Powered By Blogger

5 Ekim 2015 Pazartesi

TALİHSİZ YAVRU (1960)

Senaryo ve Yönetmen Muharrem Gürses
Kamera Kenan Kurt
Yapım Kemal Film / Osman F. Seden


Oyuncular: Muhterem Nur, Kenan Pars, Ahmet Tarık Tekçe, Nubar Terziyan, Eşref Vural, Esen Gökmen, Muazzez Arçay, Çocuk Yıldız: Rüya Gümüşata (D: 1.4.1952)


Konu: Bir annenin dramı


Not: Kemal filmin arşivinde bugün bulunamayan bu film, Sansür kurulunun 14 Temmuz 1960 tarih ve 50 sayılı kararı ile yasaklanmıştır.

ŞOFÖR NEBAHAT (1960)

Senaryo ve Yönetmen Metin Erksan, Ali Kaptanoğlu (Attila İlhan), Atıf Yılmaz
Kamera Ernest von Theumer
Yapım Duru Film / Naci Duru


Yönetmen Asistanı: Halit Refiğ

Oyuncular: Sezer Sezin, Kenan Pars, Kadir Savun, Talat Gözbak, Sami Hazinses, Semih Sezerli, Ziya Metin, Diclehan Baban, Erol Taş, Aclan Sayılgan. Abdullah Ataç, Osman Türkoğlu, Mehdi Yeşildeniz, Selahattin İçsel, İclal Genç, Atilla Engin


► Senaryosunu Ali Kaptanoğlu takma adıyla Attila ilhan ve Atıf Yılmaz'ın yazdığı “Şoför Nebahat" yönetmenin farklı bir denemesidir, Emirgân'lı şoför Nuri Baba'n kızı Nebahat, babası ölünce arabanın taksitlerini ödemek için direksiyonun başına geçer ve şoförlüğe başlar. Şoförlüğü başta nişanlısı olmak üzere mahalleli Nebahat'a yakıştıramaz. Şoför Nebahat belalısı Neşet'in oyunlarından bir tesadüf sonucu karşılaştığı avukatın sayesinde kurtulur ve film mutlu sonla biter.


Aslında bu film Atıf Yılmaz tarafından çekilmek üzere hazırlanmıştır. Atıf Yılmaz, "Nebahat'ı rolünü o zamanlar karısı olan Nurhan Nur'un oynaması konusunda ısrar edince, prodüktör Naci Duru ite anlaşmazlığa düşer. Naci Duru, "Nebahat" rolü için Sezer Sezinde karar kılınca Atıf Yılmaz filmi çekmekten vazgeçer. Bunun üzerine Naci Duru, filmi çekmesi için Metin Erksan'a teklif götürür:


“Naci Bey bana durumu anlattı. Ben Atıf Yılmaz’la aynı gün Naci Duru'nun yazıhanesinden telefonla konuştum. 'Atıf, anlatılanlar doğru mu diye sordum. 'Evet dedi. 'Filmi sen mi bıraktın Atıf?' diye bir başka soru yönelttim. Ona da 'Evet' dedi. 'Atıf, bu film bana teklif edildi. İstersen sen bi-raz düşün ve bana apaçık düşünceni söyle. Eğer, sen bana 'Ben bu filmin rejisörlüğünü bıraktım ama, sen de o filmin rejisörlüğünü alma' dersen, ben bu filmin rejisörlüğünü almam. Sana karşı bir tavrı hareket olmuşsa, ben o tavrı hareketin ortağı olmam' dedim. Atıf, 'Metin, bu filmin rejisörlüğünü yap* dedi. Bunun üzerine Şoför Nebahat'in rejisörlü-ğünü kabul ettim.”


