ANADOLU KANUNU (1966)

Yönetmen: Hasan Kazankaya
Senaryo: Şinasi Önengüt
Görüntü Yönetmeni: Yılmaz Ceylan
Yapım: Kazankaya Film/Hasan Kazankaya

Oyuncular: Tamer Yiğit, Gülsün Kamu, Hayati Hamzaoğlu, Aliye Rona, Sevinç Pekin, Atilla Ergün, Sami Tunç, Hasan Ceylan

Konu: Gerdek gecesi bakire çıkmayan bir kızın, töreler gereği cezalandırılışı

ALTIN KOLLU ADAM (1966)

Yönetmen: Aram Gülyüz
Senaryo: Erdoğan Tünaş
Foto Direktörü: Manasi Filmeridis
Ses ve fon Müzik: Rauf Tözün
Yapım: Metro Film / Aram Gülyüz

Reji Asistanı: Yücel Çakmaklı, Işık Şefi: Rıdvan Varol, Kameraman: Taner Öz, Prodüksiyon Amiri: Adil Kıbıcı, Set Elemanları: Mahmut Tarakçı, Erol Şen, Laboratuvar: Semih Pekgöz (Şef), İbrahim Güzel, Senkron: İhsan Yanık, Negatif Montaj: Adnan Dalmaz, (Ses Film Stüdyosu’nda hazırlanmış ve seslendirilmiştir.)

Oyuncular: Ayhan Işık (Murat), Selda Alkor (Lale), Suzan Avcı (Serap), Süha Doğan (Nusret), Hikmet Olgun (Ahmet), Hüseyin Güler (Ali), Dr. Bedros Çiçekyan, Adil Kıbıcı, Kamer Sadık, Behçet Nacar, Ali Demir, Refik Üfler, Hakkı Kıvanç, Vasfi Uçaroğlu, Ercan İnangiray, Küçük Yıldız: Hikmet Olgun

Konu:Bir kumarbazın hikâyesi anlatılır. Murat, anne ve babasını kaybedince tahsilini tamamlayamaz. Kardeşi Ahmet’in sorumluluğunu üzerine alır. Para kazanmak için kumar oynamaktadır. Zamanla camianın en iyi kumarbazı olan Murat, Nusret adında bir kumarhane sahibi için çalışır. Yaşadığı hayattan memnun olmadığı için de kendini içkiye verir. Kardeşi Ahmet ve çocukluk arkadaşı Lale, Murat’ın değişmesini ister. Murat her defasında onlara söz verir fakat tutamaz. Her şeye rağmen Ahmet ve Lale, Murat’ın değişmesi için mücadele edecektir. (Meltem İşler Sevindi)

ALTIN KÜPELER (1966)

Yönetmen: Orhan Aksoy
Senaryo Orhan Aksoy, Ahmet Üstel
Görüntü Yönetmeni: Orhan Kapkı
Müzik: Metin Bükey
Yapım: Ak-Ün Film / İrfan Ünal, Recai Akçaoğlu

Asistan Rejisör: Yılmaz Korkut, Kamera: Suat Pekak, Prodüksiyon Amiri: İbrahim Seven, Set Ekibi: Basri Büyükcani, Montaj ve Senkron: Diamandi Filmeridis, Negatif Montaj: Sezai Elmaskaya, Işık Şefi: Fehmi Eryılmaz, Işık Yardımcıları: Yusuf Küçükönen, Sadi Kanat, Set Yardımcıları: Sonay Kanat, Yılmaz Argün, İsmet Demirkol, Hacı Fidan, Laboratuvar: Hilmi Başcan, Seslendiren: Yorgo iıadis, Asistan: İlia İliadis, Şarkılar: Gülderen Gül, Dans Hocası: Anajet Nergis, (Erman Film Stüdyosunda Hazırlanmıştır)

Oyuncular: Türkan Şoray (Aylin), Ediz Hun (Turgut), Süleyman Turan (Sülo), Gürel Ünlüsoy (Murat), Cahit Irgat (Hacı Ömer), Hakkı Kıvanç (Onbaşı), Hüseyin Güler (Subay), Necabettin Yal (kumandan), Hüseyin Kutman (istihbarat şefi), Haydar Karaer, Gülten Ceylan (roman),Sabahat Cabbar (roman), Emine Erhan, Mustafa Yavuz, Vahit Volkan, Hüseyin Kutman, Hüseyin Gürel, Sabahat Cabbar, Emine Erhan, Hasan Ceylan,

Konu: Jenerikten sonra Dolmabahçe Sarayı Saat Kulesi ve hüzünlü, yaşlı bir kişi, Turgut Bey görüntüye geliyor. Elinde tuttuğu altın küpelere bakarken, onunla beraber, yıllar öncesine gidiyoruz. İstanbul, 1919.. İstihbarat Teşkilatı’nda Yüzbaşı Turgut’a ‘ağır ve çok tehlikeli’ bir görev verilir; “Düşman kuvvetlerinin büyük bir harekâta başlamak üzere olduklarını istihbar etmiş bulunuyoruz. Vaktiyle bizim olan Pirot Kasabası, şimdi düşman işgalinde bulunuyor. Orada, bizim için çalışan Hacı Ömer adında bir adamımız var. Hacı Ömer zahiren halı ticareti ile iştigal eder. Onunla temas edip planları kendisinden alacaksınız…Sizden önce gönderdiğimiz ajanımız Murat Bey, Hacı Ömer’le temasa geçemeden maalesef yakalandı. Bu planlar bizim için hayati öneme haizdir. Birçok kardeşimizin hayatı bu planların elde edilmesine bağlıdır.”

Ertesi gün, Pirot Kasabası’ndaki dükkânında Ömer Efendi’yi arayan Turgut tutuklanır“Elleri bağlı bir insanı dövmekte çok usta olmuşlar.” Daha önce yakalanan Murat’ın hapsedildiği çiftliğe götürülür.
Murat ; “Öğrendiğime göre Hacı Ömer’i bir hafta önce tevkif edip Saboçay’a götür-müşler. Orda bir köşke kapamışlar. Zavallıyı konuşturmak için bir haftadır işkence yapı-yorlarmış.. Düşmana bir şey söylemez ama korkarım ki vaktinde yetişemezsek bize de bir şey söyleyemez.”

