GÖMLEK (1988)

Senaryo ve Yönetmen: Bilge Olgaç (Osman Şahin'in eserinden)

Görüntü Yönetmeni: Salih Dikişçi

Müzik: Serdar Yalçın

Yapım: Pınar Film /Altan Şenol

Kurgu: Bige Olgaç

Oyuncular: Berhan Şimşek, Erdal Özyağcılar, Şehnaz Dilan, Savaş Yurttaş, Erol Demiröz, Füsun Demirel, Nurettin Şen, Erdinç Bora, Yaşar Güner, Yaman Tarcan, Çetin Öner, Hikmet Taşdemir, Gökhan Koray, Kemal Yıldırım,Mert Egemen,

Aytekin Özen, Ali İnce,

,

Konu : Arva’da. hazine toprağının ekilmesi yüzünden ağa ile köylüler arasında çıkan olaylarda maraba Mustafa ağayı vurur. Bu olay diğer ağalar arasında endişe yaratır. Bunlardan biri de Pulan ağası Behram'dır. Behram Ağa marabaların kendi aralarında konuşmalarından kuşkulanır, konuşanların içinde Eno da vardır. Ağa günlerce düşünür sonunda marabaya bir ziyafet yemeği verir. ve o yemekte gördüğü rüyadan ve rüyasında ki şıh Kavstan söz eder ve sözünü marabalardan Eno'yu evlat edinmek istediğini açıklayarak bitirir. Giydiği ağalık gömleğinin içine Enonun da girmesini ister: gömleği birlikte giyerler sonra ağa çekilir, gömlek Eno' nun üzerinde kalır. Herkes olaya şaşırır ve bir anlam veremez. Eno ise bu değişim karşısında zamanla eski sertliğini, ağaya karşı direncini, tutumunu yitirir, boyun eğer. . Aradan bir zaman geçip, Eno'nun bu halini beğenmeyen Mürsel Dayı ve Azap Safo, bir kenara çekerek 'gömlek giyilmekle ağa olunamayacağını' Eno'ya anlatırlar. Bir süre daha geçer. Bir gece Mürsel Dayı’nın kapısı çalınır. Açınca karşısında Eno'yu gömlek giymiş olarak görür, Eno, hiç konuşmadan kapı kapı bütün köyü dolaşır. En sonunda Behram Ağa’nın kapısına dayanır. Behram ağanın yüzüne çıkardığı gömleği atarak yarı çıplak marabanın narasına karışır. “Orhan Ünser, “Kelimelerden Görüntüye” syf, 205”

1990 yıöında 3. Ankara Film Festivali’nde AFSAD özel ödülü.

MARABA: Tek dal cigara ve bir kap yemeğe köle gibi çalışan insan. Güneydoğudaki toprak ağalığının getirisidir. maraba toprağa bağlı insanlardır. Toprakla birlikte satılıp, alınır.

*   köy sahibi Şemo Ağa, "maraba”nın gitgide başkaldırdığım ve eski usullerle buna karşı duramayacağını seziyor. Ama "ağalıkta çare tükenmez"i başkaldırının önderi gözüken yoksul Eno'yu "evladı" ilan ediyor çoluk çocuksuz ağamız. Ve ona "ağalık gömleği"ni giydiriyor. Eno, artık bir "ağa veliahtı'dır, ağalığın nimetlerinden köşe bucağından da olsa yararlanmaya başlamıştır. Böylece ağaya karsı başkaldırı da öndersiz kalmış olacaktır.

"Gömlek", geçmişte "Kaşık Düşmanı", "İpekçe" gibi filmlerin yaratıcısı Bilge Olgaç'ın yine ilginç bir filmi. Film, bir yandan "ağalık" kurumunun varlığını sorguluyor ve bu kuruma karşL, özellikle ilk yanda "militan" bir başkaldırıyı öngörüyor. Ancak film, özellikle ikinci yarıda tavrını bir güldürüye dönüştürmeyi seçiyor.

"Gömlek", Olgaç'ın örneğin "İpekçe"deki biçimci anlatımı da sıkça kullandığı, yer yer çok özgün bir güldürü dozuna da ulaşan ilginç bir film. Eno'nun gömleği giymesi gibi birkaç sahne ise sinemamızdaki güldürü sahnelerinden bir seçmeceye rahatça girebilir. Berhan Şimşek ve Erdal Özyağcılar'ın karşılıklı olarak gerçekten de döktürdükleri ve dayanılmaz birer oyun sergiledikleri filmde, Serdar Yalçın da işlevsel müziğiyle dikkati çekiyor. "Gömlek", kuşkusuz yılın en ilginç yerli filmlerinden biri. Bir kadın yönetmenin böylesine bir "erkek komisu"na el atması ve aldığı sonuç, ayrıca övgüye değer. “Atilla Dorsay, "12 Eylül Yılları ve Sinemamız”