Yönetmen: Orhan
Aksoy
Senaryo: Safa
Önal
Kamera: Erdoğan
Engin
Yapım: Akün
Film/İrfan Ünal
Ses Kayıt:
Necip Sarıcıoğlu, Prodüksiyon Amiri: Hasan Gürkan, Set Amiri:
Erdil Demirbağ, (Yeni Film laboratuarında renklendirilmiş ve seslendirilmiştir)
Oyuncular: Türkan Şoray (Aysel), Tarık Akan (Orhan), Nasır Melek (Nazım
Usta), Günfer Feray (Hayat Kadını), Suzan Avcı (Melahat), Bilge Şen (Hayat
Kadını), Alev Altın (Hayat Kadını, Saadet Gürses (Orhan’ın arkadaşı), Tuncer
Necmioğlu (İnşaat İşçisi), İbrahim Kurt (İnşaat İşçisi), İbrahim Uğurlu (İnşaat
İşçisi), İlhan Hem-şeri (Saim Bey), İhsan Yüce (İnşaat İşçisi), Fatoş Tez Hayat
Kadını), Osman Han (İsmail), Orhan Çoban (Garson), Ekrem Dümer (Orhan’ın
alacaklısı), Abdi Alşgül (Genelev müşterisi), Necla Fide, Meral Deniz, Yaşar
Şener, Hüseyin Zan, İhsan Bayraktar, Ata Saka
Konu: Bursa
genelevinde çalışan Cihanyandı Aysel (Türkan Şoray) ile üç-kağıtçı, dolandırıcı
Orhan'ın (Tarık Akan) bir baraj inşaatında kesişen hayatlarını konu edinen
filmde Tarık Akan, Orhan rolü ile yıldız imgesinde tam bir kırılma
yaratmaktadır. Orhan, dolandırdığı mü-teahhide borcunu ödemek için onun baraj
inşaatında çalışmak zorunda bırakılır. Çalışmaya pek gönlü yoktur. inşaatın
sorumlusu Nazım Usta sürekli Orhan'ı döverek çalışmaya zorlar. Orhan, Nazım
Usta'dan intikamını onun yalnızlığıyla dalga geçerek almaya çalışır. Nazım
Usta, yalnızlığından kurtulmak için bir gazetenin yalnız kalpler köşesinde
Aysel'le yazışmaya başlar. Aysel bir genelevde çalışmaktadır ancak Nazım'a bu
durumu bildirmez. Nazım Usta gönderdiği fotoğraf ta Aysel'n güzelliğini görünce
karşılık olarak kendi fotoğrafını göndermek yerine daha yakışıklı olduğu için
Orhan'ın fotoğrafını gönderir. Evlenmek için inşaata gelen Aysel'e Orhan'ı
Nazım Usta olarak tanıtırlar. Ancak Orhan, Aysel'le birlikte olduktan sonra,
hem onunla ilgili gerçeği bildiği-ni hem de kendi oynadıkları oyunu anlatarak
Aysel'i aşağılar. Nazım Usta'nın her şeye rağmen Aysel'le evlenmesi üzerine de
düğünü basıp Nazım Usta'yı öldürür. Aysel de Orhan'ı öldürür. Or-han bu filmde
hiçbir iyi değerin temsil-cisi değildir. Aysel tarafından "sadece kendi
için yaşayan, başkalarını düşünmeyen biri" olarak nitelendirilir.
Ahlaksız, dolandırıcı ve kötüdür. Filmin sonunda da katil olur. Akan bu rolüyle
klasik yıldız oyuncu kalıplarının dışına çıkıp karakter oyuncusu olma yoluna
girdiğinin ip uçlarını verir. Tarık Akan'ın yeni bir oyunculuk anlayışı ve
kimliğiyle ortaya çıktığı ilk filmlerden biri olarak Baraj, aktörün oyunculuk
serüveninde yeni başlayacak dönemin de bir habercisidir.
* Safa Önal'ın senaryosu alışılmadık, ilginç bir
aşk öyküsünü anlatıyor. Bursa genelevinde çalışan ve normal bir hayata dönmek
isteyen "Hayat Kadını" Aysel'le, bir aile faciasından sonra insanlardan
uzaklaşmış, yalnızlığı seçmiş Nazım usta, mutsuzluklarından kaçmak için mektup
yoluyla tanışıyor, buluşmaya karar veriyorlar. Araya, çok zıt kişilikte biri,
kent ve lüks hayat çocuğu Orhan giriyor. Bu üçlünün karmaşık serüveni, dramatik
biçimde sonuçlanıyor...
"Baraj", özellikle ilk yarısında çok iyi işlenmiş
bir öykü... . Yalnız insana, kalabalık içinde yalnız insana getirdiği yaklaşım,
zengin bir insancıl boyut taşıyor. Ancak, öykünün sonu, gerek senaryo, gerekse
film olarak doyurucu biçimde noktalanmıyor. Özellikle Orhan'daki değişim,
Aysel'e sonunda gerçekten tutulması, gerektiği biçimde verilememiş. Sinemamızda
aslında gitgide gelişen bir oyuncu olan Tarık Akan, olumsuz çizgiler taşıyan
rolüne belli ki ısınamamış. Onun için, ve biraz da senaryo ve yönetim
eksikliğiyle, Orhan'daki trajik sona yol açan değişimi vermede yetersiz kalıyor
Akan... Buna karşılık, gerek Şoray'ın 've gerekse çok yetenekli bir oyuncu
olduğunu kanıtlayan İran'lı aktör Nasır Malek'in filme katkıları büyük...
"Baraj", tüm eksiklerine karşın, belli bir düzeye ulaşan
bir aşk filmi... Ele aldığı kişilikler ve hikaye örgüsüyle özgün yanları olan
ancak sinemamızın kalıplarına (özellikle sonlarda) yine teslim olan bir film...
Görülebilir. “Atilla Dorsay “Sinemamızın Umut Yılları” syf, 184 ”
Not: Hasan Kıyafet’in “Baraj” isimli öykü-sünden. Bu eser 1994
yılında “İş” adı ile senaryolaştırılarak filme alınmıştır.