Naci Duru, Metin Erksan'dan hemen o gece senaryoyu okumasını ve ertesi gün filme başlamasını ister. Metin Erksan, o gece senaryoyu okur ama, ertesi gün filme başlamaz Fikret Uçak ve Halit Refiğle desenaryoya bazı eklemeler yapar. O sıralar Fikret Uçak, Metin Erksan'ın asistanıdır. Halit Refiğ ise, Atıf Yılmaz'ın asistanı olarak bu filme başlamıştır. Bir gün içinde senaryoda bazı değişiklikler yapılır ve aceleyle filmin çekimine başlanır. Melin Erksan, bu film için kendisine yeterince vakit tanınmadığını söylüyor:


Ben senaryoyu okudum, üzerinde bir gün düşünüp, seyirciyi çekeceğine inandığım bazı hareketli sahneler ekledim ve hemen filmi çekmeye başladık. Ben rejisörsem, senaryoyu alırım, düşünürüm ve ona göre yaparım. Bu filmde böyle olmadı. Bana vakit tanınmadı. Vakit tanınsa ne olacaktı? Kuşkusuz çok farklı bir şey olmayacaktı. Çünkü, 'Rejisör olarak filmi al, düşündüğün gibi yap dememişti. Eğer, bu denseydi. Şoför Nebahat, farklı bir film olabilirdi. Bu haliyle senaryosunda boşluklar olan bir film oldu.


Filmde görüntüsel olarak, sözsel olarak Nebahat'in şoförlüğe başlamadan önceki hayatından ipuçları var mı? Var... Bir an önce evlenip ailesinin yükünü azaltmaya çalışan nişanlı bir ev kızı. Nişanlısı da zavallı, biçare bir adam. Nebahat, enine, boyuna iri yapılı bir kız, nişanlısı ise anne sözünden çıkmayan, derin bir Oidipus kompleksi içinde olan sünepe bir adam. Nebahat, bu adamla niye nişanlanmış? Acayip bir nişan-lılık... Nebahat'in ağzından bir kez bile 'çalışmalıyım diye idealist bir söz çıkmıyor. .Şoförlük de dahil olmak üzere hiçbir mesleğe girmek istemiyor. Evlenip, evinin kadını olmak istiyor. Babası kalp krizi geçirip olmese şoför olması bile söz konusu olmayacak. Babası ölünce, annesini, küçük kardeşini geçindirmek ve arabanın borcunu ödemek için direksiyon başına mecburiyetten geçiyor.


Şoför Nebahat", çalışan kadınların simgesi olmaz olmasına ama, erkeklerin dünyasında var olma çabası gösteren ve bu dünyaya adapte olmakta büyük basan gösteren bir kadın tipi olarak Türk sinema tarihine geçer. Nebahat, yıllarca şoförlük yapan babasıyla yaşadığı için o âlemi biraz biliyor. Dolayısıyla deri ceketi, kasketi ile şoförlük mesleğine kolayca adapte oluyor.Yönetmenin "Şoför Nebahat'i de bir günde eklediği sahnelerle bu adaptasyonun güçlendiğini görüyoruz:


Filmin para kazanması lazımdı, bu yüzden filme çok delici, etkileyici sahneler ekledim. Örneğin, Nebahat'in kahvede tavla oynaması, Gececi Neşet ile bilek güreşi yapmaları, meyhanede kavga etmesi, arabasına binen insanları uygunsuz hareketlerinden dolayı ihtar etmesi ve gerektiği zaman da dövmesi gibi sahneler senaryoyu hareketlendirdi. “Birsen ALTINER “Metin Erksan Sineması”



ŞEYTAN KIZ (1960)

Senaryo ve Yönetmen Abdurrahman Palay
Operatör Cezmi Ar
Yapım Dar Film / Sıtkı Şumnulu


Oyuncular: Muhterem Nur, Kenan Artun, Abdurrahman Palay, Çocuk Yıldız: Rüya Gümüşata (d: 1952)

SUÇLU (1960)

Yönetmen Atıf Yılmaz
Senaryo Atıf Yılmaz, Halit Refiğ (Orhan Kemal'in aynı isimli romanından)
Operatör Mikael Rafaelyan
Yönetmen Yardımcısı Halit Refiğ,
Yapım Erman Film / Hürrem Erman


Oyuncular: Turgut Özatay, Şükran Sabuncu, Hülya Şenay,Osman Alyanak, Baki Tamer, Küçük Yıldız: Atila Engin


Konu: Doğrudan Orhan Kemal'in bir romanından yapılan ilk film Suçlu'dur. Özgüç'ün, "yaşlı ve alkolik bir tahsildar ile ikinci kez evlendiği genç karısının öyküsü şeklinde verdiği kısmi özet filmin tamamını kapsamaz. "Posta-telgraftan emekli ellisine gelmişsarhoş İhsan Bey, kıymetini bilmediği ölen karısına yardımcı olarak tuttuğu genç ve güzel hizmetçi Şehnaz ile evlenmiş kılıbık bir adam olmuştur. İlk evliliğinden olan şimdi onüç yaşındaki Cevdet, üvey annesi yüzünden okulu bırakmış, işportacılık yaprnaktadır: 


