BULUŞMA (1994) 

Senaryo ve Yönetmen: Artun Yeres (İnci Aral'ın bir öyküsünden) Sanat Yönetmeni: Suna Çiftçi, Görüntü Yönetmeni: Ertunç Şenkay, Kurgu: Ayhan Eryüksel, Yapım: Trend Film/Nasrullah Ayan, Sarp Kuray Işık Şefi: Aydın Yurteri, Laboratuar: Şafak Film, Ses Kayıt ve Mix: Erkan Esenboğa, Sanat Yönetmeni: Suna Çiftçi, Yönetmen Yardımcısı: Rakela Kunyo, Yapım Sorumlusu: Zafer Arden, Kurgu: Ayhan Ergürsel, Işık Ekibi: Ercan Durmuş, Ferdi Eskicioğlu, Makyöz: Ayten Yeşil, Görüntü Yön. Yrd.: Hakan Canan, Jenerik: Semihan Sevinç, Grafik: Print A.Ş. Set Amiri: Halil Dede, Set: Mehmet Sebetan, Kadir Arıoğlu, Ulaşım: Mehmet Paksoy, Trans Işık Nakliyat, Renk Tashih: Türker Vatan, Uğur Orbay, Film Banyo: Ekrem Şen, Arif Şengül, Film Baskı: Veli Burç, Uğur Orbay, Negatif Kurgu: Tamer Eşkazan, Ses Kayıt Asistanı: Metin Çeşmebaşı ((Şafak Film stüdyolarında hazırlanmıştır )

Oyuncular: Aytaç Arınan, Ayşe Emel Mesçi, Gilles Guisveiller

Konu: İnci Aral'ın aynı adlı romanından sinemaya uyarlanan filmde, kocası Deniz (Aytaç Arman) tarafından terk edilen İnci’nin (Ayşe Emel Mesçi) öyküsü anlatılır. Ayrılmalarının nedeni, siyasal bir çatışma sonucu, kocasının vurularak tutuklanması ve gördüğü işkenceyle sakat ve iktidarsız kalmasıdır. İçine düştüğü durumla sürekli hesaplaşan ve ruhen bir çöküş yaşayan Deniz, İnci'yi terk eder. Bu terk edişi, Deniz'in İnci ile Ümit arasındaki ilişkiyi sezmesi hızlandırmıştır. İnci hiç istekli olmamasına karşın, kocasından ayrılmalarının bedelini ruhsal dengesinin bozuluşu ile öder. Yaşadığı yanlış ve suçluluk duygusundan İnci'yi kurtarabilecek tek kişi Deniz'dir. Deniz bu olaydan 9 yıl sonra çıkagelir. Deniz ve İnci bütün geceyi tartışarak geçirirler. Bu tartışmalar sırasında İnci, gerçek ve halüsinasyonlar arasında gidip gelir. Bu gidiş gelişler sık sık geçmişle yüzleşme şeklinde devam eder. Gece boyunca süren bu uzun buluşma, yaşadıkları ve yaşayamadıklarıyla yüz yüze gelmelerini sağlar. Tıpkı İnci'nin evinin duvarında yazan "Düşünmüş müydüm bulmayı ve yitirmeyi"? tanımlamasındaki gibi. Gecenin sonunda İnci, Deniz'le son kez beraber olduğu ve onun kokusunun sindiği kefeni olacak geceleğini giyerek, Deniz'in de kendini astığı bahçedeki ağacın dalına kendisini asar.

