SON BESTE (1955)

Senaryo ve Yönetmen Dr. Arşavir Alyanak

Eser ve Diyaloglar Kerime Nadir

Filmi Çeken:  Mike Rafaelyan

Fon Müzikleri ve Direktörü: Sadi Işılay

Söz ve Baste: Zeki Müren

Yapım Erman Film / Erman Kardeşler (Hürrem Erman)

(Erman Film stüdyolarında hazırlanmış ve saeslendirilmiştir.)

Ar Direktör: Sohban Koloğlu, Foto Direktörü: Kostantin Psaras, Prodüktör Asistanı: Kerim Pamukoğlu, Reji Asistanı: Nejat Saydam, Kamera Asistanı: Çetin Gürtop, Aksesuar: Cabriel Muradyan, Recep Yeşilbağ, Sesler: Rauf Tözüm, Montaj ve Senkron: Turgut İnangiray, Laboratuvar: Semih Pekgöz, Sedat Tuncel, Negatif Montaj: Gani Maraşlıoğlu

Şarkılar: Son Beste, Manolya Hülyalı Geceler, Seni Sevmek, Yoksun Bu gece,

Gurbet Şarkısı /Sadi Işılay, Suzanı Firkat/Hacı Faik, Dilharabı Aşkınım/Ali Bey, Senişn aşkınla çak oldum/Abdi Efendi, Ayrılık ateşten bir ok/Fahri Kayahan, Halk Türküleri/N. Başara Korosu,

Oyuncular: Zeki Müren (Zeki), Belgin Doruk (Nermin), Neşe Yulaç (Semra), Bedia Mu-vahhit (Ruhsar), Reşit Baran (İhsan Hoca), Behsat Budak (Mustafa), Tevhit Bilge (Tayfur), Mümtaz Ener (Faik Paşa), Osman Zıt, Vahi Öz (Paşanın kâhyası), Feridun Çölgeçen, Muazzez Arçay (Hatice), Dursune Şirin (Gülten), İhsan Aşkın, Fadıl Garan

Konu: İhsan Bey' in öğrencisi Zeki güzel bir sese sahiptir. Fakir olduğu için udunu satmak zorunda kalan Zeki bu sırada Nermin' le tanışır ve birbirlerine aşık olurlar. Diğer yandan zengin bir kadın olan, Semra da Zeki' nin peşindedir… Zeki kısa bir süre iki aşk arasında kalır...

Türk müziğinin dev ismi Zeki Müren’in (1931-1996), Belgin Doruk’la (1936-1995) baş rol oyanadığı bu film hakkında Atilla Dorsay Sabah Gazetesinde yazdığı yazıda şunları söylemektedir.

► Bir 'bestekar' hem güzel bir eser yazmak, hem de sevdiği kıza kavuşmak yolunda çeşitli zorluklar yaşar... Romantik edebiyatımızın büyük adı Kerime Nadir'in bir romanı, sinema serüveninin başlarında olan ZekiMüren'in bir filmi için ideal malzeme oluşturmuştu. Müren'in o dönemdeki değişmez partneri Belgin Doruk'la çevirdiği film, elbette bir sinema şaheseri değil. Ama zaman böyle filmleri öylesine bir nostalji tülüyle sarıp sarmalıyor ki!.. Dr. Arşavir Alyanak'ın yönettiği film, nostaljiler, Türk müziğini sevenler ve de ayrıca yeri doldurulmamış iki büyük sanatçıyı anmak için...

SON BESTE   (PART ONE)

SİHİRLİ BORU (1955)

Senaryo ve Yönetmen M. Orhan Arıburnu
Operatör Lazar Yazıcıoğlu
Yapım Orhon Film /Orhan Murat Arıburnu

Oyuncular: Necdet Mahfi Ayral, Halide Pişkin, Deniz Tanyeli, Serpil Gül, Hakkı Haktan

Konu: Bulduğu sihirli bir boruyla maceralara koşan bir antikacının fantastik öyküsü.

SEVDİĞİM SENDİN (1955)

Yönetmen Agah Hün
Senaryo Lâle Oraloğlu
Operatör Turgut Ören
Yapım Alev Film Alev Oraloğlu

Oyuncular: Neriman Alışık, Mualla Kaynak, Lâle Oraloğlu, Sadri Alışık, Agâh Hün, Cahit Irgat, Ahmet Tarık Tekçe, Akın Oraloğlu

Konu: Evli bir öğretmenle sağır, dilsiz ve kör bir kızın dramatik aşkları.