Zor ama zorunlu olanı yapıp tutuklu oldukları çiftlikten kaçarlar. Bir hafta sonra Saboçay’da buluşmak üzere ayrılırlar. Oraya ilk varan, yol kavşağındaki levhaya bıçakla üç çizgi çizecek ve diğerini bekleyecektir. Yorgun argın bir nehir kenarına ula-şan Turgut, burada, çiçekli fırfır eteklikli, dar bluzu (herhalde) kırmızı güllü, beli kalın ku-şaklı, iri küpeli ve bilezikli bir Roman kızıyla, Aylin’le karşılaşır. “Aç mısın? Gel otur. Çok güzel bir balık çorbası yaptım. Balığı nehir-den tuttum. Sebzeleri de, bu sabah büyü yaparak ineğini iyileştirdiğim bir çiftçi verdi.” Birkaç sahnede, bu çok güzel ve cin gibi çingenenin, bizi şaşkına çeviren, ‘nehir peri-leri ve haberci kuşlarla dolu’ yaşantısına karışıveriyoruz. Turgut’un Saboçay’a gide-bilmesi onun yardımıyla olacaktır. “Arabamla hududa kadar götürebilirim seni.”

Makyajı, küpeleri ve Roman kıyafeti ile Tur-gut ‘düşmanların tanıyamayacağı biri’ olur. “Artık sen bir çingene oldun. Hiçbir Godze (çingene olmayan) tanıyamaz seni.” El falı bakmasını bile öğrenir ; “Gayet kolaydır. Bu hayat çizgisi.. Sonra durmadan konuşman, bir şeyler anlatman lazım. Mesela üç kez ölüm tehlikesi geçirdiklerini söyleyebilirsin (Dünya Savaşı sonrası yılları). Aşk konusuna gelince, bak bu önemlidir. Bütün fal baktıranların en çok merak ettikleri taraf budur. Onlara aşkı aradıklarını söyleyebilirsin. Çünkü insanlar her zaman aşkı aramışlardır.” (Zamanımızda, ‘aşk’ yerine ‘para’nın aranması genç kızı ne kadar mutsuz ederdi kim bilir.) Aylin’i seven ve onu Turgut’a kaptırmak istemeyen çeribaşı Sülo, ilk başta kavga çıkarsa da sonradan Turgut’la arkadaş olur. Kervandakilerin de yardımı ile Hacı Ömer’in tutulduğu köşke baskın düzenlenir. Murat ve (mikrofilmleri Turgut’a verdikten sonra) Ömer ölür.

Yüzbaşının Türk sınırına varabilmesi, yine, Aylin’in yardımı ile oluyor. ‘Golden Earrings’de (1947) Ralph Denistoun, ayrılırken Lydia’ya savaştan sonra geri döneceğine söz veriyordu. Turgut ise, Aylin’e (belki de genç kızın el falında hayat çizgisinin kısalığını görmüştür) yalnızca onu unutmayacağını söylüyor. Yanında mikrofilmler ve yüreğinde onu kurtarmak isterken ölen Aylin’in yıllar sonra bile dinmeyecek sızısı ile yurduna ulaşır.

Genç kız, onu, karşılaşmadan sevmişti. “Seni seviyorum tatlım. Seni, daha yüzünü bile görmeden sevdim. Geleceğini biliyordum. Kuşlar haber verdi bana.” Ne yazık ki, Turgut’un sevgisi, onu kaybettikten sonra başlar.
(Hayri Esen’in sesi ile) Turgut; “Bak Aylin, belki yakında ayrılmak zorunda kalacağım. O zaman…”
(Jeyan Mahfi Ayral’ın sesi ile) Aylin ; “Sus! ‘Yarın’ mühim değil. Çingene yarını düşünmez. O, bugünü yaşar.” (Murat Çelenligil - sinematürk veri tabanı)

ALTIN ÇOCUK (1965)

Yönetmen: Memduh Ün
Hikaye M. Hasan Göksu
Senaryo:Bülent Oran
Kamera: Şevket Kıymaz
Yapım: Göksel Film / Göksel Arsoy

Judo Sahneleri: Halil Yüceses, Montaj: Özdemir Arıtan, Sesleri Alan: Tuncer Aydınoğlu, Işık Şefi: Mazhar Eröz, Reji Asistanı: Turan Aksoy, Kamera: Mükremin Şumlu, Prodüksiyon Amiri: Doğan Arsoy, (Acar Film Stüdyosunda hazırlanmış ve seslendirilmiştir)

Oyuncular: Göksel Arsoy, Sevda Nur, Atlan Günbay, Helen Mauille, Kim Sheridan, Anita Penny, Cecilla Akerfeld (İsveçli Kapak Kızı), Reha Yurdakul, Gamze Öz, Meriç Başaran, Bilal İnci, Papatya Akaya, Kaya Volkan, Hasan Ceylan, Haydar Karaer, Gamze Öz, Erdoğan Büken, Kaya Volkan, Meriç Başaran, Haydar Karaer, İbrahim Öztak, Zeki Tüney,

► Ümit Deniz'in, Mayk Hammer'den esinler taşıyan Murat Davman'ı sinemaya uyarlandıktan yıllar sonra öykü olarak pek ortalara çıkmayan. Göksu'nun bu kez James Bond izini sürdüren “Altın Çocuk”unu Memduh Ün Bülent Oran'ın senaryosu ile sinemamızın yabancısal tipleri arasına kazandırır. Sonradan dört filmlik bir diziye dönüşecek serüvenin ilkinde kahramanımız: İstanbul'da bir casus şebekesinin gizli faaliyetlerini ortaya çıkaran bir Mit ajanıdır. (Gündelik tüketimli serüven filmlerinden olan yapıttan tek kalıcı özellik başrol oyuncusu ve Yapımcı Göksel Arsoy'a yakıştırılan -filmin de adı olan- Altın Çocuk şanıdır.) “Orhan Ünser, Kelimelerden Görüntüye, syf, 184”

ALLAHAISMARLADIK YAVRUM (1966)

“Yarın Ağlayacağım”

Yönetmen: Orhan Aksoy
Görüntü Yönetmeni: Şevket Kıymaz
Yapım: Arzu Film / Ertem Eğilmez, Nahit Ataman
Diyalog: Sadık Şendil,