(Türsak Sinema Yıllığı'94, 1994:72). “Prof. Dr. Alim Şerif Onaran/Doç.Dr. Bülent Vardar “20.Yüzyılın Türk Sineması ”

& Sinemaya Ömer L. Akad'a asistanlık yaparak başlayan Artun Yeres, 1968 ve 1969 yıllarında Hisar Kısa Film Yarışması'nda iki ödül kazandı. Sürekli film yapmasa da, kendine özgü stiliyle dikkat çeken ve aldığı resim eğitiminden kaynaklanan duyarlığını filmlerinde özellikle biçimsel açıdan öne çıkardığı hisediilen Yeres, son filmi Buluşma'da, biçimci tavrıyla dikkati çekiyor. Bir süre ara verdiği sinemaya 1986 yılında dönüş yapan Yeres, başlangıçta 1968 yılında 'Çirkin Ares'i, 1969'da 'Onlar'ı yönetmişti. Dönüşünden sonra ise 1987'de 'İtiras'ı yaptı. 1994 yapımı ve son filmi olan 'Buluşma', teatral anlatımı olan bir film olarak öne çıkarken kullandığı gerçeküstü imgelerle de, sinemaylaedebiyat arasında geçişli yapısıyla dikkati çekiyor. İnci Aral'ın aynı isimli yapıtından uyarlanmış bir film Buluşma. "İnci Aral, yapıtlarında çoğu kadın olan kahramanlarının bireyseltoplumsal yaşamları ekseninde kadın duyarlığını, direncini, sevgi ilişkilerini, duygulu ve şiirsel bir üslupla ele alır. Artun Yeres bu üslubu koruyarak, ancak öykünün kadın ve erkek kahramanlarının geçmişlerini zenginleştirerek başlamış işe. Öykünün trafik kazası geçiren kahramanını işkencede sakatlanan ve erkekliğini yitiren kahramana dönüştürmüş" (Manyaslı, Aydınlık, 06.03.1994:9). “Prof. Dr. Alim Şerif Onaran/Doç.Dr. Bülent Vardar “

Film, Deniz'in dokuz yıl sonra yağmurlu bir gece yarısı İnci'ye dönmesiyyle başlar. Gece boyunca İnci ile Deniz geçmişlerinin ve gelecek günlerin hesaplaşması içinde gerçeği ararlar. Oysa gerçek çok katmanlıdır. İnci ile Deniz'in de gerçeği algılamaları çok farklıdır" (Yeres, 1994: 19). İnci ve Deniz'in ilişkisinde, Deniz'in ideolojik inançları yaşamlarını yönetmiştir. Onunla yaşamı paylaşmayı göze almış İnci ise, pek çok kadın gibi Deniz'i düşüncelerinden ve düşünceleriinin yönlendirdiği yaşamından kıskanmıştır. Bağımsız Türkiye'nin peşinde müücadelesini sürdüren Deniz'in, bağımsızlığını kıskanmıştır sanki İnci. Sonrasında ise iktidarsızlığının bedelini ona ödetmek pahasına olsa da, bilinçsiz bir kıskanççlık ve suçluluk duygusudur onunkisi. "İnsani ilişkilerden soyutlaştırılmış olan birey, kendine ve çevresine yabancılaştırılmıştır. Teknoloji putlaştırılmış, meta tüketimi narkotik gibi kullanılarak kitleleri tüketim ideolojisine bağımlı kılmakktadır. Giderek Tek Boyutluluk olan bir toplum yaratılmaktadır...Buluşma'da kaara duyguya (melankali) tutsak bir birey anlatılıyor" (Yeres, 1994:19).

Film, gerçeği oldukça ekonomik ve sinemanın anlatım zenginlikleri içinde aktarma yöntemini benimsemiş. Yeres, gençlerin devrimci mücadelesini, o günnlerden kalma bir fotoğrafın üstüne bindirdiği seslerle çözerken, Deniz'in polissten kaçarken vurulduğu sahneyi ise ıssız bir sokak ve polis sirenleriyle çözmüş. Yeres'in koşulların etkisiyle de sesi, sık sık bir dekor olarak kullandığı dikkati çekiyor. Yönetmen Artun Yeres, setin dışında kendisi için kaynatılan cadı kazanı karşısında, "Yıllarca istemediğim filmler çekmiştim. İlk filmimdi Buluşma benim için. İnanarak çektiğim ilk uzun metrajlı filmimdi. .. Ben bu filmi ne kooşullar içinde olursam olayım çekmek, bitirmek zorundaydım artık. 'İstediklerim olmazsa bu filmi çekmiyorum' diyemezdim" demiş (Yeres, 1994:18). “Prof. Dr. Alim Şerif Onaran/Doç.Dr. Bülent Vardar “20.Yüzyılın Türk Sineması ”

