BEKLENEN ŞARKI (1953)

Yönetmen Cahide Sonku,Sami Ayanoğlu, Orhan Murat Arıburnu
Senaryo Sadık Şendil
Filmi Çeken Kriton İliadis
Müzik Sadi Işılay
Yapım Sonku Film / Cahide Sonku 
Ses Film Stüdyosunda Çevrilmiş ve seslendirilmiştir.

Ses: Yorgo İlyadis, Dekor Tasarım ve Makyaj: Müfit Kiper, Möble: Haraccı Kardeşler, Negatif Montaj: Turgut Kuzu, Sezai Elmaskaya, Işıklar: Orhan Okdemir, Ses Kayıt: Yorgo İlyadis, Senkron, Montaj: Turgut İnangiray, Danslar: Jak Biçaçi, Besteler Koro: Dede Efendi, Bimen Şen “Al Sazım”, Zeki Müren “Zehretme Hayatı”, Musa Süreyya “Sen Sanki Baharın” , İbrahim Efendi “Seni Sevda Çiçeğim”, Sadi Işılay “Bir Kır Çiçeği”, Itri “Tut-i Mucise Gûyam”, İstanbul Türküsü “Bende Hicran Yarası”, Zeki Müren “Bir Yaz Yağmuru”, “Beklenen Şarkı” Nevres Paşa “Şehnaz Divan”,
Saz Sanatkarları: Sadfi Işılay, Cevdet Çağla, Emin Ongan, Haluk Recai, Vecdi Seyhun, Fevzi Aslangil, Vecihe Daryal, İzzettin Ökte, Yorgo Bacanoz, Fikret Kutluğ, Hüsnü Coşar, Burhanettin Ökte, ve Üniversite Korosu

Oyuncular: Zeki Müren (Zeki),  Cahide Sonku (Seniha Hanım), Sami Ayanoğlu (Gazino Patronu), Ceyan Ayral (Türkân), Bedia Muvahhit (Z.Müren’in annesi) Mühip Arcıman, Refik Kemal Arduman (Radyo Müdürü), Rıza Tüzün, Abdurrahman Palay, Rıza Tüzün, Faik Coşkun, Kemal Tözem, Talât Artemel, Hadi Hün (Türkan’ın babası), Melahat İçli (Makbule), Neci Oy (Makbule’nin kocası), İbrahim Delideniz,

Konu: Zengin ve sanata düşkün bir kadının teşvikiyle şöhrete kavuşan bir temizlik işçisinin öyküsü

Beklenen Şarkı (tıklayın)

Gözlerinin içine başka hayal girmesin
Bana ait çizgiler dikkat et silinmesin
Bana ait çizgiler dikkat et silinmesin
İstersen yum gözlerini
Tıpkı düşünür gibi
Benden evvel başkası
Sakın seni görmesin
Benden evvel başkası
Seni görüp sevmesin
Kıskanırdım seni ben
Kendi gözümden bile
Nasıl verirdim seni
Bir gün yabancı ele

BALIKÇI GÜZELİ / BİNİKİNCİ GECE (1953)

Yönetmen Baha Gelenbevi
Senaryo Nazım Hikmet (İhsan Koza takma adıyla)
Kamera Turgut Ören
Müzik Mesut Cemil Tel
Yapım İpek Film / İpekçi Kardeşler

OYUNCULAR: Cüneyt Gökçer, Ayten Çankaya, Münir Özkul, Nezihe Becerikli, Neşe Yulaç, Ertuğrul Bilda, Hayri Esen, Kadri Ögelman, Orhan Boran, Gülderen Ece, Ferudun Çölgeçen

Semih Tuğrul, bu filmi eleştirirken sinema sektörünün önemli bir ayağı olan ıthalatçı ve yapımcı şirketlerin tutumuna da değinmektedir:

Bol miktarda yabancı film ithal eden büyük şirketlerimizin burada çevirdikleri Türk filmlerinde hemen her zaman bir özenti havası, büyük mizansenli film yapmak, seyirciyi hayrete düşürerek avlamak endişesi seziliyor. Bu şirketler dort başı mamur diye kabullendikleri vasat yabancı filmleri örnek alıp bunlarla yarış etmeye, bunlara benzer filmler çevirmeye hevesleniyorlar. Böyle yersiz iddialarla ortaya konan Türk filmleri her zaman fiyasko ile sonuçlanıyorlar. Balıkçı Güzeli de bu fiyaskolara bir yenisini ilave etmekten başka bir şeye yaramayacak. Bir kere Türk filmciliğini bugün içinde bulunduğu teknik imkansızlıklarla bu çeşit iddialı filmler çevirmeye kalkışmak büyük bir hatadır.

Dikkat edilecek olursa yine bu büyük ithalatçı şirketler Türk filmciliğinin her şeyden önce konu bakımından biçim bakımından kendi öz kaynakları ile şekil bulacağına bir türlü inanmıyorlar. (Semih Tuğrul, “Balıkçı Güzeli”, Dünya, 21 Ocak 1954) “Okan Ormanlı. “Türk Sinemasında Eleştiri” syf49”

AŞK ISTIRAPTIR (1953)

Senaryo ve Yönetmen Atıf Yılmaz
Filmi Çeken Mike Rafelyan
Yapım Erman Film / Hürrem Erman

Eser: Oğuz Özdeş, Kurgu: Orhan Atadeniz, Ar Direktör: Sohban Koloğlu, Dekor : Danyal Topatan, Reji Asistanı: Nurhan Nur, Kamera Asistanı: Orhan Çağman, Laboratuar Şefi: Semih Peköz, Işık Operatörü: Konstantin Psaras, Işık Asistanı: Orhan Özerler, Ses Kayıt: Rauf Tözüm, Montaj: Orhan Atadeniz, Senkron: Yılmaz Atadeniz. Prodüksiyon Amiri: Kerim Pamukoğlu Prodüktör Asistanı: Orhan Çağman, Prodüktör: Temel Karamahmut, Müzik Adaptoasyonu: Faruk Yener, Keman Soloları: Sadi Işılay, 
(Erman stüdyolarında çekilmiş ve seslendirilmiştir.)

