." Canli Hedef ya da diger adiyla, Kizim Için Güney'in
1970'de çektigi "vesaire" filmlerden birisi. Hiç ödülü yok. Kaç kisi
izledi ya da bu filmi izleyenlerden kaçı dönemin kösebaslarinda ahkam
kesenlerindendi, bilinmez. Film o "sıradan" kötü adam hikayelerinden
birisi! Filmin jeneriğinde bir reflektörden yansıyan güneş ışığı ara ara
gözünüzü alırken, silahların gölgesinde kimlerin filme katkıda bulunduğunu
okuyorsunuz. Film bir mafya toplantısında açılıyor. Bilal (Bilal Inci) adamlarına
bir gazeteden su haberi okur: "Ünlü kabadayı Asim Mavzer (Yilmaz Güney)
yurda döndü. Ünlü kabadayının yurda dönüsü bazı çevrelerde huzursuzluk
yarattı," ve söyle devam eder: "Bazi çevreler dediği biziz."
Asim Mavzer, nam-i diğer Kara Cellat, sekiz yıl önce yurtdışına kaçmadan önce
İstanbul'a kan kustururken Bilal'in üç kardeşini de vurmuştur. Bilal bu haberi
görür görmez adamlarını Asim'in uğrayabileceği yerlere salar ve Bilal'in adamı
Jilet (Tarik Simsek) dolaştıkları her yerde insanların suratına jiletle bir
çizik atarak Bila1'inkartvizitini brakier. Aspirin Osman (Danyal Topatan) ve
Korsan Kemal (Yildirim Gencer) kale surlarında içmektedirler. Aspirin elinde
cümbüşü, Korsan'a "Sana bir hikaye anlatayım mi?" der. Korsan,
"Müstehcen mi?" diye sorar. Aspirin, "Müstehcen," der.
Korsan, "Anlatma o zaman," der ve Jilet Bilal'in kartvizitini
birakmak için gelir. Korsan Jilet'i paylar ve sonra da Aspirin ve Korsan,
Asim'i aramaya çikarlar. Bu arada Asim'i Belali Çino'da (Erdogan Yatansever,
nam-i diger Erdo Yatan) baska bir dava nedeniyle aramaktadir. Bu arada Asim bir
okulun önünde kizi olan, ama bundan haberi olmayan Elit'i izlemektedir.
Yetimhanede büyüdügünü söyleyen bir ögretmen (olasilikla, Hülya Darcan) Asim'la
ilgilenir. O sirada Aspirin ve Korsan gelir ve Asim'i içmeye götürürler. Durumu
ögrenen Asim, Bilal'in yanina gider. Kimin jilet kullandigini sorar. Iilet'i
bir güzel pataklar. BilaI, Asim'a Istanbul'u terketmesi için yirmidört saat
süre tanir. Asim, ona kendisinin karar verecegini söyler ve çikar gider. BilaI,
Asim'in pesine Yilmaz (Yilmaz Türkoglu), Osman (Osman Han) ve Necati'yi (Necati
Er) salar. Asim üçünü de döver. Ertesi gün 1932 Siverek dogumlu Asim Mavzer bir
milyonluk nakdini varisi Elif Mavzer' e birakir ve vasiyetnamesini Elif'in
ögretmenine verir. Ögretmen kim oldugunu ögrenmek ister. Tam o sirada, Çino
gelir ve "O bir sey anlatmaz," diyerek konuya girer ve Kara Cellat'in
hikayesini anlatir. Çino, Asim'a ya kizinin canini alirim ya da Cuma günü saat
dokuzda Kisirkaya'da düelloya gelirsin, der. N açar Asim düelloyu kabul eder.