ÖDÜL:

► Türk Film Dostları Derneği’nin (TFDD) (1955)seçiminde
► “En Başarılı film” Agâh Hün “En başarılı Yönetmen”
► Lâle Oraloğlu “En başarılı senaryo”
► Turgut Ören “En başarılı kameraman”
► Lâle Oraloğlu “En başarılı kadın oyuncu”
► Cahit Irgat “En başarılı erkek oyuncu”

SAFİYE SULTAN (1955)

Yönetmen Fikri Rutkay Enzo D. Martino
Operatör Del Frate
Yapım Halk Film/Fuat Rutkay – Trombeti Efikal (Türk–İtalyan ortak yapımı)

Oyuncular: Mahir Özerdem, Maria Frau, Atıf Kaptan, Mariolino Bova, Cahit Irgat, Bruno Corra, Carlo Cora, Carlo Giustini, Enzo FFermonle, Franca Tomantini, Settar Körmükçü

Konu: Safiye Sultan’ın yaşam öyküsünü konu alan tarihi bir film

PANAYIRDAKİ CİNAYET (1955)

Yönetmen Nişan Hançer
Operatör Orhan Çağman
Yapım Özışık Film

Oyuncular: Turgut Özatay, Nebile Teker

Konu: Panayırda geçen ve sonu cinayetle biten bir aşkın öyküsü

ÖP BABANIN ELİNİ (1955)

Senaryo ve Yönetmen Memduh Ün,
Operatör Turgut Ören
Yapım Yakut Film/Arşavir Alyanak, Memduh Ün

Diyalog: Necdet Mahfi Ayral, Oryantal Müzikler: İsmail Şençalar ve arkadaşları, Türküler: Şemsi Yastıman, Ar Direktör: Nazım İnan, Sohban Koloğlu, Müzik: Fehmi Ege ve Orkestrası

Oyuncular: Kenan Büke, Meral Körmükçü, Nimet Alp, Memduh Ün, Mirella Monro, Nimet Alp, Kenan, Tevhit Bilge, Salih Tozan, Sıtkı Akçatepe, Deniz Tanyeli, Muazzez Arçay, Ingeborg, Nihal Duman, Mahide Oyal, Çiğdem Kandara, Ayla Aygün, Arap Yaşar, Atacan Boran

ÖLÜM KORKUSU (1955)

Yönetmen Mehdi Özgürel
Operatör Enver Burçkin 
Yapım Lâle Film / Cemil Filmer

Oyuncular: Muzaffer Tema, Belgin Doruk, Turan Seyfioğlu, Neriman Köksal, Kenan Pars, Aziz Basmacı, Türkân Altap, Özkan Gürol, Ali Seyhan

OYUNCU KIZ (1955)

Yönetmen Metin Zıt “*”
Senaryo Turgut Etingü
Operatör Manasi Filmeridis
Yapım Türk Film

Oyuncular: Neriman Köksal, Yılmaz Duru, Kenan Artun, Temel Karamahmut, Mehdi Özgürel,

Konu: Kahya ile sevişen bir kızla, onları ayıran bir çiftlik ağasının öyküsü.

________________________________

“*” Agâh Özgüç,”Türk Filmleri Sözlüğü” 1.cilt syf, 106’da Mehdi Özgürel adı gözümekte ise de, film afişinde Metin Zıt ismi yer almaktadır.

MEÇHUL KADIN (1955)

Yönetmen Lütfi Ö. Akad
Senaryo Dr. Arşavir Alyanak 
(Alexandre Bisson’un “Lafemme X – O kadın” isimli oyunundan)
Foto Direktörü Turgut Ören
Yapım Erman Film / Hürrem Erman

Oyuncular: Lale Oraloğlu, Deniz Tanyeli, Hayri Esen, Muazzez Arçay, Kemal Edige, Vahi Öz, Osman Alyanak, hasan Ceylan,

Konu: Geçmişindeki bir leke yüzünden cinayet işleyen ve sonunda mahkemede kızı tarafından savunulurken ölen bir kadının dramı anlatır. Film adeta Willy Forst'un "Mazurka", Muhsin Ertuğrul'un "Kıskanç" filmlerinden alınmış gibidir. İlginç konusu ve Lale Oraloğlu'nun başarılı oyununa rağmen, aceleye getirilmiş olan film pek başarılı olamamıştır.