Oyuncular: Muzaffer Tema (Haluk), Ayten Alpman (Nermin), Turhan Ün (Dr. Kemal Suha), Temel Karamahmut (Cemil), Nurhan Nur (Türkan), Cahit Irgat (Necdet), Muazzez Arçay (Anne), Sadettin Erbil, Feridun Çölgeçen (Pavyoncu), Settar Körmükçü (Hizmetkar), Aliye Çakır (Hizmetçi Ayşe), Merih Kaya, Aliye Çakar, Danslar: Luira Nuır, Küçük Yıldız: Merih Kaya)

► Atıf Yılmaz, 1953 yılında “Aşk Izdıraptır” isimli üçüncü filmini çekmek üzere Fenerbahçe’de bulunan tarihi Belvü Oteli lobisinde tüm ekip buluşur. Filmin ismini alan senaryo tarihsel serüven romanları yazan Oğuz Özdeş’in bir aşk romanıdır. 1939 yılında yazılan bu roman “Bir genç kızın aşk uğruna çektiği acıların” öyküsünü anlatılıyor.

Bu filmde önce Fikret Hakan’ın adı geçer, henüz 19 yaşında olan yakışıklı oyuncunun çok genç olması nedeniyle, yerine 34 yaşında olan gene yakışıklı bir orta yaşlı adam Muzaffer Tema seçilir. İsabetli de olmuştur kanımca… Henüz 23 yaşında olan bir genç kızın kendinden küçük ve aşkı henüz doğru dürüst tanıyamayan 19’undaki adama neden aşık olsun ki! Oysa diğer tarafta bir Muzaffer Tema vardır, hem yaşça büyük hem de yaşının icabı aşkı bilen tadan ve tanıyandır. Eh böyle olunca da, kanımca Nurhan Nur, Muzaffer Tema’ya aşık olup acı çekecek ve bu aşk onda bir ızdırap halini alacaktır.

Nurhan Nur bu tarihte Atıf Yılmaz’la evli ve hem de hamiledir, Karısı olması nedeniyle herhalde başrol kadın oyunculuğu da Nurhan Nur alacaktır. Gerek Nur ve gerekse Alpman 23 yaşında tazececik ve körpececik iki genç kızdır. Bu durumda Orta yaşlı Muzaffer Tema kimi tercih etmiştir bilinmez. Rol gereği de olsa Ayten Alpman’ı pek tercih etmediği apaçık ortada. Oyuncu Temel Karamahmut, Alpman’ın eski nişanlısı, ama aynı zamanda Ayten Alpman’da henüz çiçeği burnunda taze gelin. İlham Gencer’le evli. Koca kıskanç mı kıskanç, çekimler boyunca her daim sette, karısını kontrol altında tutuyor... Nurhan Nur çekimlerin devam ettiği sırada, geçirdiği rahatsızlık sonunda çocuğunu aldırmak zorunda kalır.

ALTI ÖLÜ VAR (1953)

“İpsala Cinayeti“ 

Yönetmen Lütfi Ömer Akad
Senaryo: Orhan Hançerlioğlu Lütfi Ömer Akad Orhan Kemal (1945 yılında İpsala’da geçen ve Dünya Kriminoloji Kongresi’nde ilginçliği nedeniyle “ikinciliği” kazanan bir olaydan),
Görüntü Yönetmeni Aram Hügasyan, 
Müzik Baki Çallıoğlu
Yapım Duru Film / Naci Duru

Oyuncular: Cahit Irgat, Lale Oraloğlu, Turan Seyfioğlu, Nevin AYapımar, Settar Körmükçü, Muazzez Arçay, Şevki Artun, Feri-dun Çölgeçen

KONU: Ali Rıza (Cahit Irgat), adlı bir makine ustasıyla evli olan Yanola'nın (Lale Oraloğlu) öyküsü anlatılır. Karı-koca Adana'ya giderken trende bir orman memuru olan Muhittin (Turan Seyfioğlu) ile tanışıp onu Adana'daki evlerine davet ederler. Daha sonra Muhittin ile Yanola arasında bir ilişki başlar. Ancak ev sahiplerinin kızı Fatma da (Nevin AYapımar) Muhittin'e aşıktır. Yanola, Muhittin'den hamile kalınca mahallede dedikodular başlar. Ali Rıza Malatya'ya tayinini ister. Malatya'da Yanola Muhittin'den olan ikinci çocuğunu dünyaya getirir. Muhittin ise Fatma ile yaşamaya başlamıştır, fakat beraberlikleri fazla sürmez ve ayrılırlar. Zaman geçer, Fatma ve Ali Rıza , Malatya'da bir barda karşılaşırlar, Fatma bütün olayları Ali Rıza'ya anlatır. Cinnet geçiren Ali Rıza, karısını ve çocuklarını öldürür ve intihar eder.

AFFET BENİ ALLAHIM (1953)

Senaryo ve Yönetmen Şinasi Özonuk
Görüntü Yönetmeni Manasi Filmeridis
Yapım Işık Film/ Agop Fındıkyan

Şarkılar: Hamiyet Yüceses, Müzeyyen Senar, Ekrem Kongar.