Ödül:

7. Ankara Uluslararası Film Festivali'nde (1995)

►Ertunç Şenkay "En İyi Görüntü Yönetmeni".

Artun Yeres’in Film Hakkında yazdıkları:

İnci Aral'ın Buluşma adlı öyküsünü neden seçtiğimi soruyorlar. Bir başka öykü seçmiş olsaydım da aynı soruyla karşılaşacaktım.

Sonuçta "sevgi" anlatan bir film yapacaktım. çağımızda sevgi, yitirilmiş, kaybolmuş bir ada. Her türlü insani ilişkiden, iletişimden kopmuş, yabancılaşmış olan birey kendi içinde yalnız. Sevginin yitirildiği bir dünyada sevgi arıyoruz. Mistik bir bakış olsa da, gerçek sevginin ancak bir başka boyutta varolabileceği inancındayım.

Filmimde yitirilmiş olan bir sevginin nedenleri araştırılıyor. F ilmimde iki insanın içsel çöküşü anlatılırken de, bu içsel çöküşün nedenleri irdeleniyor. Ülkemizde yaşanan siyasal çalkantılardan biri olan 1970 darbesi toplumsal bir çöküşe neden oldu. Bu çöküntü o toplumdaki bireylere de yansıdı ve iç dünyalarını çökertti.

Politik bir film değil Buluşma. Ama ]uan Goytisolo'nun deyimiyle; "siyasal özgürlüklerin olmadığı yerde, her şey siyasaldır."

Kişisel dünyamızı keşfedip, yeni baştan oluşturmaya bıraktığımızda bir başka gerçeği gözleriz. Dışa doğru yankılanmamız içe doğru yıkımımızı hazırlamaktadır. Bu yabancılaşma durumuyla hepimiz karşılaşmaktayız. Uyum sağlamamız ne denli gerçekleşebilir ki? Topluma mı? Yabancılaşmış ve her geçen gün çıldıran bir dünyaya mı?..

Filmin şematik yapısı, dıştan görme yerine "iç göz’e yönelmekti. Bunu ne kadar gerçekleştirebildim, bu filmde anlaşılacaktır.

Filmimdeki çalışma arkadaşlarımdan söz etmeden önce, tüm tartışmalarımıza rağmen bu filmi yapmamda söz sahibi olan Yılmaz Zafer'e bir kez daha teşekkür ederim.

Görüntü yönetmeni Ertunç Şenkay usta bir profesyonel. Set ekibi de çalışkandı. Yardımcım Rakella ise, senaryo aşamasından itibaren yanımdaydı. Senaryoyu benimsemiş ve özümsemişti.

Oyuncularıma gelince, sevgili Aytaç Arman, canlandıracağı Deniz tipi üzerinde titizlikle çalışıp çözdü. Zaman zaman kendisiyle konuşup tartıştık, sonuçta bence Deniz tipini filmde başarıyla canlandırdı. Emel Mesçi de farklı bir oyun ve yorumla İnci rolünü üstlendi. Oyuncular hakkında fazla bir şey söylemek istemiyorum. Aslında oyuncu yönetimi çok karmaşık bir sorun.