Oyuncular: Belgin Doruk, Fatma Girik, Muzaffer Tema, Önder Somer, Tugay Toksöz, Muammer Gözalan, Aynur Ayla, Nuri Tuğ, Gönül Aşkın, Taliha Saltı, Tevfik, Soyurgal, Birsen iz, Natuk Baylan, Faik Coşkun, Araksi Heba, Nermin Özses, Çocuk Oyuncu: Ömercik (Ömer Dönmez D.1959)

Konu: İzmir'de öğrenci olan Filiz (F. Girik), ablası ve eniştesinin yanına İstanbul'a dönmüştür. Ablası Nermin (B. Doruk) ve eniştesi Kemal bey (M. Tema) mutsuz bir evlilik sürmektedir. Kemal bey, karısının çocuğunun olmayışından dolayı ondan uzaklaşmıştır. Aynı günlerde Filiz, Ekrem (Ö. Somer) adlı bir gençle tanışır ve ona aşık olur. Fakat Ekrem onu iğfal edip bırakıp gider. Filiz yıkılmıştır. Çünkü hamile kalmıştır ve bu bebeği doğurmak istememektedir. Günün birinde Kemal bey bir iş için uzun süreliğine Amerika'ya gider. Nermin, Filiz'in istemediği bebeği doğurmasını ve kendisine vermesini iste(Böylece evliliği kurtulacaktır. Kemal dönüşlerinde çok mutlu olur. Çünkü bir oğlu olduğunu sanmaktadır. Filiz okul için tekrar İzmir'e döner. Burada Erol (T. Toksöz) adlı bir genç le arkadaşlık kurar ve ona aşık olur.

iki genç çok mutludur ama günün birinde Ekrem'in tekrar ortaya çıkmasıyla bu mutluluğun yerini üzüntü alır. Ekrem, kendinden olduğunu bildiği küçük Ömer (Ömercik) için yüklü miktarda para istemektedir. Filiz, İstanbul'a gelip ablasıyla birlikte bu parayı bulmaya çalışır. Bu arada küçük Ömer büyümüştür ve Filiz'in içindeki annelik duygusunu uyandırmıştır. Filiz daha fazla dayanamaz ve küçük oğlunu ablasından geri ister ama yapamaz. Bu arada Ekrem parası bitince yeniden para koparabilmek için Ömer'i kaçırır. Filiz tüm gücünü kullanarak çocuğu kurtarır. Erol ile Ekrem arasında çıkan kavgada Ekrem ölür. Filiz bütün gerçeği eniştesine anlatmak ister ama mutluluğunun yıkılacağını düşünen ablası tarafından vurulur. Nermin hapse girer. Filiz ölmemiştir ve mahkemede ablasını kurtaracaktır. Gerçekler ortaya çıkınca Kemal bey karısını daha çok sevdiğini anlayacaktır. “Burçak Evren, “İki Ün’lü Kadın Fatma Girik”

ALLAHA ISMARLADIK İSTANBUL (1966)

Senaryo ve Yönetmen: Semih Evin
Görüntü Yönetmeni: Fethi Mürenler
Yapım: Roket Film/Semih Evin

Oyuncular: Ayhan Işık, Gülgün Ok, Yavuz Caner, Asuman Arsan, Kadri Ögelman, Aytaç Yörükaslan

Konu: Çocuğuna kavuşan bir anne ile, sonunda cezasını bulan bir adamın dramatik öyküsü..

ALLAHAISMARLADIK (1966)

Senaryo ve Yönetmen: Nejat Saydam (Esat Mahmut Karakurt’un aynı isimli romanından)
Görüntü Yönetmeni: Kriton İlyadis
Yapım: Saner Film / Hulki Saner

Oyuncular: Ediz Hun, Sema Özcan, Muzaffer Tema, Çolpan İlhan, Şule Erhan, Refik Kemal Arduman

Konu: Türk deniz subayı ile, İngiliz işgal kuvvetleri komutanının kızı Betty’nin aşk öyküsünü konu alan film.

► İngiliz kızı kotranın iplerine sarılarak, heyecanla başını kaldırdı :
İnsan esiri ile böyle mi konuşur, yüzbaşı, dedi. Genç Türk subayı hemen cevap verdi : 
- Esir de hakimine böyle mi hitap eder Mis Beti? - Ben sizin esiriniz değilim! - Ben de zaten sizi esirim olarak kabul etmiyorum. - Bırakınız beni gideyim. Bir İngiliz, bir saat bile hürriyetsiz yaşamaya tahammül edemez! - Biz Türkler de öyleyiz Mis Beti. Bizim de hürriyetsiz yaşamaya asla tahammülümüz yok. İşte onun içindir ki zaten, sizi, bazı imkanları hazırlamak maksadıyla Anadoluya götürüyoruz (Kitabın kapağından bir bölüm)

AKŞAM GÜNEŞİ (1966)

Yönetmen: Zafer Davutoğlu
Senaryo: Osman F. Seden (Reşat Nuri Güntekin’in aynı isimli romanından)
Kamera: Kenan Kurt
Yapım: Kemal Film / Osman F. Seden

Prodüksiyon Amiri: Adnan İrkut, Yönetmen Asistanı: Gültekin Karakaya, Fevzi Tatbak, Kamera Asistanı: Özer Korkmazlar, Set Amiri: Hasan Nurdan, Dekor: Saim N. Bilge, Sanat Direktörü: Yüksel Tanık, Işık: İlhan Aslım, Montaj-Senkron: Özdemir Arıtan, Arif Özalp, Negatif Montaj: Ali S. Berkan, Laboratuvar Şefi: Recai Karataş, Ses: Tuncer Aydınoğlu,
(Kemal Film Platosunda çekilmiş ve Acar Film Stüdyosunda Hazırlanmış ve seslendirilmiştir)

Oyuncular: Türkan Şoray (Jülide), İzzet Günay (Nazmi), Yusuf Sezgin (İhsan), Selma Güneri (Nazan), Gürel Ünlüsoy (Burhan), Suna Pekuysal (Ayşe), Mine Sun (Necmiye), Feridun Çölgeçen, Mümtaz Ener, Serpil Gül Şükran), Ergun Köknar, Nubar Terziyan (Halil Kahya), Refik Kemal Erduman (Hoca Lütful-lah Efendi), Mürüvvet Sim, Ersun Kazançel (Yusuf), Ergül Buharalı, Ergül Buharalı, Ah-met Kostarika, Savaş Tuğ, Talia Saltı, Nermin Özses, Çocuk Yıldız: Parla Şenol (Jülide’nin küçüklüğü)