Oyuncular: Eşref Kolçak, Neriman Köksal, Talat Artemel, Rena Vlahopulo, Jale Seven, Abdurrahman Palay, Kemal Emin Bara, İbrahim Delideniz, Feridun Çölgeçen, Saime Arcıman, Kadir Savun

Konu: Bir zamanlar adının karıştığı kirli işlerden kendini temize çıkarmaya çalışırken, tekrar kirli işlere sürüklenen bir gencin öyküsü

ZORAKİ KAHRAMAN (1952)

Senaryo ve Yönetmen Semih Evin
Foto Direktörü Coni Kurteşoğlu
Yapım Seneka Film / Semih Evin

Oyuncular: Orhan Erçin, Üftade Kimi, Mine Çoşkun, Renan Fosforoğlu, Ahmet Tarık Tekçe, Gülderen Ece, Nermin Ruhsever, Ferhan Tanseli

Konu: Müzikal bir güldürü

ZEHİR KAÇAKLARI (1952)

Senaryo ve Yönetmen Hicri Akbaşlı
Foto Direktörü Pauker, Kriton İlyadis
Yapım Adalı Film / Handan Adalı

Oyuncular: Handan Adalı, Bülent Oran, Mu-zaffer Arslan, Turhan Göker, Sırrı Gültekin, Ahmet Tarık Tekçe, Hamdi Şanlıgil, Nimet Alp

Konu: Eroin kaçakçılığı yapan bir şebekenin polisle olan çatışmalarının öyküsü

YURDA DÖNÜŞ (1952)

Senaryo ve Yönetmen: V. Nedim Otyam, Foto Direktörü: İlhan Arakon, Müzik: Nedim Otyam, Yapım: Atlas Film/Nazif Duru 

OYUNCULAR: Nevin Aypar, Sedat Ergin, Suat Taner, Hakkı Ruşen, Faik Coşkun, Aysel Gürel

Konu: Kore savaşlarına katılan ve köyünde bıraktığı kızın aşk hikayesi.

YILDIZLAR REVÜSÜ (1952)

Senaryo ve Yönetmen Zeki Alpan
Operatör Lazar Yazıcıoğlu Cezmi Ar
Yapım Halk Film / Fuat Rutkay

Oyuncular: Zeki Alpan, Suzan Yakar, Safiye Ayla, Sabite Tur, Perihan Altındağ Sözeri, Hamiyet Yüceses, İsmail Dümbüllü, Cihan Işık, Osman Alyanak, Salih Tozan, Muhterem Nur, Dursune Şirin

Konu: Amerika’dan İstanbul’a artist götürmek için gelen bir komedyenin, Gazino yıldızlarıyla geçirdiği serüvenlerin öyküsü

YILDIRIM BEYAZIT VE TİMURLENK “*” (1952)

Senaryo ve Yönetmen Münir Hayri Egeli
Operatör Pauker, Kenan Ar
Yapım Reks Film / Vasil Anastas

Oyuncular: Orhan Boran, Cahit Irgat, Lale Oraloğlu, Pola Morelli, Daizy, Atıf Kaptan, Şadıman Ayşın, Feridun Çölgeçen, Mücap Ofluoğlu, Vahi Öz

Konu: Yıldırım Beyazıt ve Timurlen konusunu işleyen tarihi bir film

► Yıldırım Beyazit osmanlı develtının sultanı Timur ise Cengiz hanın torunu kendi adıyla anılan devletın hükümdarıdır. Biri doğuda biri batıda İslam Dunyasının iderliğini alma-ya calışıyor. Bu rakiplerden Yıldırım Beyazit'ın sol gözü az gördüğü için ona hasımları ''kör'' Timur'un da tek bacağı kısa olduğu için de ona hasımları''lenk'' yani aksak ,yada ''Timurlenk'' diyor. Bu iki hakan birbirleriyle sert mektuplaşıyorlar “74” ve birbirlerine ağır küfürler ediyorlar Timur bunun üzerine Orta asyadan harekete geçiyor ve Ankara’da Çubuk ovasındaki iki ordu karşılaşıyorlar. Timur'' Gökyüzünde nasıl bir tek tanrı varsa yer yüzünde de bir tek hükümdar olmalı'' diyordu. Çatışma giderek büyümüştü. Timur galip çıktı. Anadoluyu bir harabeye cevirdi. Ordusu dağılan Yıldırım, esir edilince Timur huzuruna getirildi. Yaralı bir arslan gibi başına geleceği beklıyordu. Timur onu görünce gülmeye baslamıs, bu gulüş Yıldırım'ı çileden cıkarmısti. Bre zalim dedi. Allah'ın bedbaht ettigi ile istihza ne fenadir. Sana değil ,Tanrının bu dunyayı senın gibi bir kör ile benım gibi bir topala bıraktığına gülüyorum Daha sonra yıldırım yüzüğündeki saklı olan zehri içerek intihar eder.

