ŞÜPHECİ (1993)
Yönetmen:
Adem
Kayral, Senaryo: Ali Fuat Kalkan, Görüntü Yönetmeni: Kenan Kurt,
Yapım: Gözde Film/Zikri Köksoy
Oyuncular: Selahattin
Taşdöğen, Aslı Janet, İ. Hakkı Şen, Çiğdem Burcu
Konu: Kendi gibi kan davalılarından
kaçtığını zannedip, tüm müşterilerinden şüphelenen bir motel işleticisinin
öyküsü.
ŞOFÖR (1993)
Yönetmen: Nejat Gürsoy, Senaryo: Ali Ekdal,
Görüntü Yönetmeni: Kenan Kurt, Yapım: Umut Film Abdurrahman Keskiner
Oyuncular: Neslihan Sezer, Salih Kırmızı, Cemal Gencer, Kadir Savun, Mervin İnal, Zafer Atlı, Nazlı Hara
Konu: Arabasına aldığı bir Kadın
yüzünden başı mafya ile derde giren bir şoförün öyküsü.
ŞİMDİKİ ZAMANIN İÇİNDE (1993)
Senaryo ve Yönetmen: Mehmet
Açar, Görüntü Yönetmeni: Aşkın Sağıroğlu, Müzik: Kaan Yazıcıoğlu,
Yapım: Kaan Yazıcıoğlu
Oyuncular:
Cüneyt Yalaz, Emre Baykal, Metin Göksel, Alp Giritli, Gamze Ahıskalı, Aygen
Tezcan
Not Bu
Film Mehmet Açar’ın ilk ve son film denemesi olup gösterime giremeyen filmler
arasında yer almaktadır. Bu film hakkında Mehmet Açar ile yaptığım yazışmayı
aşağıda bilgilerinize sunuyorum:
Sayın
Açar
"Şimdiki
Zamanın İçinde" isimli 1993 yılında yapılan bir filmde yönetmen olarak
isminizin geçtiğini gördüm, Doğru mu, yoksa isim benzerliği mi var. Beni
aydınlatırsanız memnun olurum. Saygılarımla, Yalçın Özgül”
Merhaba!
“1989 yılında Boğaziçi Üniversitesi'nden
arkadaşlarımla 16mm formatında borç harç bulduğum bir parayla çektim o filmi.
Parasızlık nedeniyle post prodüksiyonu adım adım yürütebildim. Galiba 1991
yılında 78 dakikalık bir iş kopyası çıkartmayı başardım. Macaristan'daki bir laboratuvarla 10 bin dolar gibi bir rakama anlaştık, her şeyi bitirmek ve
festivallere gönderecek 35 mm. bir kopya basmak için. Bu para için Kültür
Bakanlığı’na başvurduk, ciddiye alınmadık. Seslendirme, kurgu vs her şeyini
1992 yılında tamamladım Ama türlü aksilikler nedeniyle gösterim kopyasını
basamadım. Geriye dönük borçlarımı ödeyip bitirdim ve Sonra hiç kimseye
göstermemeye ve ortaya çıkartmamaya karar verdim çünkü artık filmi
beğenmiyordum. Çalışıp borçlarımı ödedim ve filmi de çöpe attım. Elimdeki tek
VHS kopya artık miadını doldurdu ve bu an kimsenin filmi seyretme imkanı
kalmadı. İş kopyasının 16 mm. kurgusu ve ses perforelerinin nerede olduğu ise
belirsiz. Büyük ihtimalle ya bir laboratuvarın arşivinde ya da çöpte. Negatif yıkaması
yapılmış bütün çekimler ise STM'nin arşivinde kayıtlı ve belgeli olarak
duruyor. Durum budur... Mehmet Açar”
ŞAHMARAN (1993)
Oyuncular: Türkan Şoray,
Mehmet Balkız, Faruk Peker, Dilaver Uyanık, Rana Cabbar, Suna Selen, Atacan
Arseven, İlker Uyanık, Mehmet Can, İlker Alışkan
KONU: Eski definecilerden olan ve
dedesiyle yaşayan küçük Yusuf (Mehmet Balkız) bir taraftan tutkunu olduğu,
masalını dedesinden defalarca dinlediği Yılanlar Kraliçesi Şahmaran'ın resmini
çiziyor, öte taraftan arkadaşları Ahmet ve Erkan'la birlikte Anemas
zindanlarında Konstantinopolis'ten kalma bir defineyi arıyor. Zindanlarda
yolunu kaybedip, aşağı bölümlere düşen Yusuf, hazine yerine eski eser
kaçakçısı, hazine avcısı (Faruk Peker) vururlar ve Sultan ile Yusuf'u
kaçırırlar.
Sultan kocası tarafından bıçaklanarak
öldürülür, dedesinin yanına dönen Yusuf ise bir gün, Haliç'in sularında
yükselen eski bir kalyonun güvertesinde, beyaz giysileri içinde Sultan'ı
görecektir.