Konu: 1926 yılında yayınlanan “Akşam Güneşi”nde Reşat Nuri, Nazmi Bey'in son aşkını anlatır. Kurmay subay olan Nazmi Bey, Paris, Şam, Kudüs, Akka, Manastır, tekrar Paris'te çeşitli aşklar yaşar, İstanbul'a döner, yeniden Paris'e askeri ateşe olarak giderken komitacılarla karşılaşır ve onlara katılır. Makedonya'da çete savaşlarında yaralanır.İstanbul'a döner, kalbinden hastadır, askerlikten ayrılır. Amcasının kızı ile evlenir. Artık, adada ki bir çiftliğe çekilir. Amcasının diğer kızının kocası ölünce kızları Jülide çiftliğe gelir. Nazmi (izzet Günay) akraba kızlarından Şükran(Serpil Gül) ile evlenir. Şükran'ın Jülide (Türkan Şoray) adlı küçük bir yeğeni vardır.Jülide'nin anne ve babası ölünce bir müd-det teyzesi Şükran'ın evinde kalır, sonra da Avrupa'ya, amcasının yanına gönderilir. Yıllar sonra amcası da ölünce geri döner. Nazmi, Jülide'nin hareketlerine karışmaya başlar. Hatta İhsan (Yusuf Sezgin) adlı genç bir mühendis ile arkadaşlık etmesine de izin vermez. Fakat Jülide artık çok değişmiştir, eski çocuk değildir. İhsan ile de evlenmek ister. Nazmi bunu çaresiz kabul eder. Çaresizdir, çünkü Jülide'yi aşıktır. Üstelik bu sevgi karşılıklıdır da. Genç kız, sürekli Nazmi'den kaçsa da sonunda hislerini ona anlatır. Nazmi ise söyleyemez. Sonunda Jülide, İhsan ile evlenir. Kısa bir süre sonra İhsan Amerika'dan iyi bir iş teklifi alır. Nazmi, onla-rın Amerika'ya gitmelerini yürekten ister. Çünkü genç kızı böylelikle unutabilecektir. “Gülşah Nezaket Maraşlı, “Türk Sinemasın-da Düet” syf, 187 ”

 Olay, imparatorluğun son günlerinde geçer. Makedonya çete savaşları ile kaynamaktadır. 1966 da yazıp yöneterek Osman Seden tarafından yapılan sinema uyarlamasında olay tarihi bir sıçrama ile Kore savaşı ve sonrasına taşınır. Nazmi Bey ile Jülide arasında ki aşk; örtülü de olsa; sinemamızda önce çatışan sonra bu çatışmanın aşka dönüştüğü, çok anlatılmış öykülerden bir öyküyü anlatır. Bu hali ile arkasında edebi yazınımızın klasik bir eserini taşımasına rağmen sinemamızın kalıplarından sıyrılamamıştır. (Orhan Ünser, “Kelimelerden Görüntüye”, syf, 39-40)

AİLENİN YÜZ KARASI (1966)

Yönetmen: Aram Gülyüz
Senaryo: Bülent Oran
Görüntü Yönetmeni: Memduh Yükman
Yapım: Metro Film / Aram Gülyüz

Oyuncular: İzzet Günay (Tarık), Sevda Ferdağ (Nevin), Esen Püsküllü (Figen), Naci Erhun, Önder Somer, Sevda Nur (Selma), Ergun Köknar, Mümtaz Ener (Baba), Vasfi Uçaroğlu, Süha Doğan (Patron) Mahmure Handan, Zafer Önen

Konu: Uyuşturucu müptelası bir delikanlının öyküsü.

AH GÜZEL İSTANBUL (1966)

Yönetmen: Atıf Yılmaz
Senaryo: Safa Önal
Foto Direktörü: Gani Turanlı
Müzik: Metin Bükey
Yapım: Be-Ya Film / Nusret İkbal

Gecekondu Ye Ye” şarkısını hazırlayan: Turgut Dalay, Çalan Vasfi Uçaroğlu, Dekor: Doğan Aksel, Rejisör Asistanı: Zeki Ökten, 2. Reji Asistanı: Ahmet Soner, Kamera Asistanı: Ahmet Erhan, Set Amiri: Yusuf Çağatay, Işıkları Düzenleyen: Erol Batıbeki, Seslendiren: Necip Sarıcıoğlu, Prodüksiyon Amiri: Melih Altınışık, Montaj: İsak Dilman, Senkron: Mustafa Kent, Negatif Montaj: Ender Teker, Laboratuvar: İbrahim Üstüner,
(Lale Film Stüdyosunda Hazırlanmıştır)

Oyuncular: Sadri Alışık (Haşmet), Ayla Algan (Ayşe), Feridun Çölgeçen (Şefik), Ahmet Danyal Topatan (Halil), Diclehan Baban (Zambak Düriye), İhsan Yüce (İbrahim), Handan Adalı (Belkıs hanım), Bilge Zobu (Şakir), Muzaffer Yenen Güngör Denizaşan, Ahmet Turgutlu (Bekçi), Asım Nipton, Erdal Özyağcılar (Cengiz), Hakkı Haktan, Lütfü Engin, Saadet Eliaçık, Uğur Say, Yusuf Çağatay, Aydan Erkmen,

Konu: İçki yüzünden her şeyini kaybetmiş bir İstanbul efendisiyle, artist olmak üzere evini ve köydeki sevgilisini terkedip fuhuşa sürüklenen Ayşe’nin öyküsü.

Ödüller:

1967’de San Remo’da düzenlenen “Bordighera Güldürü Filmleri Şenliği’nde” Gümüş Ağaç Plakası özel ödülü.

Not: Film 27 Aralık 1966 günü başlamış ve 25 Ocak 1967 günü bitirilmiş, toplam 7185 metre olan 60 kutu film kullanılmıştır.