Mahallesindeki çingene kızı Ccvriye arkadaşıdır. Şehnaz komşuları şoför Adem'e tutulmuştur. İçki sofrasında İhsan'ı sızdıran Adem'le Şehnaz sevişirler Emekli olunca İhsan, Haliçteki bir fabrikanın satın alma ve tebligat işlerine bakmaktadır. Adem, İhsan'ın fabrikaya ait 3.000. TL. sını çalar. Açığı çıkan İhsan tutuklanınca, Cev-det suçu üzerine alır ve tutuklanır. İhsan serbest bırakılırsa da çok geçmeden ölür. Cevdet cezaevi arkadaşı Hasan'ın bulduğu avukat yardımı ile kurtulur, Şehnaz ve Adem'in suçlu olduğu anlaşılır. Avukat, Cevdet’i okula yerleştireceğini söylerse de, O, yanına Cevriye'yi alıp ABD'ye gidip Tom Miks (ve muavini) olmak hülyasındadır. Kaçak bindikleri gemide yakalandıklarında, yine avukat tarafından kurtarılan Cevdet okul talebini yine geri çevirir. Cevriyelere yerleşir ve Hasan ile beraber fabrikada çalışmaya başlar. “Orhan Ünser,” Kelime-lerden Görüntüye” syf, 144 ”

NOT: Film sansür kuruluna takılmış ancak 28 yerinden makaskandıktan sonra gösterime çıkabilmiştir


 Atıf Yılmaz, Suçlu ile tekrar Orhan Kemal'in küçük insanlarının küçük dünyalarına yönelir. Yılmaz Suçlu'yu epeyce değiştirdi; fakat bu değiştirme, çeşitli yabancı filmlerin etkisini taşyan sahnelere ek yapmaktan öteye geçmiyordu. Bundan dolayı, bu çalışma sonunda ortaya çıkan Suçlu, tutum, görüş, sahne düzenlenmesi, tür bakımlarından birbirini tutmayan sahnelerin yan yana gel-mesiyle ve sansürün de yardımıyla bir yamalı bohçaya dönüşmüştü. Suçlu bu haliyle, biraz Oliver Twist’in “Izdırap Çocuğu”, biraz Los Olvidados’un “Utulmuşlar”, biraz “Les 400 Coups” (400 Darbe), biraz “Katilin Pençesinde”, biraz The “Pencerenin Essrarı”na uzanıyor, en çiğ gerçekçilikten, naturalizmden, komediye, sert bir toplumsal eleştirmeden çoçuklar için hazırlanmış serüven filmine dönüveriyordu. (Burçak Evren)

SON YUVA/ SIĞINTI (1960)

Yönetmen Hicri Akbaşlı
Senaryo Tekin Akpolat
Kamera Ali Uğur
Yapım Ata Film / Hadi Yaman


Oyuncular: Serpil Gül, Cahit Irgat, Öztürk Serengil, Muazzez Arçay, Suphi Kaner, Alev Oraloğlu, Suna Pekuysal


Konu: Okullarda eğitim sorunlarını konu alan sosyal içerikli bir film,

SENSİZ YILLAR (1960)

Senaryo ve Yönetmen Aram Gülyüz
Kamera Ernest Von Theumer
Müzik Yalçın Tura
Yapım Metro Film / Aram Gülyüz


Oyuncular: Nurhan Nur, Metin serezli, Serpil Gül, Erol Keskin, Semra Eriş, Rula Pappa


Konu: Hafızasını yitiren bir kadınla, sonunda tekrar birbirlerine kavuşan kocasının öyküsü

SENDEN AYRI YAŞAYAMAM (1960)

Yönetmen Türker İnanoğlu
Senaryo Ural ozon
Kamera Orhan Çağman
Yapım Ural Film / Ural Ozon


Oyuncular: Aysel Tanju, Ahmet Ural, Mehmet Özekit, Mualla Kavur, Kadri Ögelman, Dursune Şirin, Sadri karan, Fikret Fırat, Eyüp Sabri, Saynur Peri, Berkit Sayın, Türküler: Ziya Günay,


Konu: Sokaklarda çiçek satan bir kızın öykü-sü.