_______________________________________

“*” Yıldırım Beyazıt ile Timur’un mektuplaşmaları: Ankara savaşı öncesi, dönemin islam dünyasının en önemli iki hükümdarı arasında geçen ateşli yazışmalardır. karşılıklı olarak dört mektup gönderilmiş, 
orjinal metinlerde arapça ve farsça kullanılmıştır.

mektup 1
Timur, Beyazıt'tan Kara Yusuf ve Bağdat Sultan'ı Ahmed Celayir'in sınırdışı edilmesini, öldürülmesini ya da kendisine iadesini ister. Beyazıt’ın cevabı: ey ihtiyar köpek, tekfurdan daha şiddetli kâfirsin. mektubunda bizi korkutmak ve hile ile kandırmak istemişsin. osmanlı sultanlarını, acem padişahlarına benzetme  osmanlı askerleri de, ne kıpçak ülkesi tatarı gibi sıradan insanlar, ne de hint toplulukları gibi başı boş, sere serpe avare kalabalıklar değildirler. osmanlı askerleri, ırak ve horasan askerleri gibi hamiyetsiz ve perişan olmayacak kadar onurlu askerlerdir. yine sen, osmanlı askerlerini şam ve haleb (memlûk) askerlerine de benzetmeyesin. bu mektup eline geçtikten sonra savaş meydanına her kim ki gelmeyip kaçarsa, onun eşi üç talakla kendisinden boş olsun.

mektup 2
Timur: sen kendini allah yolunda cihad eden, bizi ise haksız yere kan döken bir kâfir ve beni yeni yetme bir savaşçı saymışsın. bil ki, ben kırk yıla yakın bir süredir nefsimi cihada adamışım. bu cihatlar sonunda kaleler ve ülkeler feth ederek, beldeleri kurtarmakla meşgulüm. kaldı ki bu halim, dünden daha açık ve kesindir. bu mücadeleler esnasında, çok sayıda kişi bize itaat etmiş ve yolumuzda canlarını feda etmiştir. siz niçin bize hizmet etmek-ten kaçıyor, sevgi göster miyorsunuz? hem yaşça da senden büyük durumdayım. bu güne kadar hangi tarafa gittiysem, kısa sürede orayı ele geçirdim. sivas’ı da kısa zamanda elde ettim. sen malatya’yı muhasara ettin, dört ay elde edemedin ve geri dönmek zorunda kaldın. sinop kale’sini ne zamandan beridir elde edemedin. mektubundaki gibi tehdit ve gurura kapılma, akıl yolundan uzak sözlere cesaret etme. kaldı ki sivas’ta ele geçirdiğim adamları-nızdan durumunu anlamış haldeyim. dolayısıyla pek çok müslümanı rencide etmek, han ve mallarını harab etmek uygun görülmemiştir. bu sebeptendir ki, güzel cevap vermeyi yüksek bir iş olarak bil, ülkeni harap etmekten kurtarmış olursun. bizimle anlaşma yoluna döner, özür dileyen bir ifade ile cevap verirsen, aramızda dostluk ve sevgi olur. böylece frenk kâfirine fırsat vermemiş olur, biz de, sivas’tan çekilerek geri döneriz. bizim niyetimiz ve meylimiz sizi zayıf düşürerek meşgul etmek, böylece kefere dinine yardım etmek değildir. bizi ve askerimizi kâfir, dinsiz, sapık itikatlı mezhep sahibi ve çirkin âdetleri bulunmakla itham etme. bizim askerimiz babadan ataya müslüman ve müslüman çocuklarıdır. niçin hidayete layık olmasınlar?

Kaldı ki, osmanlı’nın askerleri çoğunlukla kâfirlerden devşirme olduğu açıktır. davamız cihangirlik olup, saltanatımız adına hutbeler okunmaktadır, sikkeler basılıdır. müslümanların ûlü’l-emri olduğumuzda şüphe yoktur. bizim soyumuz, ilhân-ı alişân’a ulaş-maktadır. eğer samimi selâmınızla beraber iyi ifadeler içeren mektubunuz gelirse, her iki taraf arasında yumuşama ve sevgi peyda olur. aksi halde kılıç ortaya çıkınca, kaleme yer kalmaz ve’s-selâm.Beyazıt'ın cevabı: zamanın cihan sultanı olan timur-i köregen, sivas’ gelip yerleşmeyi, bizim tebrîz’e yöneldiğimize benzeterek tuhaf kıyasla-mada bulunmuşsun. kaldı ki biz, kefe’den şirvan’a varıp, o ülkeye asker çıkarsak, kim mani olabilir? kıpçak halkı sizden bıkıp usandığı için bizimle beraber olmayı tercih etmektedir. malatya ve sinop hususundaki iddianız da doğru değildir. bazı sebeplerden dolayı muhasaradan vazgeçilmiştir. yoksa bizim askerimizin azlığı veya sizin askerinizin çokluğundan dolayı olmamıştır. kastamonu ve karaman hakimlerinin inat-ları ve o sırada fırsat bulup, bazı vilâyetlerimize saldırmaları, bizim Malatya ve sinop’taki muhasarayı kaldırmamızı zaruri kılmıştır.iyi bil ki, atam ertuğrul han üç yüz kadar gazisiyle beraber, hülâgû tatar’ından onbin tatar’a vurup, alâeddin keykubât’a galip gelenleri mağlup etmiş-tir. bundan sonra devlet idâre etme şerefine nâil olmuş, hil‘at kendisine verilerek, allâh’ın lutfu ile al-i selçûk’un yerine idareyi elde tutması isyân ve baş kaldırma ile olmamıştır. osman bey’in ilk culûsundan itibaren, dört tarafında bulunan kâfirlerle gece-gündüz iki yüzbinden fazla askeriyle cihat etmiştir. bu saltanat yıldızımız bugün dördüncü tabakaya erişmiş ve şimdiye kadar fethettiğimiz kale ve kasabaların sayısı geçmiş sultanların hayalinden geçmesi dahi mümkün olmamıştır. bizim nazarımızda; dünya ve içindekilerin kıymeti, allah yolunda cihat etme-nin yanında saman çöpü kadar değeri yoktur. osmanlı askerine abdullâh oğlu demekten fazlasıyla zevk duyarız. çünkü bütün sahâbe-i kirâmın ataları kâfir iken, kendileri müslüman oldular. böyle müslüman olanlar, insafı olmayan müslüman-zâdelerden çok çok üstündürler. siz sivas’ı harap idüp, ehl-i islâm’ın ırzını pâyimâl etdükten sonra ne denilebilir ki! siz, ilk suçlamayı kendinizden gidermeye
arapça ve farsça gelen mektuplarınızda sertlik, kabalık, kibir ve gururdan başka bir nesne yoktu. al-i osman, hile ile ülkeleri kendisine mülk edinmemiştir. mektuplarımız akıllı devlet erkânımızla yapılan istişâreler sonrası yazılmıştır.