 Köyünden kaçıp 'artiz' olmak için İstanbul'a gelen saf bir köylü kızıyla, içki yüzünden feleğin tokadını yemi? köhne makinesiyle insan suretlerini çeken gün görmüş yaşlı bir sokak fotoğrafçısının zoraki birlikteliklerinden doğan dostluğun acı güldürüsü. 'Artiz' olabilmenin kenar sokaklardaki bilinen tuzaklarına düşmesine ramak kalan köylü kızının özentiyle örtüşen saflığı ile feleğin çemberinden geçip de tutunamamanın hüznünü çaresizce yaşamayı kabullenen gün görmüş fotoğrafçının bilgeliği, büyük kentin büyük meydanında kesişince, her ikisinin de yazgısı değişiverir. Zaaflarının bedelini ödemiş fotoğrafçı ile, bu bedeli ödemeye yeni yeni ba?layan saf ve genç köylü kızının bin bir tehlikeyle döşenmiş büyük kentin sokaklarındaki birlikteliği önce yaşam dersine, sonra da küçük insanların dayanışmasına dönerek bir başka umudun penceresini aralar. Film, yalnızca köyünü terk eden saf bir köylü kızın isteklerini gerçekleştirme umudunun parçalanmasını değil, onun da ötesinde kendi değerlerine yabancılaşmaya başlayan bir toplumun özenti ve özlemlerle geleceği konumun da altını çizmeyi ihmal etmiyor. Köylü kızı Ayşe (Ayla Algan) özentili bir yabancılaşmanın traji-komik tipini çizerken, sokak fotoğrafçısı Haşmet de (Sadri Alışık) toplumun kendi değerlerinin temsilcisi oluyor. Filmdeki bu iki, sıradan, küçük ve kıstırılmış insanın dostluktan önceki çatışmalarının temelinde de aslında toplumun kendi değerleriyle, yabancılaştırılmış değerlerin birbiriyle olan çelişkisi yatıyor.

 Çok sonraki yıllarda Yavuz Turgul'un Muhsin Bey'inde de benzer bir şekilde yinelenecek bu tema aynı zamanda Atıf Yılmaz'ın kasaba güldürülerinden kent gerçeğine adım atmasının da öncü çalışmalarından biri olmuştu. 'Artiz' olma kaygısında somutlaşan yabancılaşmanın ya da o dönemler için var olan genel bir özentinin tüm tuzaklarını kaba, biraz da ders-öğüt verircesine yorumlayan film, gerçekliğin sınırlarını zorlayan aşırı iyimserliğine rağmen, naif bir güldürünün de tipik özelliklerini içeriyor. Bu özellik; Ah Güzel İstanbul'a, 1967'de San Remo'daki Bordighera Güldürü Filmleri Şenliğinde Gümüş Ağaç Plakası Ödülünü kazandırmıştı. (Burçak Evren)

► Türk sinemasının 70'lerin ikinci yarısından itibaren çoraklaşan ortamında film yapmaya başlayan, 80’li ve 90'lı yıllar boyunca çektiği filmlerle kişisel bir sinema oluşturmayı başaran Ömer Kavur, "Ah Güzel İstanbul"u Füruzan'ın öyküsünden, bizzat yazarla birlikte kaleme aldıkları bir senaryoyla uyarlamış. Film hem anlattığı hikaye, hem bu hikayeyi ele alış tarzı, hem de elde ettiği ticari başarı açısından Kavur'un filmografisinde farklı bir yere oturuyor. Kavur'un, çokça söylendiği gibi, mekanı ve zamanı sorunsallaştıran, derinlikli karakter analizleri içeren sonraki dönem filmlerine göre, "Ah Güzel İstanbul" izleyicinin daha rahat ilişki kurabileceği bir hikayeye ve karakterlere sahip. Bunun sonucu olarak film, Kadir İnanır ve Müjde Ar'lı kadrosunun da etkisiyle, Kavur'un göreceıkdikkat çekiyor sınırlı bir izleyici kitlesine ulaşan diğer filmlerinin aksine, zamanında gişede hatırı sayılır bir başarı yakalamıştı. Çevresi tarafından sayılıp sevilen kamyoncu Kamil'le, onun genelevde ilk görüşte vurulduğu Cevahir arasındaki imkansız aşkı konu alan ve ilk anda kulağa çok bildik bir 'genelevden kadın kurtarma' hikayesi gibi gelen filmi benzerlerinden ayıran özelliği, dönemi için (özellikle de popüler olma iddiasını düşününce) yenilikçi sayılabilecek kurgu anlayışı. Kavur iki sahneyi birbirine bağlarken, yumuşak geçişlerden çok sert kesmeleri tercih ediyor. Yeri geldiğinde kamerasını karakterlerden koparıyor, onlar konuşurken etrafta geziyor, zamanda onların önüne geçiyor, gerisine düşüyor ... Bu tür anlar, filmin anlatımını daha keskin, akıcı kılma ve karakterlerin o sahnedeki ruh hallerinin altını çizme işlevi gördüğü kadar, izleyici dikkatini karakterlerden alıp onları kuşatan çevreye de çekiyor.

Film, kısa kesmelerden oluşan, dramatik bir müziğin eşlik ettiği (adeta sessiz sinema döneminin dinamik kurgulu deneysel filmle-rini çağrıştıran) çarpıcı bir giriş sekansıyla başlıyor. Bir köy evinin bahçesinde telaşlı bir kalabalık. Çevreden yetişen erkeklerden biri, bahçenin ortasındaki kuyuya iniyor. Hep birlikte kuyudan cansız bir kadın bedenini çekiyorlar: Kamera bir kuyudan çıkarılan cesede, bir çevrede endişeyle olayı izleyen kadl11ların yüzüne kesme yapıyor; en çok da parmağını emen küçük bir kızın üzerinde kalıyor. Ceset kuyudan çıkıyor, küçük kız parmağını emmeyi bırakıyor.