MEÇHUL KADIN (1955)

Yönetmen Lütfi Ö. Akad
Senaryo Dr. Arşavir Alyanak 
(Alexandre Bisson’un “Lafemme X – O kadın” isimli oyunundan)
Foto Direktörü Turgut Ören
Yapım Erman Film / Hürrem Erman

Oyuncular: Lale Oraloğlu, Deniz Tanyeli, Hayri Esen, Muazzez Arçay, Kemal Edige, Vahi Öz, Osman Alyanak, hasan Ceylan,

Konu: Geçmişindeki bir leke yüzünden cinayet işleyen ve sonunda mahkemede kızı tarafından savunulurken ölen bir kadının dramı anlatır. Film adeta Willy Forst'un "Mazurka", Muhsin Ertuğrul'un "Kıskanç" filmlerinden alınmış gibidir. İlginç konusu ve Lale Oraloğlu'nun başarılı oyununa rağmen, aceleye getirilmiş olan film pek başarılı olamamıştır.

LOKUM SULTAN (1955)

Yönetmen Renan Fosforoğlu
Senaryo Ömer Aykut
Foto Direktörü Manasi Filmeridis
Yapım Ömay Film / Ömer Aykut

Oyuncular: Özcan Tekgül, Renan Fosforoğlu, Sadettin Erbil, Süha Doğan, Adil Güldürür,

Konu: Sahte bir sultanın güldürüsü

KÖYE GELEN DANSÖZ (1955)

Senaryo ve Yönetmen Mümtaz Alpaslan
Operatör Vedat Akdikmen
Yapım Dost Film / Mümtaz Alpaslan

Oyuncular: Mümtaz Alaslan, Özcan Tekgül, Çiğdem Kandora, Asım Nipton, Saz ve oyun havaları: Ahmet Ekmekçi

Konu: Günün birinde karşısına çıkacak yakışıklı bir erkeği bekleyen ve bataklıktan kurtulmaya çalışan bir kadının hikayesi.

KIZIMLA BERABER AĞLADIK (1955)

Yönetmen Dr. Arşavir Alyanak
Senaryo Hayri Esen
(İrfan Gücüm’ün aynı isimli romanı)
Foto Direktörü Turgut Ören
Yapım And Film / Turgut Demirağ

Oyuncular: Muzaffer Tema, Turan Seyfioğlu, Lale Oraloğlu, Üftade Kimi, Birsen Kaplangı

Konu: Selma (Lale Oraloğlu) hasta Annesine ilaç parası almak için gittiği uygunsuz bir evde, eski nişanlısı Emin (Turan Seyfioğlu) tarafından tuzağa düşürülür, hayat kadını damgası yer. Daha sonra teyzesi Hayriyenin (Muazzez Arçay) yanında yeni bir hayata başlar. Bu arada teyze oğlu Celalde (Muzaffer Tema) nişanlısından ayrılmıştır. Birbirlerinden hoşlanır evlenirler. Bir kızları olur. Aradan yıllar geçer. Hapisten çıkan Emin, Selmanın izini bulup, eşi ile arkadaş olur. Eski resim ve mektuplarla, Selmayı kendisiyle yeniden beraber olması için tehdit eder.

KAYBOLAN GENÇLİK (1955)

Yönetmen Faruk Kenç
Senaryo Günal Kardeşler
Operatör Muzaffer Pekgüleryüz
Yapım İstiklal Film / Cahit Günal
Müzik: Kadri Şençalar

Oyuncular: Bülent Oran, Özcan Tekgül, Muhterem Nur, Mümtaz Alpaslan, Gönül Serap, İhsan Aşkın

KONU: Film kötü yola düşenleri anlatır. Bir barda çalışan şarkıcı kadınla, dürüst ve temiz üniversiteli bir gencin arasındaki ilişkiyi inceler.