Not: Bu Film, Türker İnanoğlu’nun yönetmen yardımcılığından yönetmenliğe geçiş filmidir.

SATIN ALINAN ADAM (1960)

Senaryo ve Yönetmen Dr. Arşavir Alyanak (Özdemir Hazar’ın bir eserinden)
Operatör Kosta Psaros
Müzik Kadri Şençalar
Yapım Melek Film / Şahan Haki


Oyuncular: Göksel Arsoy, Belgin Doruk, Mualla Fırat, Nubar Terziyan, Salih Tozan, Mümtaz Ener, Semih Sezerli, Necdet Tosun, Dursune Şirin


Konu: Mecbur kaldığı için zengin şımarık bir kızla anlaşmalı bir evlilik yapan gencin aşk hikayesi.

ÖLÜMLÜ DÜNYA (1960)

Senaryo ve Yönetmen Şinasi Özonuk
Görüntü Yönetmeni Ali Uğur
Yapım Onuk Film / Şinasi Özonuk


Oyuncular: Nevin Aypar, Efkan Efekan, Suphi Kaner, Handan Karaokçu, Asım Nipton

ÖLÜM PEŞİMİZDE (1960)

Yönetmen Memduh Ün
Senaryo Halit Refiğ, Ertem Göreç,Memduh Ün, Atıf Yılmaz, Lütfi Akad,
Görüntü Yönetmeni Turgut Ören
Yapım Uğur Film / Memduh Ün


Diyalog: Bülent Oran, Rejisör Asistanları: Ertem Göreç, Oksal Pekmezoğlu, Ar Direktör: Niyazi Er, Set Direktör: Nuri İnal, Prodüksiyon Müdürü: Adnan Uygur, Operatör Asistanı: Hüseyin Birol, Montaj-Senkron: Turgut İnangiray, Negatif Montaj: İlya Pençoğlu, Laboratuvar: Cemil Orhon, Matipo: Yılmaz Erman, Ses: Makro Buduris, Prodüktör: Reha Yurdakul,

(Kemal Film Stüdyosunda Hazırlanmış, Erman Film Stüdyosunda seslendirilmiştir)

Oyuncular: Ayhan Işık, Fatma Girik, Nilüfer Sezer, Reha Yurdakul, Memduh Ün, Avni Dilligil, Hulusi Kentmen, Senih Orkan, Sela-hattin İçsel, Naci Saraç, Asım Nipton, Hakkı Haktan, Mahmure Handan, Nuri İnal, Halit Refiğ

Konu: 1960 yılının sonbahar aylarında İstanbul. Taksim’de bir yoksul mahallesi. Antonin Dvorak’ın 1893’te yazdığı ‘Yeni Dünyadan Senfonisi’nin Adagio-Allegro Molto bölümüyle izlediğimiz jenerikten sonra BeTeBe fabrikasında neşe içinde (ertesi gün aylıklarını alacaklar) çalışan işçileri görürüz. Bir kısmı mahalle sakiniyken bazıları da (Orhan Kemal’in romanlarındaki kişilere benzer şekilde) ne işçi olabilmiş ne de köylülüğü kalmış Zeynel gibi ‘bir çift öküz bir de tarla’ alabilmek için ‘taşı toprağı altın’ İstanbul’a gelmiş. (Zeynel, bir açgözlülük yapıp Hüsnü’nün planladığı soygun işine bulaşacak ve filmin sonuna doğru da buralara geldiğini bin pişman, ‘çoluğunu çocuğunu tekrar göremeden’ yaşamından olacaktır.)


► Halit “Saccho ile Vanzetti” adlı ünlü bir roman getirdi. Olaylar Amerika'da geçiyor, iki ıtalyan kökenli sendikacının devrimci mücadelesi öyküleniyordu. Romandan bir tretman yaptı Haltl. Ama romanla ilgisi kalmamıştı. Babasına işlemediği bir cinayet yüklenen gencin gerçek suçluları arama serüvenine dönüşmüştü. Ben çok durağan bulmuştum film öyküsünü.