Filmin çekimine başlamıştım. Ve ben bu filmi ne koşullar içinde olursam olayım çekmek, bitirmek zorundaydım artık. "İstediklerim olmazsa bu filmi çekmiyorum" diyemezdim. Yıllarca istemediğim filmler çekmiştim. İlk filmimdi Buluşma benim için. İnanarak çektiğim ilk uzun metrajlı filmimdi. "Korktu, yarım bıraktı" diyeceklerdi. Zaten çevreden oyunculara, yapımcıya, "Neden Artun'a film çektiriyorsun?" soruları sorulup duruluyordu. Setin dışında cadı kazanı benim için kaynayıp duruyordu. Kulaklarımı dışa kapamış ve filmimi çekiyordum. Tüm sorunum, filmin anlşılması ve kavranması için gerilimi, dramatik yapıyı, ritm duygusunu kaçırmamaktı.

Montaj aşamasında rahattım. Ama dublaj aşamasına geldiğimde Trend Film yöneticisi, "Dublajda Aytaç Arman konuşacak." dedi. Buluşma benim filmimdi ve ben Aytaç Arman'ın konuş masını istemiyordum. Ne var ki, filmin bu aşamasında çıkıp gidemezdim.

Filmi görenler dublajdan rahatsız olmadıklarını söylerlerse, yanıldığımı kabul edecek ve Trend Film'den ve dostum Aytaç Arman'dan özür dileyeceğim. (Artun Yeres ”Antrakt Sinema Dergisi” Mayıs 1994 Sayı 32)

 

 

BÖCEK (1994) 

Senaryo ve Yönetmen: Ümit Elçi (Erhan Bener'in aynı isimli kitabından), Görüntü Yönetmeni: Colin Mounier Sanat Yönetmeni: Annie G.Pertan, Müzik: Cem İdiz Yapım: Aksiyon Film/S. Kadir Yılmaz, Yardımcı Yönetmen: Ali Yaylı, Yönetmen Yardımcısı: Serpil Kurtça, Kamera Asistanı: Metin Balekoğlu, Eyüp Boz, Sanat Yön. Yrd: Cemal Alpan, Yürütücü Yapımcı: Ahmet Şişman, Yardımcı Yönetmen: Şükran Elmalıoğlu, Ali Yaylı, Kurgu: Aytuğ Aydın, Kurgu Asistanı: Ayşe Ertung, Script: Figen Şakacı, Işık Şefi: Nezih Yücel, Işık Teknisyenleri: Berzan Yücel, Murat Büyük, Special Efect: İbrahim Önen, Makyöz: Nevin Barut, Set Fotoğraf: Ayşem Çelikiz, Jenerik: Özkan Sevinç Semihan Sevinç, Grafik: Print A.Ş., Belgesel Kamera: Serdar Pehlivanoğlu, Dolly Operatörü: Kenan Bal, Set Teknisyenleri: Taci Erşan, İbrahim Tekin, Ulaşım Sorumlusu: Tayfun Yaylı, Ulaşım Görevlileri: Sedat Keskin, Ahmet Karaköse, Orhan Paksoy, BasınHalkla İlişkiler: Serap Engin, Yapım Koordinatörü: Eren Merzeci, Aksiyon Kiralama Servisi: Deniz Bayar, Film Yıkama: Ekrem Şen, Arif Şengül, Film Baskı: Veli Burç, Uğur Orbay, Negatif Montaj: Tamer Eşkazan, Renk Düzeltme: Türker Vatan, Uğur Orbay, Seslendirme Yönetmeni: Nevzat Çankara, Ses Mühendisi: Erkan Esenboğa, Ses Kayıt Ast: Metin Çeşmebaşı, Efektör: Ayhan Arlı, (Şafak Film Stüdyolarında hazırlanmıştır) Kültür Bakanlığı “katkılarıyla”