KATİL BENİM (1955)

Yönetmen Lütfü Ö. Akad
Senaryo Osman F. Seden
Fotogrofi Kriton İliadis
Yapım Osman F. Seden

Prodiksiyon Şefi: Yüksel Tanık, H. Sarıkaya, Muavinler: Zeki Tezcan, Doğan Aydın, Cumhur Özcan, Dekorlar: Zare Cirityan, Işıklar: Necati İltaç, Reji Asistanı: Zeki Dinçsoy, Laboratuar: Semih Pekgöz, Senkron: Turgut İnangiray, Seslendiren: Rauf Tözüm, (Erman Film Stüdyosunda seslendirilmiştir)

Oyuncular: Ayhan Işık, Turan Seyfioğlu, Neşe Yulaç, Pola Morelli, Rıza Tüzün, Saime Arcıman, Haşim Gülyurt, Mehdi Yeşildeniz, Adile Sarıkaya,
Oyuncular: Bülent Oran, Özcan Tekgül, Muhterem Nur, Mümtaz Alpaslan, Gönül Serap, İhsan Aşkın

KARDEŞ KURŞUNU (1955)

Yönetmen Lütfİ Ö. Akad
Senaryo Osman F. Seden
Fotografi Kriton İlyadis
Yapım Kemal Film Osman F. Seden

Prodüksiyon Şefi: Yüksel Tanık, Hüseyin Sarıkaya, Muavinler: Zeki Tezcan, Doğan Saydın, Cumhur Özcan, Dekorlar: Zare Cirityan, Işıklar: Necati İltaç, Reji Asistanı: Zeki Dinçsoy, Laboratuar: Semih Pekgöz, Senkron: Turgut İnangiray, Seslendiren: Rauf Tözüm, 
(Erman Film Stüdyosunda seslendirilmiştir)

OYUNCULAR: Ayhan Işık (Orhan), Neşe Yulaç (Nevin), Turan Seyfioğlu (Muzaffer), Pola Morelli (Aliye), Rıza Tüzün (Hikmet Bey),Haşim Gülyurt (Necdet), Hamdi Şarlıgil (Polis), Saime Arcıman (Mualla), Mehdi Yeşildeniz, Adile Sarıkaya,

KONU: Erkekleri birbirine düşüren şuh ve kötü ruhlu Aliye ile üvey kızı Nevin’in sonu mutsuzlukla biten dramatik öyküsü.

► Osman F. Seden'in hem hikayesini hem de senaryosunu yazdığı "Kardeş Kurşunu” erkekleri birbirine düşüren şuh ve kötü kadın Aliye ile üvey kızı Nevin ‘in sonu mutsuzlukla biten dramatik öyküsünü anlatmaktaydı. Film, eleştirilere maruz kalmış ve yine sansüre uğramıştı.

Filmin gösterilmesine, 11.2.1955 günlü ve 18 sayılı Merkez Film Kontrol Komisyonu kararıyla, sadece, "Hikmet Bey'in evinde iki kadının Nevin'in odasına gitmek hususunda teşviki sahnesinde, 'yukarıda odasında' dedikleri andan merdiven başında görüldükleri sahneye kadar iki kadınla Ali'nin bulundukları sahnenin tamamen çıkarılması kaydiyle" izin verilmişti.

 Filme basından gelen en acımasız eleştiriyi, yine Burhan Arpad , yapmıştı. “Muhteva ve fikir bakımından bu derece menfi ve kötü tesirli olan ‘Kardeş Kurşunu'nun teknik ve temsil bakımından da hiçbir özelliği ve başarısı yok Ama olsaydı bile yine şiddetle hırpalar ve 'kötü film', 'zararlı film' derdik. Ana hatları ile bile beşeri olamayan ve üstelik kadını labildiğine 'aşağılık mahluk' addeden bu 'Kardeş Kurşunu', herhangi bir memlekette gösterilseydi kadın cemiyetle-ri, kadın birlikleri şiddetle protesto mitingleri yapar ve filmi yasak ettirirlerdi." “Gülşah Nezaket Maraşlı, “Osman Fahir Sedenle Türk Sinemasında Düet” syf, 137