&
Bir çocuk fantezisinden yola çıkan "Şahmaran", ilk sahnelerde baş
gösteren anlatım sorunlarını giderek aşan, mekânların seçimindeki isabetle de
başarılı bir atmosfer oluşturan, "bir şeyler eksik" duygusunu
unutturmamakla birlikte, izleyiciyi tempodan koparmayan bir çalışma. En
azından, "onca işi arasında" Livaneli sinemasının gerilemediğini gösteriyor.
Ancak, bitime doğru pek çok olayın üst üste bindirilmesinin ve suların içinden
çıkan kalyonla, tipik bir "göz boyama" örneği olan final sahnesinin
"Şahmaran"ın sırtına yük bindirildiğini, tadını kaçırdığını da
vurgulayalım. (Tunca Arslan, Aydınlık g., 15 Şubat 1994) “Agâh Özgüç,” Türk
Filmleri Sözlüğü”
& Amerikan sinemasının en teknik kalitesi yüksek filmlerinden
birini izlediğinizi sanabilirsiniz. Kurgu harika... Şahmaran Masalı ile gerçek
arasındaki geçişleri harika... Ama film, zor .. Hem de çok zor... Onun için de
boş, sinema... Bir halk sanatçısı, halkın masalını, halktan niye bu kadar
koparır ki? Şahmaran, sanki sadece enteller, sanki eleştirmenler, sanki ödül
jürileri için yapılmış gibi duruyor. Öyle olunca da halka uzak duruyor!..
(Hıncal Uluç, "Bir Tavsiye “Benim Şahmaran Masalım", Sabah g., 21
Şubat 1994) “Agâh Özgüç,” Türk Filmleri Sözlüğü”
&
Zülfü Livaneli, bir sinemacı geçmişi olmamasına karşın, daha ilk filmiyle
birlikte, ortaya özenle oluşturulmuş, estetik ve plastik değerlerle donatılmış
bir dünya koymuştu. Yıllanmış sinemacılardan birçok açıdan pek eksiği yoktu bu
sinemanın... Bu izlenim, sonraki filmlerde de pekişti. Üçüncü filmi olan
Şahmaran yine belli bir dünyayı ustaca kuruyor, sinemasal öğeleri son derece
yerli yerinde olarak kullanıyor.
Küçük bir çocuğun eski Bizans
surlarında bulduğu bir delikten içine girdiği dünya, yeraltında yaşayan ve
hepsi de çeşitli düşlere yönelik bir avuç insanın oluşturduğu bir "masal
sömürgesi"dir sanki... Bu mitik dünyanın ortasında da, eski masaldaki
Şahmaran'ın önce başkalarını, sonra da kendisini yok edici güzelliğine sahip
bir "antika kaçakçısı" kadın, Sultan oturmaktadır ...
Şahmaran
bir masal film... Efsane ile günümüz gerçeklerini bağdaştırmaya çalışan, aynı
zamanda eski, kayıp ve gizemli İstanbul' da bir selam gönderen ... Bu açıdan,
Livaneli'nin olağanüstü bir mekan kullanımını başardığı, kişilerini de bir
masala uygun biçimde son derece grotesk ve kaba çizgili bir oyuna (doğru
olarak) yönettiği söylenebilir.
Ne var ki Livaneli,
"şeklen", biçim ve estetik olarak kurduğu bu dünyayı sinema dili
olarak yeterince kuramıyor. Bir masalfilm için gerekli şiir de,
teknikteknolojik düzey de ortalarda pek gözükmüyor. Olağanüstü bir açılış ve
yine olağanüstü bir final (Haliç sularından çıkıp yükselen gizemli gemi bölümü)
arasında, film ilk baştaki sürprizleri yineleyip duran bir ağırlığa ve
hantallığa kayıyor.
Sinemamızın özel efekt alanındaki
yetersizliği, bu kayışı kolaylaştırıyor. Yine de hakkını yemeyelim: Şahmaran,
yerli ve bizden motiflere dayalı, farklı ve özgün bir film. Sinemamızda pek az
ve pek kötü yapıla gelmiş masalfilm türünün ilginç bir örneği. Zülfü
Livaneli'nin müziği ve bunu filme yerleştirmesi ise her türlü övgünün üzerinde.
Onu artık uluslararası düzeyde ve çapta bir film müziği bestecisi olarak
rahatça selamlayabiliriz...“Atilla Dorsay, “Sinemamızda Çöküş ve Rönesans
Yılları” syf, 139”
SU TAŞI (1993)
Yönetmen: Adem Ayral, Senaryo: Ali Fuat
Kalkan, Kâzım Eryüksel, Görüntü Yönetmeni: Kenan Kurt, Yapım: Gözde
Film/ Zikri Göksoy
Oyuncular: Ümit
Belen, Aslı Jenet, Çiğdem Vurcu, Atilla Ergün, Fehmi Tengiz, Celâl Çimen
Konu: Balıkçı kasabasında yaşayan baba kızın,
bir aşk hikâyesi ile içi içe gelişen öyküsü.