mektup 3
Timur: senin, şimdi mısır vâlisi olan kimseye oğlumuzdur demeni uygun görmedik. onu sultânu’l-harameyn elkâbıyla anmanız doğru olmaz. belki mücâvirü’l-harameyn demeye lâyık değillerdir. bize dost olmayanı, kendinize yakın ve sevdiklerinize dahil etmeyiniz. saltanat işleri nezâkete bağlıdır. dikkat edilecek yönleri çoktur. ahmed celâyir şimdi bağdat yakınlarına gelmiş, biz de oraya asker göndermişiz. tekrar size taraf kaçar gelirse sahip çıkmayıp, bilâkis yakalayıp bize teslim etmeniz sizden isteğimizdir. erzincan’a varıp, yerleri tahrip için şimdilik serhadda durularak elçilerinizin gelmesini beklemekteyiz. Beyazıt'ıncevabı: mısır hakimi ile aranızda geçen olaylardan dolayı bizim niyyetimizi doğru anlamamışsınız. biz arzu etsek mısır’ı feth etmeye her zaman kadiriz. ahmet celâyir tekrar geri osmanlı topraklarına gelirse, kara yusuf ile birlikte ikisini size teslim etmemi istemişsiniz. biliyorsunuz ki hûlâgu dârü’s-selâm’ı alıp iran’ın çoğunu eline geçirdiği sırada, halifenin amcası çocuklarından bir iki kişi mısır’a kâhire vâlisi baybars’a sığındılar ve onun himayesine girdiler. hülâgu’nun bağdat vâlisi olan karaboğa noyan, baybars’la cenk ettiler. halifenin amcasını mısır askeri sanıp, orada şehit ettiler. kaçanlar şimdiye kadar kâhire’de kaldı ve hülâgû han onları geri istemedi ve takip de etmedi. imdi bu dostunuz feleğin tokadını yemiş bir iki kişiyi himaye etmekle hatırınızı kıracak bir durum olamaz. zira hülâgû böylesine cüz’i şeylerden vaz geçmiştir. muradımız sivas ve çevresinden elinizi çekmenizdir. bunu yerine getirmeniz güzel bir işaretinizin gereği olduğu anlaşılacaktır. ancak her hâlde allah’ın takdirinden kaçılmaz ve bizim kimseden korkumuz yoktur.

Mektup4
Timur: şimdiye kadar sulh için çalıştım ve nihayet sivas’a gelmem söz konusu oldu. kâfire fırsat vermemek, islam diyarlarını harap etmekten endişe edip, şam tarafına giderek mısır azizinden intikamımızı aldık. sizin hasta olduğunuz hususu ağızlarda dolaşırken, biz bunu fırsat bilip dikkate almadık. ancak siz fırsat bulunca bize bağlı olan Erzincan’a gelip valimizi rencide ettiniz. adamımız olan taharten (muttaharten) sulhu sağlamak için sizin pişman olduğunuzu bize yazmıştır. biz de güvendik ve sulh için antlaşmaya varılacağı umuduyla birkaç kez mektuplar gönderdik. ama siz gittikçe artan bir katı tutum içerisinde oldunuz. tâ ki biz ve askerimiz için kâfir ve kâfirden daha eşed kâfirlerdir demeniz sözü her yerde söylenir olmaya başladı. elçileriniz olan sungur ve ahmed adamlarınız uzun süredir yanımızdadırlar. islamlığımızı ve inancımızı biliyorlar. hedefimiz kefe ve kırım yönüne iken, şirvan’dan geri dönüp tekrar erzincan’dan o tarafa varmak icap etti. semerkand’da bulunan oğlum muîneddin muhammed sultan bahadırda askeri ile birlikte bana katılacaktır. isteğimiz erzincan’a varmadan ve askerimiz şehirlerinize girmeden önce sivas, malatya, elbistan, erzincan ve kemâh’ın bize bırakıldığını sağlam bir ahitnâme ile bildirmenizdir. sulha muhalif değilim ve bağlıyım. bu sulhun bir sûretini mekke-i mükerreme’de bâbü’l-harâm’da kapalı muhafaza olunsun ki, kimin bu sulha uyup uymadığı ortaya çıksın. bu mektup sungur, ahmed ve hacı bayezid ile gönderildi.

