunu Türkan Şoray'ın varlığı ile taçlandıran film, sadece güldürmeyi değil, düşündürmeyi de amaçlayan, içerdiği toplumsal eleştiriler ile benzerlerinden bir adım öne çıkmayı başaran bir film.

Bir gecekondu mahallesinde yaşamakta olan dört çocuklu dul bir kadın Sultan. Zengin evlerine temizliğe giderek ailesini geçindirmeye çalışan, mahallede namuslu ve gözü pek oluşu ile tanınan Sultan'a muhtarın minibüs şoförlüğü ya-pan çapkın oğlu Kemal talip olunca, pepe bakkal Bahtiyar da bu zorlu yarışa dahil oluyor ve eğlence başlıyor. Seyirci aslında evlenmek niyetinde olmayan Kemal'e gönlünü kaptıran Sultan'ın halinin ne olacağını düşünedururken, arka planda bambaşka bir oyun dönmekte. Gecekondu mahallesinin yakınından çevreyolu geçeceğini öğrenen paragöz muhtar, halktan evlerini yok pahasına satın alıp, zenginliğine zenginlik katmanın planlarını yapmaya başlıyor. Amacı durum anlaşılmadan, mahalleliler birlik olmadan, sessiz sedasız bu alışverişi tamamlamak. Ama evdeki hesap çarşıya uymuyor ve dolandırıldıklarını fark eden mahalle halkı topyekün bir direnişe geçiyor. Tabii tüm bunlar yaşanırken hayatın bir oyundan ibaret olmadığını nihayet anlayan Kemal'in Sultan'a gerçekten aşık olduğunu söylemeye bile gerek yok.

Film, yoksul halkın o gece sofrasına ne koyacağını düşünmekten, üzerlerinde oynanan büyük oyunların farkına varamayışı ve sömürüye karşı savaşın ancak birlik olunarak kazanılabileceği düşüncesine yaslanırken, öte yandan işçi hakları, sigortalı olmanın avantajları, fazla çocuk doğurmanın yaratacağı sorunlar, kırsaldan şehre göç eden kadının kendi kimliğini buluşu gibi dönem içinde gündem teşkil eden önemli konulara da değiniyor. Karakter yaratımı açısından da oldukça başarılı bir film "Sultan". Elbette bu konuda senarist Yavuz Turgul kadar, birbirinden yetenekli oyuncuların da paylan büyük. Şener Şen'in korkak bakkal Bahtiyar, îlyas Salman'm kraldan kralcı bekçi Kolombo, Bulut Aras'ın çapkın şoför Kemal ve İhsan Yüce'nin dolandırıcı muhtar rolündeki başarısı dikkat çekici. Gösterime girdiği günden beri seyircinin hiç bıkmadan izlemeye devam ettiği "Sultan", samimi ve işlek anlatımı, sağlam alt metni, zengin oyuncu kadrosu ve eğlenceli olay örgüsü ile klasikleşmiş bir eser. (P.T.) SİNEMA En İyi 100 Film”