► Sahneye koyucu Lütfi Akad’a gelince gerileme yolunda…Her şeye rağmen, filme kendinden bir şeyler katabilmiş. Ama, hep birbirine benzeyen konuları işlemesi ise düz. (Bumin Güney “Fikret Hakan” Seyrettiğimiz Türk Filmleri, Yeditepe Dergisi, 15 Mart 1955)

KARACAOĞLAN “*” (1955)

Yönetmen Avni Dilligil
Senaryo Melih Başar
Operatör Kenan Erginsoy
Yapım Halk Film / Fuat Rutkay

Oyuncular: Muhterem Nur, Bülent Ufuk, Belkıs Fırat, Hasan Aşkın, Fikret hakan, Ali Korkut, Avni Dillgil

Konu: Halk aşığı Karacaoğlan’ın hayat hikayesi...

______________________________

“*” Karacaoğlan: 17’nci yüzyılda yaşadığı sanılıyor. Göçebe Türkmen obalarında yetişti. Asıl adının İsmail, Halil ya da Hasan olduğu yolunda görüşler var. Hatta aynı mahlasla şiirler yazmış birçok Karacaoğlan’ın varlığı bile savunuluyor. Ahmet Kutsi Tecer ve Şükrü Elçin’in araştırmaları, yaşamının büyük bölümünü Rumeli’nde geçiren ve Kanuni Sultan Süleyman döneminde Avusturya seferine katılan bir Karacaoğlan’ın varlığını ortaya koyar. Fuad Köprülü ve Cahit Öztelli gibi araştırmacılar da, 17’nci yüzyılda yaşadığını savunuyor. Bu araştırmacılara göre Karacaoğlan, şiirlerinde Abaza Hasan Paşa’nın öldürülmesi, Köprülü Fazıl Ahmed Paşa’nın Avusturya seferi gibi bu döneme ait tarihsel olaylardan söz eder. Karacaoğlan’ın şiiri aşk ve doğa üzerinde kuruludur. Ayrılık, gurbet, sıla özlemi ve ölüm en çok değindiği konulardır. Şiirlerinde sıkça adları geçen Elif, Zeynep ve İsmikan adlı kadınların sevgilileri olduğu sanılıyor. Duygularını, yaşadıklarını, düşüncele-rini içten, gerçekçi ve özgün bir şiir yapısı içinde anlatır. Karacaoğlan, Türk aşık edebi-yatına yepyeni bir söyleyiş biçimi getirdi. Doğa benzetmelerine sık sık başvurur. Çok yalın ve temiz bir Türkçe kullanır. Şiirlerinin iki ana teması aşk ve doğadır. Ayrılık, gur-bet, sıla özlemi ve ölüm de işlediği konular arasında yer alır. Duygularını, düşüncelerini, yaşadıklarını gerçekçi ve içten bir biçimde, açık ve anlaşıır bir dille yansıtırken şiirinde özgün bir yapı kurdu, âşık edebiyatına yeni bir söyleyiş biçimi yerleştirdi. Gerçeklere yönelik bir anlayışla ördüğü şiirinde ait olduğu göçebe halkın geleneklerini yansıttı, için-de yaşadığı ve yurt edindiği doğayı betimledi. Kendisinden sonra gelen birçok ozanı derinden etkiledi. Bu olumlu etkiler günümüz Türk şiirine kadar uzanır. Şiirlerini ilk kez Nüzhet Ergun derleyip yayınladı. Cahit Öztelli’nin Karacaoğlan-Bütün Şiirleri adlı derle-mesi de önemli Karacaoğlan araştırmalarından. Birçok şiiri bestelendi.

KARA SEVDA (1955)

Yönetmen Seyfi Havaeri
Senaryo Tekin Akpolat, Seyfi Havaeri
Operatör Lazar Yazıcıoğlu
Yapım Hedef Film

Oyuncular: Muhterem Nur, Erdoğan Oker, Münir Ceyhan, Nuri Genç, Atalay Özçakır, Hikmet Serçe,

Konu: Bir çiftlik sahibinin kızıyla, birlikte büyüdükleri kahyanın oğlunun bir kara sevda öyküsü.

NOT: 1949 yılında Seyfi Havaeri tarafından çekilen “Gönülden Yaralılar” filminde işlenen aşk ve macera öyküsü, biraz daha genişletilerek “Kara Sevda” adı altında yenilenmiştir.