Beyazıt'ın cevabı: timûr-i köregen hazretleri, ilgi uyandıran antlaşmaya dair mektubunuz, ben sivas’a geldikten sonra ulaştı. ben bu sırada antlaşma hazırlığı içerisinde bulunuyordum ki; nâgâh (vakitsiz saatte) sulha muhalif bir başka mektup karaman fesatları elinden orduyu humâyûnumuza erişti ve antlaşmanın gecikmesine sebep oldu. devlet erkânımızdan akıllı kişiler bu durumu şöyle değerlendirdiler. ikinci mektup ilk karışık dönem sürecinde yazılarak elçi ile gönderildi. karaman topluluğu ki eskiden beri ocağımızın düşmanı olmuşlardır, bunlar elçimizi öldürüp, fitne iyice ayyuka çıkıncaya kadar mektubu sakladılar. musâlaha olacağı ihtimâlini görünce, bu kez bazı rezilleri üzerimize gönderip bizi şüpheye düşürmüşlerdir. rezillerin eline düşen mektubun gecikmesinin sebebi dahi biz olmadığımız hususu malumunuzdur. bu durumu yaltaklanma olarak görürseniz hayır, asla düşmandan yüz çevirmek âdetimizden değildir. sulh ve cengin cezası ve mükâfatı buna sebep olan tarafa aittir. eğer bir kimse fitneye sebep olursa, allah’u teâlâ onun cezasını versin. (kaynak: Abdurrahman Daş)

YAVUZ SULTAN SELİM AĞLIYOR (1952)

Senaryo ve Yönetmen Sami Ayanoğlu
Eser Feridun Fazıl Tülbentçi “*”
Resim Operatörü Kriton İlyadis
Yapım Lale Film / Sabahat Filmer

Montaj: İsak Dilman, Ses Operatörü: Lâmi Kamil, Laboratuar: Mihal İskarpetis, Işık: Necati İltaç, Müzik: Sadettin Kaynak, Mehter: Hasan Tahsin Patrsadan, Okuyan: Mustafa Çağlar,Ar Direktörler: S. Nahit Bilge, Müfdit Kiper, Suavi Tedü, Asistan: Mustafa Savaşkan, Dekor: Nikola Perof, Kostümler: Naciye Bölükbaşı, Karakuş Deligavur, Danslar: Nimet Alp, Nermin Ersin, (Necip Erses İstnanbul Film ve Lale Stüdyolarında çekilmiş, Atlas Stüdyosunda Seslendirilmiştir.)

Oyuncular: Sami Ayanoğlu, Heyecan Başaran, Suavi Tedü, Lale Oraloğlu, Sadri Alışık, Cahit Irgat, Reşit Gürzap, Altan Karındaş, Berrin Aydan, Behzat Butak, Neşe Yulaç, Atıf Kaptan, Refik Kemal Arduman, Kemal Tözem, Şakir Arseven, Atıf Avcı, Talat Artamel, Hüseyin Kemal Gürmen, Kani Kıpçak, Şaziye Moral, Mehmet Karaca, İbrahim Delideniz, Hadi Hün, Turan Göker, Müfit Kiper, Neşet Berküren, Asuman Korad,Sadi Yaşmaklı, Şakir Arseven, Vahi Öz, Renan Fosforoğlu, Boğadır Ayanoğlu, Cem Salur, Kemal Emin Bara, Hasan Ceylan, Turhan GÖker, Hakkı Ruşen,

► 700 yıl, üç kıtada hüküm süren Osmanlı İmparatorluğu’nun dokuzuncu padişahı olan Yavuz Sultan Selim’in tahta çıkışından ölünceye kadar geçen olayları anlatmaktadır.

…1505 yılında Şehzade Selim Trabzonda sancak beyi idi. Mayıs ayında İstanbul’dan eski arkadaşı Yakup ve iki kişi İstanbul’dan Ferhat Bey’in gönderdiği bir nameyi getirdiler. Namenin içeriği şöyle idi: yeniçeriler artık padişaha itiat etmiyor Vezirazam Hadım Ali Paşa Şehzade Ahmeti tahta çıkarmak için binbir türlü oyunlar yaptığı yazıyordu. Yeniçeri ocağı Selim’i sevdiği için özellikle selime karşı cephe almıştı. Bu arada Trabzon’dan Leonidas adında bir Rum İstanbul’a Selim aleyhine haberler iletiyordu. Bunu anlayan Selim Leonidas ve vezirazamın adamı Şahin Bey’i yakalatıp idama mahkum etti. Fakat Yakup’un önerisi Serbest bırakmasında Leonidas kızı Aspasiya’nında payı vardı. Aspasiya saraya gitmiş şehzadenin ayaklarına kapanıp babasını serbest bırakması için yalvarmıştı. Selim,bu güzel kızı kıramamış üstelik yıldırım aşkı ile kıza vurulmuştu. Bu arada sultan sohbet toplantıları yapıyor, hiç sefere çıkmıyordu. Bu durum yeniçeri ocağında huzursuzluk yaratıyodu.

Selimin oğlu Süleyman’da büyümüş, sancak beyliği yapacak yaşa gelmişti. Fakat Ali Paşa bunu istemediği için, padişahı olumsuz yönde etkiliyordu.
Padişah da Selim’i sinirlendirmek istemediği için Süleymanı Kefe’ye sancak beyliğine atadı. Süleyman Kefe’ye gidince oğlunu ziyaret maksadıyla Selim Kefe’ye gitti. Bu durum Osmanlıda başkaldırmaktı. Bunu öğrenen padişah, Selim’e Trabzon’a dönmesi için haber gönderdi. Fakat bunu Selim kabul etmedi. Durumu anlayan padişah olayı tatlıya bağlamak, kan akmasını istemediği için Selim’e Rumeli’de sancak beyliği önerdi. Rumeli başkente yakın olduğu için ve Selim’in her an ayaklanarak tahtı oturabileceğini düşünen Ali Paşa ve diğer şehzadeler, duruma hoş bakmıyorlardı. Selim adamlarından birkaçını Rumeli Beylerbeyi’ne göndererek yakında Rumeli’ye geleceğini ve kan akmasını istemediğini bildirdi.Rumeli Beylerbeyi Hasan Paşa duruma razı oldu.Selim Edirne’ye doğru yola çıkmıştı.Fakat Hasan Paşa, durumu Ali Paşa’ya bildirdi. Ali Paşa bir ordu hazırlattı. Padişah,kan akmasını istemediği için Selim’i,Rumeli’de Semendire’ye atadı. Fakat Selim Edirne’ye girme arzusuna kapılmıştı. Günlerce yürüyüşten sonra bunu başarmıştı. Buradan İstanbul’a dönmeye karar verdi. Her ne kadar lalası Selim’i bu düşüncesinden vazgeçirmeye çalışsa da bunu başaramadı. Selim, İstanbul yakınlarında, Çorlu’da padişahın ordusuyla karşılaştı. Padişahın ordusu daha güçlüydü. Sonuç da Selim’in aleyhineydi. Selim Kırım’a, kayınbabası Megli Giray’ın yanına gitmek zorunda kaldı.