SÖNEN OCAK (1993)
Oyuncular: Mesut Engin, Sibel Özcan, Ensar Kılıç, Turgut Özatay, Cenk Gedik, Şükran Akpınar, Mehmet Kurt, Sönmez Yıkılmaz, Füsun Boduçcuoğlu, Cengiz Yenigün, Merve Balin
Konu:
Çalıştığı fabrikanın parasını zimmetine geçiren üvey oğlu ile zor durumda kalan
babanın hikayesi.
SEVGİNİN BÖYLESİ (1993)
Yönetmen:
Avni
Kütükoğlu, Senaryo: Erdoğan Akduman, Görüntü Yönetmeni: Sedat
Ülker Yapım: Burç Film/ Fedai Öztürk
Oyuncular: Bülent Bilgiç,
Perim Amaç, Savaş Taner
Konu:
Adaya tatilini geçirmek üzere sevgilisiyle gelen bir genç kızla, Amerika’ya
gitmeye hazırlanan bir bilim adamının aşk öyküsü.
SEVGİLİ ORTAK (1993)
Senaryo
ve Yönetmen: Erdoğan
Tokatlı, Görüntü Yönetmeni: Ümit Ardabak, Yapım: Tuğçen
Film/İbrahim Mertoğlu
Oyuncular: Aykut Oray, Suna
Yıldızoğlu, Bora Ayanoğlu, Bülent Polat, Efgan Efekan, Ece Uslu, Atalay Sezgin,
Gürsu Baloğlu, Cengiz Ekinci, Arzu Atalay, Günyol Bakoğlu, Tahsin Koray, Nejat
Özbek
Konu: Almanya’dan kesin dönüş yapan bir
kadınla, tüm paralarını yatırıp ortaklık yaptığı alkolik bir tavernacı adam ile
olan ilişkiler.
SENİ KAYBEDERSEM (1993)
Senaryo ve Yönetmen: Oğuz Gözen,
Görüntü Yönetmeni: Ferhat Bakır, Yapım: Metro Film/Zeki Kafalı
Oyuncular: Engin Çağlar,
Meltem Berent, Abdurrahman Palay, Turgut Özatay, Hikmet Eldek, Hasan Yıldız,
Merih Palabıyık, Çetin Başaran, Ali karakaş, Suat Geyik, Akın Özden, Turhan
Gök, Yalçın Erkan
Konu: Hapisten çıktıktan sonra namuslu
temiz bir hayat için uğraşan suçlunun çabası.
SEMER (1993)
Senaryo
ve Yönetmen: Hasan
Karcı, Kamera: Kenan Kurt, Yapım: Venüs Film/Hasan Karcı
Oyuncular: Cemal Gencer,
Yusuf Çetin, Neslihan Sezer, Kâzım Eryüksel, Pervin Tekgül, Ajlan Aktuğ, İ.
Hakkı Şen, Celâl Çimen, Didem Ceylan,
Konu: Kan davası nedeniyle köylerinden
kaçıp İstanbul’da hamallık yapan iki arkadaşın dramatik öyküsü.
RUMUZ SEV BENİ (1993)
Yönetmen: Erdoğan Tokatlı, Senaryo:
Erdoğan Tokatlı, Kemal Yıldırım, Görüntü Yönetmeni: Ümit Ardabak, Kurgu:
Veli Akbaşlı, Yapım: Tuğçen Film/İbrahim Mertoğlu Kurgu ve
Eşleme: Veli Akbaşlı, Müzik: Bora Ayanoğlu
Oyuncular: Aykut Oray,
Ayşen Gruda, Füsun Demirel, Arzu Atalay, Bora Ayanoğlu, Ece Uslu, Nurettin Şen,
Cengiz Sezici, Nejat Özbek, Muhlis Aşan, İhsan Baysal, HYaşar Kutbay, Günyol
Bakoğlu, Gülçin Hatıhan, Yardımcı Oyuncular: Mesut Akusta, Cumhur Şensözlu,
Armağan Özpeçen,
Konu: Bir mafya
babasının kızı ile eski kocasının güldürüsü.
ONU BEKLERKEN (1993)
Senaryo ve
Yönetmen: Oğuz
Gözen, Görüntü Yönetmeni: Ferhat Bakır, Yapım: Arkan Film/Halit
Arkan
Oyuncular: Murat Soydan,
Meltem Berent, Sami Hazinses, Fikret Çeşmeci, Gülderen Acar, Kemal Sağlam,
Merih Palabıyık, Ekrem Akın, Derya Çakar
Konu: Bir hayat kadını ile onu bu hayattan kurtarmaya uğraşan adamın dramatik
öyküsü.
