ŞABAN PABUCU YARIM (1985)

Yönetmen: Kartal Tibet

Senaryo: Aydemir Akbaş, Halit Akçatepe

Görüntü Yönetmen: Rafet Şiriner

Müzik:Cahit Berkay

Yapım: Cem Film/Yahya A. Kılıç

Yönetmen Asistanı: Meral Bayer, Kamera Asistanı: Mahmut Yumuşak, Yardımcı Yönetmen: Ahmet Sezerel, Sesleri Alan: Erkan Esenboğa, Kurgu: Mevlût Koçak, Renk Uzmanı: Sabahattin Hoşsöz, Laboratuvar Şefi: A. Tümay Rızai, Set Ekibi: Cengiz Ökten, Mustafa Boad, Ali Rıza, Işık: Recep Biçer, Nuri Akçabay, Yapım Yönetmeni: Ekrem Gökkaya, Yapım Asst.: Fethi Coşkun, (Sineray Film stüdyo ve laboratuarlarında hazırlanmıştır.)

Oyuncular: Kemal Sunal, Halit Akçatepe, Adile Naşit, Reha Yurdakul, Fulya Özcan, Müge Akyamaç, Barış Altay, Nermin Denizci, Ümit Yesin, Yadi-gâr Ejder, Gazanfer Gündüz,

Konu: Şaban halası Adile ve halasının camii avlusunda bulduğu Zeynep ile birlikte yaşamaktadır. Zeynep Şaban'ı sevmekte fakat Şaban ise aynı mahalleden Pamra'ya tuıtkundur. Mahallede ekmek dağıtan Halit ise Zeynep'e vurgundur. Bu arada oyun parkının olduğu arsa ile Şaban'ların oturduğu evin arazisini satın alan işadamı Haydar o araziye site yapacağından Şaban'lara çıkmaları için bir süre verir. Süre dolduğunda evi yıkmak için gelenleri bir sürpriz beklemektedir.

► Kendi deyimiyle, Şaban tipini "silahsız saf kovboy" olduğunu söyleyen Kemal Sunal'ın öykü içindeki ağırlığının fazla olmaması "Şaban"ın sakar kahramanlığı ile özdeşleşmeye alışmış izleyiciyi filmden soğutmuş olabilir. Ama, "Şaban Papucu Yarım", bundan on yıl önceki Arzu Film'in aile filmini anımsatan bir "naif iyimserlik" taşıyan bir yapıt. (Yavuzer Çetinkaya, Milliyet Sanat D. S. 132, 15 Kasım 1985)

► Güldürü, zor zamanların türüdür. Toplumca büyük bunalımların yaşandığı, büyük sıkıntıların çekildiği, ortak paranoyalara giden dönemlerde gül-dürünün de etkisi artar, varlığı doğrulanır. Günümüz Türkiye'sinin, görünürdeki sakin, durgun halinin ardında, bu türden toplumsal bir rahatsızlığın sancılarını çektiği görmezden gelinebilir mi? Özellikle fiyatların alıp başını gittiği, milyonlarca insa-nın iş, konut, gündelik ekmek gibi en yaşamsal sorunlarını çözümleyemediği, korkunç toplumsal uçurumların git gide daha belirgin hale geldiği bu ortamda?..

Kemal Sunal filmlerinin başarısının nedenlerinden biri de kuskusuz budur. Bir büyük ekonomik bunalım dönemine denk gelmiştir Sunal; ve ilginç yüzü, mimikleri, küfürleri kadar, belki bunlardan da çok, temsil ettiği 'halk çocuğu' tipinin yaygınlığı ve bu tipin en soyut, genel ve iyimser biçimde de olsa, toplumdaki 'kötü'lere karşı verdiği savaşım, gösterdiği direniş,, elbette benzer durumları yaşayan geniş kitlelerin, 'yaşamın sillesini yemişlerin, her gün yeni bir sıkıntıyı, yeni bir zammı, yeni bir güçlüğü gö-ğüsleyenlerin ilgisini çekmiş, desteğini bulmuştur. Bir film süresi boyunca bite olsa, 'sokaktaki adamla alabildiğine özdeşleşen, kimileyin emekçi, çoğunlukla 'lümpen' Şaban, seslendiği kitleler İçin ideal bir boşalma, rahatlama, 'arınma' aracı ve yöntemi olup çıkmıştır.

Şaban Pabucu Yarım", mevsimin bu ilk Kemal Sunal güldürüsü, yine aynı özelliklerle karşımıza geliyor. Ne iş yaptığı belli olmayan, zaten bir iş de yapmayan Şaban, bu kez, çocukları, çocukların oynayıp güldüğü bir oyun yerini ve tüm bir gecekondu yerleşmesini, karısına 'apartman yaptırmak isteyen zengin Haydar Bey'in hırsından korumaya çalışıyor. Çeşitli düşüp-kalkmalar, kaçıp kovalamalar, yanlış anlamalardan sonra elbette 'iyilik galebe çalacak', Şaban, kekeme dostu Ali ve halası Adile Teyzenin başım çektiği kahramanlar, Haydar Beyi de insafa getirip Çamlıca yeşilliğini büyük sermayeye karşı koruyacaklardır. Uzun zamandır ilk kez küfürlerden arınmış, 'ağzı bozuk' olmayan bir Şaban, seyircisini küfür yerine çeşitli güldürü trükleriyle güldürmeye çalışmakta, bunda da, bir kez daha oldukça başarılı olmaktadır.

Ne var ki, tüm bunlar "Şaban Pabucu Yarım"ın yine iş yapmasını belli bir 'toplumsal işlevi yerine getirmesini sağlasa da, filmi sanat ölçütleriyle ele almayı, 'iyi bir güldürümden söz etmeyi mümkün kırmıyor. Çünkü Film, her şeyiyle bilineni, tanınanı, bin kez yapılmış olanı yineliyor. Kemal Sunal'ın Şaban'ında da, Adile Naşit'in Adile Teyze’sinde de, Halit Akçatepe'nin Ali'sinde de en küçük bir yenilik yok. Filmin öyküsü biraz Atıf Yılmaz'ın 10 yıl öncesinin "Deli Yusuf undan, biraz da tüm geçmiş Şaban filmlerinin 'iniklerinden oluşuyor. En küçük bir özgün yanı olmayan, baştan sona Frenklerin ünlü deyimiyle dejavu olan bu filmi övmek, güldürü sinemamız adına bir kazanç saymak mümkün değil. Kemal Sunal güldürüsü, bu noktada gelip bir yere dayanmış ve orada kalmıştır. Daha ileri gidemiyor. Daha ileri gidilebilir mi? Güldürü başka, yeni, taze öz ve biçimler kazanabilir mi? Türk usulü güldürünün çağımızda yeni atılımlar yapması mümkün mü? Kısacası Sunal sinemasına bir alternatif var mı?”Atilla Dorsay,” 12 Eylül Yılları ve Sinemamız”