Bu sırada Anadolu’da Şah İsmail’in desteklediği Şii çeteleri halkın huzurunu kaçırıyordu. Bu durumu çözüme kavuşturmak isteyen Anadolu Beylerbeyi, çeteler tarafından mağlup edildi. . Fakat Korkut kısa sürede yakalandı ve Tüm bu olaylar olurken Selim’in İstanbul’a geleceğini duyan Aspasiya, Selim’i görebilmek için saatlerce sokakta beklemiş ve sonunda büyük bir aşkla sevdiği şehzadeyi görebilmişti.

Vezirazam Ali Paşa’nın İstanbul’a döner dönmez ilk işi Anadolu’daki ayaklanmayı bastırmak oldu. Selim Kırım’da bulunduğu zaman, İstanbul’a adamlar göndermişti. Bunlar ,Yakup ve Osman başkası değildi. Görevleri ise, İstanbul’da şehzade taraftarlarını toplamaktı. Bu görevi başarıyla icra ediyorlardı. Saraydan, Sinan Paşa gibi yüksek rütbeli kişileri Selim taraftarı yapmışlardı. Görevlerini tamamlayan Yakup ve arkadaşları Selim’in yanına gittiler. Bu sırada Kefe’de bulunan Selim, haberleri sevinçle alıyordu. En çok sevindiği haber ise Aspasiya’nın hayatta olmasıydı. Selim’in artık sarayda da adamları vardı. Zaten yeniçeriler de Selim’in tahta çıkmasını istiyordu. Tüm bu olumlu gelişmeler üzerine Selim, İstnbul’a doğru yola çıktı. Selim’in İstanbul’a girişi, çok büyük bir ihtişamla karşılandı. Toplanan kalabalığa karşı hiç bir şey yapamayacağını anlayan Beyazıt, tahtı Selim’e devretti ve istirahata çekildi. Selim, hemen yönetici kadrosunu değiştirdi. Daha sonra büyük bir aşkla sevdiği Aspasiya’yı ziyaret ederek, aşkını alevlendirdi. Selim tahta çıkar çıkmaz, Şehzade Ahmet tahta oturma planları yapamaya başlamıştı bile. Bunu öğrenen Şehzade Korkut da tahta geçmek için faaliyete geçti. Tahta oturan Selim’in, devletin geleceği için tahtı tehdit eden şehzadeleri ortadan kaldırması gerekiyordu padişah tarafından saraya davet edildi. Burada Korkut’un hayatına son verildi. Bu durum padişahı çok etkilemişti ve ağlamasına sebep olmuştu. Selim Korkut’lan uğraşırken Ahmet büyük bir ordu toplamıştı. İki ordunun karşılaşması sonucu Selim galip gelmişti. Ahmet de esir düşmüştü. Padişah Bunun üzerine Selim, Şehzade Ahmet’in üzerine, bilgi toplatmak için, adamlarını yolladı. Selim av bahanesiyle Manisa’ya gitti. Bunu öğrenen Korkut Manisa’dan kaçarak bir mağaraya sığınmıştı çok kan akmasına sebep olan Ahmet’i idam ettirdi. Bütün bunlar yetmezmiş gibi yeniçeriler arasında ayaklanmalar çıkaranlar tespit edildi. Bunlar da gereken cezalarını alıyorlardı. Ülke içerisinde düzeni sağlayan Selim, doğuda Şah İsmail’i, devleti için büyük bir tehlike olarak görüyordu. Bu yüzden adamlarını, Tebriz’e, bilgi toplaması için gönderdi. Aynı zamanda da İstanbul’da sefer hazırlıkları başlatılmıştı. Padişah tarafından saraya davet edildi. Burada Korkut’un hayatına son verildi. Bu durum padişahı çok etkilemişti ve ağlamasına sebep olmuştu. Selim Korkut’lan uğraşırken Ahmet büyük bir ordu toplamıştı. Bütün bunları yaparken bir .yandan da büyük aşkı Aspasiya’yı ihmal etmemeye çalışıyordu İki ordu Mercidabık Ovası’nda karşılaştı. 25 Ağustos 1516’da iki ordunun çarpışmaları başladı. Selim bu savaştan da parlak bir zaferle çıktı. Selim sefere devam etmek istiyordu fakat ,sarayın ileri gelenleri buna karşı çıkıyorlardı. Çünkü geçilmesi gereken bir çöl vardı. Üstüne üstlük ordunun yorgun olduğunu iddia ediyorlardı. Fakat Selim kararlıydı. Vazgeçmeyi hiç düşünmüyordu. Mısırlılar da Selim’in Tih Çölü’nü geçebileceğini zannetmiyordu. Selim kesin kararını vermişti ve 16 Ocak 1517’de Nil sahillerine ulaşıldı. Bir kaç gün istirahat ettikten sonra Ridaniye’ye geldi. İki ordu burda karşılaştı ve Selim yine muvaffak olmuştu. Kahire’de artık Osmanlı topraklarına katılmıştı. Fakat bu savaşta Selim çok sevdiği büyük yardımcısı Veziriazam Sinan Paşayı kaybetti.  Bir müddet fethettiği yerlerde düzeni sağlamak için ikamet eden Selim İstanbul’a döndü. Tüm olaylar sırasında çok sevdiği Aspasiya hasta yataklarına düşmüş, her geçen gün durumu ağırlaşmaktaydı. Selim’i sayıklayarak ahirete intikal etmişti. Bunu öğrenen Selim, saf bir aşkla sevdiği Aspasiya’nın ölümü karşısında gözyaşlarına engel olamamıştı.