Biraz ben karıştırdım, biraz Ertem karıştırdı, öyküyü bayağı değiştirdik, epey şey ekledik. Ama senaryoyu bitirneyi başaramamıştık. Işleticilerle yapılan anlaşmalar gereği de belli bir tarihte filme başlamak zorunda olduğumuz için eteklerim tutuşmuştu. Her sabah Bülent Oran’ı evinden alıp sete getirtiyordum. Çekilecek olan sahnelerin iç çekimlerini Bülent'e anlatıyordum, o da diyalogları yazıp gidiyordu. İkinci, üçüncü gün hep bu şekilde devam etmişti, ama final ve final öncesini çözememiştik. Iş kopyasını
bastırdım, Ertem'Ie montajını yaptıktan sonra Atıf, Lütfi, Halit ve Ertem bir araya gelip, filmi izledik. Halit'in evinde toplanmıştık.Herkes bir şeyler söyledi, belli ortak paydalarda birleştik. Kaleme alma görevi Atıf'taydı, Sahneleri birer ikişer satır halinde yazdı. Final ve öncesi belirlenmişti böylece. (Memduh Ün Filmlerini Anlatıyor)

OSMAN ÇAVUŞ (1960)

Senaryo ve Yönetmen Orhan Ateş
Görüntü Yönetmeni Ali Uğur
Yapım Orhan Ateş


Oyuncular: Orhan Murat Arıburnu, Öztürk Serengil, Suzan Avcı, Kemal Ateş, Hidayet Pelit


Konu: Osman Çavuşun kahramanlık öyküsü

MUKADDERAT/ Ağlayan Gözler (1960)

Senaryo ve Yönetmen Muharrem Gürses
Kamera Cezmi Ar
Yapım Kral Film


Oyuncular: Kenan Pars, Mualla Kaynak, Ahmet Tarık Tekçe, Avni Dilligil, Kemal Dirim, Muazzez Arçay, Özcan Tekgül, Filiz Dirim, Aziz Basmacı, Mütrüvvet Sim, Vildan Gületman, Saim Bilge, Faik Coşkun


Konu: Bir aile Dramı.

MERYEM

Yönetmen Baki Çallıoğlu
Senaryo Ahmet Akata
Kamera Mustafa Yılmaz, Dinçer Önal
Yapım Çallı Film / Baki Çallıoğlu, Kemal Dirim


Oyuncular: Muhterem Nur, (Meryem), Efgan Efekan, (Göksel), İhsan Aşkın, (Kerim), Özcan Bilge, (Harun), Emel Yıldız, Ömer Faruk, Suzan, Uçaner, Haluk Kızıltuğ, Araksi (Hebo)


Konu: Bir balıkçı kızına aşık olan bir gençle birlikte çektikleri acıların öyküsü.

MECNUN (1960)

Senaryo ve Yönetmen Hicri Akbaşlı
Kamera Ali yaver
Yapım Sadık Film / Hicri Akbaşlı


Şarkılar: Nuri Güzelses, Müzik: Abdullah Naim Bayşu


Oyuncular: Semra Ece, Atalay Özçakır, Yıldız Sevingen, Asım Nipton, Nuri Genç, Hikmet Serçe,


Konu: Leyla Mecnun öyküsünün bir başka biçimi

NİLÜFER ORMAN ÇİÇEĞİ (1960)

Senaryo ve Yönetmen Hulki Saner “*”
Operatör Kosta Psaros
Yapım Arı Film / Ercüment Eraybar


Reji Asistanı: Ülkü Erakalın, Kamera Asistanı: Paşa Gündoğdu, Prodüksiyon Asistanı: Cevat Şahiner, Set Amiri: Ali Seyhan, Laboratuvar: Cemil Orhon (Şef), Yılmaz Erman, Halit Kunal, Hasan Örnek, İbrahim Güzel, Haydar Özdemir, Ziya Uçak, Montaj, Senkron: Metin Miroğlu, Negatif Montaj: İlya Pençoğlu, Işık: Mehmet Çakar, Sesleri Alan: Marko Buduris, (Erman Film Stüdyosunda hazırlanmış ve seslendirilmiştir)


Oyuncular: Göksel Arsoy, Cavidan Dora, Ahmet Tarık Tekçe, Nuray Uslu, Osman Zıt, Dursune Şirin, Ayhan Candeğer, Selahattin İçsel, Renan Fosforoğlu, Ali Ulubay, Ali Seyhan,