 Ömer Kavur, bu sahneyle filmin hikayesini görmezden gelinemeyecek bir paranteze de almış oluyor: İzleyiciye filmin hemen başında, esas derdinin kadınla ve kadının sıkıştırılmışlığıyla olacağına dair bir ipucu veriyor. Nitekim filmin sonunda bu sahneye tekrar dönecek, açtığı parantezi kapatacak. İstanbul, filmde ağırlığını, mekan kullanımlarıyla hissettirmiyor. Hatta İstanbul'daki sahnelerin çoğu iç mekanlarda geçiyor. Filmin adında serzenişte bulunulan İstanbul daha çok insan ilişkilerinde karşımıza çıkıyor. Kamil'in yalnız bir hayat sürdüğü bekar odasında da, Cevahir'le birlikte yeni bir hayat kurmaya soyunduğu evde de, hatta Cevahir'in çalıştığı genelevde bile mahalle kültürünün, komşuluk ilişkilerinin, vefa ve dayanışmanın hala canlı olduğu bir resim çıkıyor karşımıza. Ancak bu resmin hemen yanı başında, Kamil'in patronu Halil ve kaçakçılık yapması için Kamil'in aklını çelme-ye çalışan Cengiz gibi tiplerde, İstanbul'da yeni yeni yükselen köşe dönmeci zihniyetin getirdiği sahtelik, soğukluk ve acımasız.
 
Ah Güzel İstanbul", Ömer Kavur sinemasının vazgeçilmez temaları 'yol' ve 'yolculuk'un filmin hikayesinde ciddi anlamda yer bulduğu ilk film olması açısından da önemli. Filmde uzun yol şoförü Kamil'in yolculuklarında kamera kamyonun içinden çok dışıyla ilgileniyor: Yol kenarlarına, Godard'ın "Week End"ini (1967) hatırlatır şekilde saçılmış kamyon enkazlarına aldırış etmeden, fişek gibi gidip gelen Kamil için bu yolculuklar, İstanbul' da Cevahir'le kapalı kapılar ardında yaşamak zorunda kaldığı ilişkinin baskısından kaçış anlamı taşıyor. Kamil'inyollarda bulduğu yenilenme imkanından mahrum olan Cevahir'se, genelevde hapsolduğu dört duvar arasından yine kurtulamıyor. Kamil'in 'arkadaşları eve kapattığı orospuyu görmesin diye' ona uyguladığı üstü kapalı baskı, Cevahir için bir umut olarak başlayan bu yeni hayatı da bir tür ev
hapsine dönüştürüyor. Çocukluğunda, annesinin kuyudaki cansız bedenine, erkekler tarafından bağlanan halatları bir türlü çözemiyor Cevahir. Kamil'in değişmeyeceğini, kurallarını erkeklerin koyduğu bu dünyada, umutları ve hayalleri olan bir kadın olarak yeni bir başlangıç yapmanın imkansız olduğunu anladığında, kendini sokaklara atacak, o da kurtuluşu annesi gibi suda arayacak. Filmin insanın boğazını düğümleyen bir paralel kurguyla verilen final sahnesinde, Kamil Mardin'de Cevahir'e sürpriz yapma hayaliyle ipekten beyaz gelinlik kumaş alırken, Cevahir törensel bir ifadeyle evi toplar, pişirdiği son yemeği komşuya verir ve kendini sokağa atar.

Bir süre İstanbul'un (yine erkeklerce kuşatılmış caddelerinde) dolaştıktan sonra Galata Köprüsü'nde durur, suya bakar. Çocukluğundan görüntüler düşer zihnine. Kamera Haliç'in sularına doğru dönerken, araya giren karede bir erkek ayakkabısı yere attığı izmariti söndürür. Bunu, gökyüzünde özgürce uçan bir martı görüntüsü izler. Ama Kavur, filmini kurtuluşu bu dünya dışında arayan karanlık bir finalle bitirmek istemez. Filmin son sözleri, Mardin'den İstanbul'a dönüş yolunda, Kamil'e artık kaçakçılığı bırakmaları gerektiğini söyleyen çırağı Erdoğan' dan gelir. Film boyunca saflığı, masumiyeti ve umudu temsil eden Erdoğan, "başka bir yol vardır düze çıkmak için," der, "mutlaka vardır." ... (Nadir Öperli SİYAD, “40 Yılın Serüveni”

AĞALARIN SAVAŞI (1966)

Yönetmen: Nuri Akıncı
Senaryo: Zafer Sülek
Görüntü Yönetmeni: Cezmi Ar
Yapım: Dadaş Film / Kadir Kesemen

Oyuncular: Tunç Okan, Nuran Alsoy, Tuncel Kurtiz, Enver Dönmez, Selma Akçin, Nusret Camgöz, Sırrı Elitaş, Nevzat Kığı, Abdullah Ataç

Konu: Türk sinemasında Köy-Toplum sorunlarının dile getirildiği filmlerden biri. Filmde bir köyde ağaların arasında geçen düşmanlık anlatılmaktadır.

AFFET SEVGİLİM (1966)

Yönetmen:Osman Nuri Ergün
Senaryo: Osman F. Seden
Operatör: Kenan Kurt
Yapım: Ak-Ün Film / İrfan Ünal, Recai Akçaoğlu

Reji Asistanı: Erdal Aksü, Orhan Aykanat, Kamera Asistanı: Salih Dikişçi, Işık Şefi: Fehmi Eryılmaz, Sesleri Alan: Tuncer Aydınoğlu, Montaj: Özdemir Arıkan, Yapım Sorumlusu: Yorgo İstanridis, Kuaför: Kuaför Münir, Set Amili: Basri Büyükcan, Yardımcıları: Hacı Fidan, İsmet Demirkol, Nurettin Akzambak, Işıklar: Fehmi Eryılmaz, Prodüksiyon Asistanı: İbrahim Seven, Yorgo İstivradis, Işık Asistanı: Yusuf Küçüköner, Prodüksiyon Amiri: Osman Göktan, Müzik Direktörü: Yurdaer Doğulu, Şarkılar: Ajda Pekkan,
(Acar Film Stüdyosunda Hazırlanmış ve Seslendirilmiştir.)