.Doğuda sükuneti sağlayan Selim Avrupa’ya yönelmeye karar vermişti. İlk seferi Macaristan’a düzenleyecekti fakat iki omuz küreği arasında çıkan ham bir çıbanı sıkıştırması sonucu çok ağır hastalanmış ve artık ayağa kalkacak hali kalmamıştı. Her geçen gün durumu ağırlaşıyordu. Eylül 1520’de bir cihangir yıkıldı. (kyn: frmtr.com/kitap-ozetleri/4851700-yavuz-sultan-selim-agliyor-kitap-ozeti.html

________________________________

“*” Feridun Fazıl Tülbentçi, 1912 yılında İstanbulda doğdu. Vefa Lisesini, Yüksek Ticaret Okulunu bitirdi. Ardından basın hayatına atıldı. Ulus. Vatan, Cumhuriyet, Hürriyet gazetelerinde yazarlık yaptı. Daha sonra İstanbul Radyosunda görev aldı. Edebiyata şiirle başladı. Tülbentçi, radyoda "Geçmişte Bugün" adlı programı hazırladı. Tarihi romanlar yazdı. 1982 yılında vefat etti. (kyn: ansiklopedi.bibilgi.com)

YANIK ÖMER (1952)

Senaryo ve Yönetmen Muharrem Gürses
Operatör Cezmi Ar
Yapım Day Film / Rasim Day

Oyuncular: Saltuk Kaplangı, Deniz Tanyeli, Ahmet Tarık Tekçe, Halide Pişkin

Konu: Aşkı uğruna çile çeken bir gencin dramı.

TOPRAK (1952)

Yönetmen V. Nedim Otyam
Senaryo Fikret Otyam
Foto Direktörü Hayrettin Işık 
Müzik V. Nedim Otyam
Yapım Barboros Film / Nedim Otkam

Oyuncular: Nevin Aypar, Sedat Ergin, Rana Şıvga, Faik Coşkun, Nusret Otyam, Mürüvvet Tekmen, Ahmet Mutlu, Mehmet Hamzakadı

Konu: Sevdiği kız uğruna mücadele eden ve evlendikten sonra eşini yitiren bir gencin öyküsü

Film, geçimlerini topraktan sağlayan yoksul bir Anadolu ailesinin dramatik öyküsünü anlatır. İlk gerçekçi köy filmlerimizden olan “Toprak” “Kara öküzün çektiği sabanla sürülen kıraç toprakları, tezekten yapılmış barınakları, çarıklı köylüleri gösterdiğiiçin sansüre takılmış ve başarısızlığa uğramıştır”

TARZAN İSTANBUL'DA (1952)

Senaryo ve Yönetmen Orhan Atadeniz
Eser Kunt Tulgar (Edgar R. Burroughs'un "Tarzan" romanından)
Filmi Çeken Sabahattin Tulgar
Yapım Milli Film / Sabahatdin Tulgar

Kamera Asistanı: Vasıf Güröney, Montaj: Yılmaz Atadeniz, Teknik Kısmı: Yıldırım Karaaslan, Ali Küçük, Kurgu: Orhan Atadeniz

Oyuncular: Tamer (Tomo) Balcı, Hayri Esen, Necla Aygül, Aziz Basmacı, Cemil Demirel, İsmail Kara, Ziya Aygen, Hayri Kuloğlu, H. Karaaslan, Nejat Özer, Çetin Savaş, Celalettin Yönalp, Selahaddin Topdağ, Sadullah Enuysal Bomba: Yaşar İzgi

KONU: Bir Afrika yolculuğuna çıkan gazeteci Tekin (Hayri Esen) ve rehberi Kunto (Cemil Demirel) ormanda bir iskeletin yanında mektup bulurlar. Mektup, Afrika'da eşi ve küçük oğluyla birlikte yaşarken vahşiler tarafından öldürülen birine aittir ve İstanbu'da yaşayan tüccar Kamil Karazincir'e teslim edilmesi istenilmektedir. Sonunda temas kurulur ve hep beraber hazineyi bulmak üzere yola konulur. Binbir güçlükle hazine bulunur. Fakat Kunto ve küçük kafileyi izleyen iki arkadaşı hazineye göz dikmiştir. Hazineyi almak üzere iken vahşi Gabonilerin saldırılarına uğrarlar. Vahşiler Kunto ve arkadaşlarını timsahlara yedirirler. Tekin kaçarken bir mızrakla öldürülür.

ŞABAN ÇİNGENELER ARASINDA (1952)

Senaryo ve Yönetmen: Semih Evin,

Operatör: Vedat Akdikmen, 

Yapım: Senaka Film/Semih Evin

Oyuncular: Renan Fosforoğlu, Turgut Özatay, Meral Körmükçü, Vahi Öz, Mürüvvet Sim, Nimet Alp, Orhan Erçin

Konu: Şaban’ın Çingene kızıyla olan aşkının konu edildiği güldürü.