Konu: Afrika da 4 Türk Gazetecinin başından geçen olayları anlatan bir filmdir. İlginç haber peşindedirler, Ümit 2 Afrikalı ile dolaşmaktadır, Yerliler saldırır Ümit"i öldürmek üzerelerdir Nilüfer ve Yerliler gelir Ümit"i serbest bırakır. Ümit bu beyaz kadını araştırmaya başlar, resimler çekerler Ümit"in arkadaşları tuzak kurarak Nilüfer""i yakalarlar. Ümit arkadaşlarına araştırmayı tamamladıktan sonra onu serbest bırakacaklarını söyler ama arkadaşları onu İstanbul""a götürme taraftarıdırlar. Gazetede haber çıkınca, kızın zengin dedesi Mahir beybaşarılı erkek oyuncu torunu bir gemi kazasında kaybettiğini  söylemiştir. Ümit Nilüfer"i İstanbul"a götürmeyi kabul eder. Zihni bey bu duruma memnun olmamıştır. Çünkü amcasının tek mirasçısıyken şimdi ortak çıkmıştır. Ümit, Suat, Nihal ve Nilüfer yola çıkarlar, arabaları bozulur. Eşkiyalar gelir onları esir alıp götürürler, elleri bağlıdır, onları takip eden Yerli Ümit"in ellerini çözerek kaçmalarını sağlar. Gemiye binip İzmir"e yola çıkarlar. Ümit"in kız arkadaşı Nihal onu kıskanmaktadır. Nilüfer ko-nuşmamaktadır, onu konuşturmaya yeni kelimeler öğretmeye çalışırlar.. İzmir"e geldiklerinde Nihal onlardan ayrılır. Zihni, Ümit ile Nilüfer"in yanına gelir, kendisini tanıtır. Zihni, Nilüfer"in amcasının torunu olamaya-cağını madalyonun sahte olabileceğini söyler. Uçağa binerler, Mahir bey sabırsızlıkla onları bekler. Nilüfer, Ümit ve Zihni gelirler. Mahir bey çok sevinir. Nilüfer ona yakınlık duyar, akşam yatarlar. Nilüfer gece evi inceler ve Ümit"in odasına giderek yere yatar, uyur. Bu durumu öğrenen Zihni Ümit ile konuşarak onunla arasında bir şey geçtiğini düşünerek evden ayrılmasını ister, Ümit ise böyle bir şeyin olmadığını söyler. Mahir bey odada oturur, Zihni gelip parmak izi olan mektubu ister, mirası paylaşamayacağını söyler, Amcasını öldürür. Daha sonra Nilüfer"i alıp gezdirmeye götürür. Ümit parmak izleri sonucunu öğrenir Nilüfer Mahir beyin torunudur. Telefon açarak durumu Dadıya bildirir. Dadı Mahir beyin odasına girdiğinde onu ölü bulur. Polisler ve Ümit gelir. Ümit Dadıya Zihni ve Nilüfer"i sorur ve Surlara gittiklerini öğrenir. Ümit Katilin Zihni olduğunu ve Nilüfer"i de öldüreceğini söyleyerek onların yanına giderler. Nilüfer surlardadır, Zihni arkadan gizlice yaklaşarak gelir onu öldüreceğini söyler. Ümit ve Polisler gelirler Ümit yukarı çıkar Polislerde kapıları tutar. Zihni onu itecekken Ümit yetişir, Nilüfer"i kurtarır. Zihni ile Ümit kavga ederler. Polisler gelir. Zihni kendisini surlardan aşağı-ya atar. Ümit ile Nilüfer sarılırlar. Nilüfer ve Ümit Afrika"ya gelirler. Nilüfer oldukça mutludur.

_______________________________

“*” Anne Day-Hlvag’ın romanından Thomas Fough’un senaryosundan Herman Leitner taraından film çekilen ve 11 Ekim 1957 yılında Batı Almanya’da gösterime giren “ Liane; die Weibe Sklavin” isinli filmden uyarlama. Filmin başlıca oyuncuları; MarionMichael (1940-2007), Friedrich Joloff (1908-1988) ve Adrian Hoven (1922-1981)