Bu arada, Bilal'in adamlari da Asim'in Elif'le bu kadar çok ilgilenmesinden
killanmislardir. Asim Elit' e bir yolculuga çikacagini söyler ve onunla
vedalasir. Kisirkaya. Sabah. KumsaL.Aspirin dertli dertli cümbüsünü tin[1]girdatmakta,
Korsan ise mezar kazmaktadir. Asim düsüncelidir. Çin o yaninda bir adamla
gelir. Içlerine tek kursun sürülen silahlar hazirlanir. Isaretten otuz adim
sonra atisin serbest oldugunda karar kilinir. Birbirlerine 'iyi sanslar,"
dilerler. Otuzuncu adimda Çino döner ve ates eder. Iska geçmistir. Asim ates
etmez. Çino'nun adami silahina davranir ama Korsan onu bertaraf eder. Çino
yalvarir: "Yur beni. Öldür. Bundan böyle, yenik yasayamam." Asim:
"Daha önce de mecbur etmistin Çino. Simdi de mecbur etme!" Çino:
"Sag kalirsam sana çok kötülük ederim. Öldürürüm senL" Asim:
"Peki beni mecbur ettin ... Azizim Çino, tut ki sen bir sisesin. Bir sarap
sisesi ve simdi Aspirin'in elindesin. Ye Aspirin'in zulmüne dayanamayıp, havaya
uçtun." Aspirin elindeki şarap şişesini havaya fırlatır. Asim tek
kurşunuyla şarap şişesini vurur ve söyle der: "Ye sen benim için öldün
Çino." Asim Elif'i alıp sehri terk etmeye karar verir. İçki sofrasında,
Aspirin giderayak Asim' a hikaye anlatmak ister, ama müstehcen olduğu için
anlatamaz. Gece Asim eve dönerken, onu arkadan vurmak isteyen birisini Çino
haklar. Bila1'in "yilan" sevgilisi Melek (Melek Görgün) Elif'in
Asim'in kizi oldugunu söyler ve Bilal'in adamlari Elif'i kaçirirlar. Asim
Bila1'in mekaninibasar. Adamlarindan bir kaçini haklar (dört ölü, üç yarali),
ama sonra Jilet ensesine silahini dayar ve Asim'i baglarlar. Bir depoda, Bilal,
Asim' a adi "Bir Babanin Günahini Ödeyen Küçük Bir Kiz" olan bir oyun
gösterir. "Beyaz bir perdenin" arkasinda kizina birisi tarafindan
tecavüz edilmesinin gölge oyununu izler Asim. Kara Cellat, yufka yürekli oldugu
tek yerinden agir bir darbe almistir. Elleri bagli olan Asim ve Elif'i bir
demiryolu köprüsünden sallandirip giderler. Tren geçtiginde ipler kopacaktir ve
irmaga düseceklerdir. Tren geçer. Elif irmakta bogulur. Asim kizin basinda
aglarken, Aspirin ve Korsan gelir. Bilal kaçmistir. Melek hizmetçisine yalanına
iyi bakmasini tembihleyip Jilet'le evinden ayrilmak üzeredir. Asim ve
arkadaşlarının geldiğini duyunca Jilet ve Melek evde saklanırlar. Asim
hizmetçiye nerede olduklarini sorar. Yanit yoktur. Asim, yilani yakalar ve
yılanla hizmetçi kiza tecavüz eder. Ilk ödesme ve Kara Cellat yeniden sahnede.
Sonra, Jilet'i vurur. Melek'i konuşturup Bila1'in yerini ögrenmek için ayni
köprüye götürür. Melek'i çarmıha gerer gibi köprünün üzerine baglarlar. Tam tren
Melek' e çarpacakken Melek konuşur. Asim hizli bir dönüsle ipe ates eder. Ip
kopar. Melek kurtulur. Aspirin, Melek'in cezasını sorar. Asim ve Korsan
arkalarini dönüp giderler. Aspirin Melek'i vurur. Ikinci ödeşme. Bila1'in
saklandığı yere giderler. Silahlı çatışma vicar. Nasilsa Çino da oraya gelir ve
onlara yardim eder. Asim Çino'yu arkadan vurmak isteyen birini vurur. Üçüncü
ödesme. Ancak daha sonra Çino vurulur Bilal, Aspirin'i vurur. Aspirin, yanina
gelen Korsan' a bu sefer Aspirin'i kendisinin yuttuğunu söyler ve bir hikaye
anlatmak ister. Korsan müstehcen olup olmadığını sormaksızın "Anlat,"
der. Aspirin ölür. Son ödeşme olarak Bila1'i öldürürler. Tür k polisi gelir ve
film bi ter. Filmin anlatisi o "klasik" anlatılardan
"herhangi" birisi... Hemen filmin basinda yara açiliyor ve kutuplaşma
kuruluyor. Filmin sonuna dek de hikayenin bağlanmasını beklerneye basliyoruz
falan filan. Canli Hedefin "asil" çetin ceviz olan tarafi ise bence
filmin içindeki bir kaç sahne ya da laf. Bunlardan birincisi, Aspirin'in
anlatılamayanı hikayesi. Bir baskasi, sertliğin dozajı. Elif'e tecavüz edilmesi.
Yılanla Melek'in hizmetçisine tecavüz edilmesi. Bir üçüncüsü, jenerikte ve
Elif' e tecavüz edilmesi esnasında kullanılan "diL." Sonuncusu ve en
"vurucusu" ise yukarıda uzun uzun anlatılan düello sahnesi. Sanki
Atilla Ilhan romanlarımdan firlamis isimler, düello sahnesindeki stilizem, bir
nevi gölge oyununun kullanimi, vesaire vesaire. Bunlar "vesaire" bir
filmde bulunabilecek seyler. Söyle "kalitelisinden" bir sinema
dergisinde, "kastrasyondan," "siradisi" bir sinematik
anlatirnin popüler filmlerdeki yansimalarindan, "ucu açik" ve ne oldugu
bir türlü "anlasilamayan" bir hikayenin varligindan, siddetin adindan
çok sözedilen kimi "Hollywood" filmlerindeki sert ve stilize
kullanimini animsatircasina filme "iyi" yedirildiginden falan
bahseden bir yazi yazilacak kadar çok malzemeyi içinde barindiran bir filmmis
meger! ... Ne ki, kaynayıp gitmis arada. Bilememişiz "değerini." Bir
ara, vakit bulursak ege bir bakalım ...
(Kyn: Savaş Arslan (Gece Yarısı Sineması Sayı 2 -Sonbahar 1998)