Oyuncular: Ediz Hun (Ekrem), Filiz Akın (Filiz Sarter), Ajda Pekkan (Leyla), Hulusi Kentmen (Hulusi), Nubar Terziyan (Filiz’in amcası), Muammer Gözalan (Savcı), Nezihe Güler (Dadı), İlhan Hemşeri (Amerikalı prof), Erol Solak,

Konu: Adı önce ‘Satılık Aşk’ olarak düşünülen filmde Ekrem, Filiz’le yapacağı evlilik için kaç yıllık sevgilisi Leyla’yı böyle sakinleştirmeye çalışıyor. Acaba Hulusi Bey’in bir oğlu olsaydı ve aynı öneri Leyla’ya gelseydi kahramanımızın tepkisi nasıl olurdu? Ama her şeyin çıkar üzerine kurulduğu bir dünyada tutulmayan sözlerin, kırılan kalplerin ne önemi var?.. Tanıtım yazısında Özdemir Arıtan’ın ve Yorgo İstavridis’i soyadları ‘Arıkan’ ve ‘İstavradis’ olarak yazılmış… Leyla AFFET SEVGİLİM (1947) (Kosma) Türkçe sözlerle söylüyor; “Sonbaharda aşkı tattım//Gözlerine beste yaptım.” Sonlara doğru söylediği ‘Ho Capito Che Ti Amo’ da (1964) (Luigi Tenco) çok güzeldi. Sevdiğini yoksulluk nedeniyle kaybetmek onu çok üzmüş. ‘Fakirliğini’ 7, ‘satın alınan koca’yı 12 kez dile getiriyor. Ekrem de yoksul. Leyla ile bunca senedir evlenememelerinin nedeni bu. Ama o fakirlikte [Ediz Hun’a ait ve ‘Hicran Gecesi’ (1968), ‘Son Mektup’ (1969) gibi onlarca filmden anımsadığımız] ‘34 EH 029’ plakalı son model Chevrolet/Corvair arabayı kullanıyordu. Filmin en çok (6) sigara içen kişisi. Leyla (2), Hulusi Bey ve amcanın (birer) toplamı ona yetişemiyor. Evlendikleri gece bile yatakta ortalığı dumana boğuyor... 

Karısını ve eski sevgilisini tokatladığı sahneler çok rahatsız edici… Film, 60’ların toplumcu ortamına ilgisiz kalamamış; Hulusi Bey, kızı ve damadına para yağdırıyor. Yazlık-kışlık evler, mobilyalar, kürk, üstü açık araba, Avrupa-Amerika gezileri. Ama şunları söylemek gereğini duyar; “Fakir fukaraya elden geldiği kadar yardım ediyorum. Gerisini de mezara götürecek değilim ya.”... Bizi çok seven ve bu nedenle arada bir ‘ambargo’ uygulayan ‘müttefikimiz’e karşı ezikliğimiz filmde çok belirgin. Filiz’in (adı söylenmeyen) amcası profesör ve kalp mütehassısı. Yeğeninin hastalığı için ‘mitral kalp kapakları felci’ diyor. ‘Tedavisi imkânsız’ ve ‘azami ömrü bir sene’ymiş. (Genç kızın Çocuk Cerrahisi Ortopedi ve Travmatoloji bölümünde tedavi ediliyor olması da ilginç.) Ama Amerikalı Profesör Higgins ‘imkânsızı’ gerçekleştirip onu yaşatır. Ameliyat sırasında amcanın yaptığı tek şey hemşireye korku dolu gözlerle bakmak… 

Gençleri balayına götüren ve Amerikalı doktoru getiren uçak aynı; Pan Am N 763. Uçuş sırasında yolculara, ‘tek ihtiyaçları’ olan Coca Cola veriliyor… Hoş bir rastlantı çekimler sırasında (Mayıs) Yedikule Ermeni Hastanesi’nin Tarabya Oteli’ndeki piyangosunda Filiz Akın’ın biletine ‘elbise askısı’ değil Avrupa seyahati çıkmış… Filmin iki kahramanı, senaryo gereği Ekrem için saç saça baş başa dövüşüyorlar. Yönetmen “Şimdi anladım ki kadına kavga yakışmıyor” diyerek bu sahneyi çıkarmış. Oysa o saçlar, tanıtımda adı ve adresi yazılı Kuaför Münir tarafından yapılmıştı… Yurdaer Doğulu bize müzik ziyafeti çekiyor. ‘Autumn Leaves’ 12; ‘Charade Main Title’ ve ‘Bye Bye Charlie’ (1963) (Mancini) 8’er; ‘Bateau Mouche’ (1963) (Mancini) 4; ‘Yesterday’ ve ’Girl’ (1965) (Lennon / McCartney) 2’şer; ‘Summertime’ (1935) (Gershwin), ‘Greensleeves’, ‘Bistro’ ve ‘The Happy Carousel’ (1963) (Mancini), ‘Bésame Mucho’ (1940) (Velázquez) birer kez kulla-nılmış. Bir sahnede Rıza Silahlıpoda, Alpay’ın ‘Estrella del Mar’ını söylüyor… ‘Seven Ne Yapmaz’da (1970) rastlayacağımız ‘sözcük tekrarları’ burada da var. Belki ortamı daha iyi yansıtsın diye ‘hiç ama hiç’, ‘yalan mı konuş yalan mı’, ‘utanıyorum çok utanıyorum’, ‘zengin ama çok zengin’ gibi 23 cümle var… ‘Zehirli Hayat’ın (1967) simitçisi Ahmet Yıldırım uçakta, yoğurtçusu Ömer Sağlam ve Silvana Panpani ise nikâh-ta karşımıza çıkıyor… Ekrem’i ve Amerikalı profesörü Toron Karacaoğlu; Leyla’yı Nevin Akkaya; Hulusi’yi Kemal Ergüvenç; Amcayı Rıza Tüzün; Dadı’yı Nezihe Becerikli seslendirmiş... Ekrem, Hulusi Bey’le konuşuyor; “Adi bir kumardı bizim oynadığımız. Kazandığımı zannettiğim anda onu sevdiğimi anladım. Her şeyi kaybettim. Ben onun temiz sevgisi-ne layık değilim.” (Murat Çelenligil – sinematürk Internet veri tabanı)

AFFEDİLMEYEN (1966)

Yönetmen: Türker İnanoğlu
Senaryo: Safa Önal,
Operatör Çetin Gürtop
Müzikler Sezen Cumhur Önal
Yapım: Erler Film / Türker İnanoğlu

Yönetmen Yardımcısı: Hüseyin karaoğlu, Operatör Asistanı: Hüseyin Karındoyuran, Şarkılar: Ali Çetinkaya, Işık Şefi: Mehmet Çakar, Işık Direktörü: Şevket Yılmaz (Ender Işık Servisi), Teknik Direktör: Mehmet Bozkuş, Negatif Montaj: Oral Öztürk, Mahmut Eskici, Senkron: Cevat Sezer, Sesleri Çeken: Marko Buduris, Laboratuar: Cemil Orhon (Şef), Bayram Güzel, Süleyman Koyuncu, Erol Yıldırım. Muharrem Gündüz, Prodüksiyon Amiri: Sadri Karan, Prodüksiyon Asistanları: Selahattin Bozkurt, Yılmaz Çiçek, Ahmet Güneryaylı, Yurdaer Büksel, Jenerilk: Refik Onubil, Film Hazırlık Stüdyosu: Yıldız Stüdyoları

Oyuncular: Filiz Akın, Cüneyt Arkın, Selma Güneri, Gürel Ünlüsoy, Mümtaz Ener, Yılmaz Köksal, Dursune Şirin, Kuzey Vargın

Konu: Esin (Filiz Akın) amcasıyla (Mümtaz Ener) birlikte yaşamaktadır. Geçmişte yaptığı hatalardan dolayı dayısından özür dileyerek aralarına dönen Bahri’nin (Gürel Ünlüsoy) hayattaki tek amacı ise paradır. Esin bir akşam arkadaşlarıyla birlikte gittiği pavyonda piyanist Yalçın’la (Cüneyt Arkın) tanışır ve aralarında bir duygusal bağ gelişir. Esin Yalçın’dan müzik dersleri almaya başlar. Bu aynı zamanda ikisi için de tutkulu bir aşkın müjdecisidir...Bahri bunu fırsat bilerek durumu amcasına iletir. Amcası Esin’in tanımadığı yoksul bir müzisyenle birlikte olmasına şiddetle karşı çıkar. Ama gönül ferman dinlemez ve iki sevgili aralarında nişanlanırlar. İçinde yaşattığı kıskançlık üst düzeye vuran Bahri, garantili bir parasal gelecek gibi gördüğü Esin’i içkisine uyku ilacı koyarak iğfal eder. Esin bu olayın utancıyla Yalçın’dan ayrılmak zorunda kalır. Üstelik hamiledir de. Bunu duyan amcası Esin’in başına bu derdi Yalçın’ın açtığını sanıp, yeğeninin namusunu temizlemesi için onunla evlenmesini ister. Yalçın intikam almak için bunu kabul eder ama Esin’in hamile olduğunu bilmez. Bahri tüm ikiyüzlülüğü ile Yalçın’la dostluk kurar. Gittikleri bir kumarhanede Yalçın’ın cebine gizlice bir uyuşturucu paketi koyar. Kendi ihbarı ile gelen polis baskında Yalçın’ı tutuklar. Esin Yalçın’ın hapse girdiğini duyunca şoka girer ve bebeğini düşürür.

 Cezaevine gider ve Yalçın’a tüm gerçeği anlatır. Esin’in amcasının kefalet ödemesi ile şartlı tahliye olan Yalçın eve gittiğinde Bahri’yi Esin’e tecavüz etmek üzereyken yakalar. Çıkan kavga sırasında Esin Bahri’nin elinden düşen silahı alır ve onu vurur. Suçu Yalçın üstüne alır. Ama idam kararı verilince Esin dayanamaz ve her şeyi itiraf eder. Mahkeme sonucunda Esin’in kendini savunurken ölüm olayı meydana geldiği için beraat kararı çıkar. Yalçın, Esin ve amcası için güzel ve mutlu günler başlar…

ACI TESADÜF (1966)

Yönetmen: Türker İnanoğlu
Senaryo: Safa Önal
Kamera: Çetin Gürtop
Yapım: Erler Film / Türker İnanoğlu

Oyuncular: Cüneyt Arkın, Filiz Akın, Selma Güneri, Nubar Terziyan, Feridun Çölgeçen, Leman Akçatepe, Renan Fosforoğlu

Konu: Birbirlerinden haberi olmadan aynı erkeği seven iki genç kızın aşk öyküsü.

ZENNUBE (1965)

Yönetmen: Türker İnanoğlu
Senaryo:Fuat Özlüer
Operatör:Çetin Gürtop
Müzik:Metin Bükey
Yapım:Er Film/Berker İnanoğlu

Işıklar: Ender Işık Bürosu, Operatör Asistanı: Hüseyin Karındoyuran, Prodüktör Asistanı: Çetin Dağdelen, Stüdyo Amiri: Metin Miroğlu, Sesleri Alan: Marko Buduris, Dublaj: Sacide Keskin, Laboratuar Şefi: Cemil Orhon, Lanoratuvar: Bayram Güzel, Süleyman Koyuncu, Erol Yıldırım, Muharrem Gündüz, Senkron: Diamandi Filmeridis, Negatif Montaj: Oral Özütürk, Mahmut Eskici, Reji Asistanları: Mehmet Bozkuş, Nezih Tunar, Prodüksiyon Amiri: Memduh Karakaş,
(Yıldız Film Stüdyosunda hazırlanmıştır)

Oyuncular: Tamer Yiğit (Metin). Sevim Çağlayan (Zeynep), Çolpan İlhan (Necla), Hüseyin Baradan (İsmail) Necdet Tosaun (Hapçıoğlu Arif), Vahi Öz, Dursune Şirin, Renan Fosforoğlu (Hüseyin), Asuman Arsan , Nrevzat Okçugil (Arif’in eşi), Faik Coşkun (Bahçevan), Nevzat Okçugil, Asuman Okçugil,

Konu: Zeynep'le Metin sevgilidir. Zeynep Hapçıoğlu'nun konakta hizmetçidir ama kızı olarak tanıtır. Metin ise başka bir yerde garsondur. İkisi de işten kovulur. Buluşacakları gün Metin bir kavga sonucu hapse düşer, Zeynep ise pavyona. Ünlü bir şarkıcı olur adıda Zennube; Metin'de içerden çıkar şoförlüğe başlar. Bir gün takside çakışırlar. Metin bilmez onun pavyonda olduğunu fakat Hüseyin yetiştirir. Pavyondaki son gecesinde Metin'de bir masada müşteridir; Zennube anlar her şeyi öğrendiğini onun, şarkısını bitirip çeker vurur Hüseyin'i.