Oyuncular: Halil Ergün (Recai), Nurseli İdiz (Binnur), Füsun Demirel (Haşmet), Meltem Cumbul (Genç Kız), Levent Güner (Serdar), Mustafa Suphi Baltacı (Kayınpeder), Saime Bekbay, Erdoğan Seren (Dayı), Elif Kramer (Komşu Kadın), Erdoğan Sıcak (Bakkal), Münir Akça (Adli Tabip), Orhan Gözen (Dolmuş Şoförü), Sevil Nursan (Suçlu Kadın), Cem Akman (Karakol Müdürü), Ali Yaylı, Murat Aydın (Genç Mutemet), Nazım Yılmaz (Militan), Kamil Korunan (Torpilli Genç), Muhlis Asan (Garson), Ayşe Selen, Arda Esen (Aşık Genç), Yusuf Atala (Arabalı Genç), Burhan İnce (Mutemet), İhsan Ustaoğlıu (Kalfa), Emrah Özkaya (Genç Recai), Tuğçe Çintan (Kızkardeş), Cengiz Deveci (Ambulans Doktoru), Lütfü Özdemir (Şube Müdürü), Ali Zebi (Nikah Memuru), Öldürülen Militanlar: Ali Yaylı, Şahine Hatipoğlu, Mustafa Yeşil, Mehmet Öcalan, Salih Çuhadaroğlu (1.Polis), Latif Akgedik (2. Polis), Şevket Yıldız (3. Polis), Turgay Güllüoğlu (4. Polis)

Konu: Recai Bey (Halil Ergün) Yalnız başına yaşayan bir polistir. Genç olduğu yaşlarda komiserken yaşlandığında Evrak Arşiv Şube Kalemi’ne verilmiş bir memur olarak çalışmaya devam eder. Bir sabah evinde bir hamam böceği öldürür ve gündelik yaşantısının içinde kendi kendine konuşarak anılarıyla hesaplaşır. Kız kardeşi yanarak ölmüştür ve annesi o zaman kendisi de daha çocuk olmasına rağmen Recai’yi kardeşinin ölümünden sorumlu tutar. Recai Bey’in çocukluğu insafsız dayısının yanında geçer ve polislik mesleği onun hayatını kurtarır. Kendisi gibi memur olan Haşmet Hanım’la ilişkisi vardır ve hiç evlenmemiştir.Bir gün gözaltına alınan eylemcileri sorgulamak üzere nezarethaneye indiğinde Binnur’la (Nurseli İdiz)tanışır. Binnur’un evsiz ve kimsesiz olduğunu ima etmesi üzerine onu evine alır. Başlarda Binnur diğer erkekler gibi onun da kendisinden faydalanmak istediğini düşünmüş ama daha sonra bu fikrini değiştirmiştir. Binnur’u evine alması iş yerinde dedikodu yarattığından Recai Bey sarhoş biçimde eve gider ve duygu karmaşasını Binnur’a zorla sahip olmaya çalışarak ifade eder. Ancak Binnur kaçar. Binnur’un marangoz olan alkolik babası kızıyla evlenmesi için Recai Bey’le konuşur ve evlenirler. Ancak Binnur mutlu değildir. Yaşamda gereksindikleri farklıdır. Recai Bey bu durumdan rahatsızlığını dile getirir.Binnur’un bacağında gördüğü bir morluk yüzünden eğer kendisini aldatırsa onu öldüreceğini söyler. Aldatılır ancak komşuları olan bir kadınla Binnur’un kendisini aldattığını öğrenmek Recai Bey’i yıkar ve hasta olan Binnur’a astım ilacını vermeyerek onun gözlerinin önünde kıvranıp ölmesine tanık olur. Zaten kendisi de polis olduğu için olay kayıtlara kalp krizi olarak geçer. Recai Bey, yaşlı ve hastadır. Komşusu (Meltem Cumbul) ona babası gib İ davranmaktadır ancak içten içe kıza karşı bir şeyler hisseden ve yaşantısında her olumsuzluğu yaratan insanı böcek olarak niteleyen Recai Bey kızı yıllar evvel gözaltına aldığı bir adamla görünce paranoyaklaşır ve bunu bir tertip olarak görür. Kriz geçirir ve hayatını kaybeder.

Ödül:

32. Antalya Altın Portakal Film Festivali'nde;(1995)

► "En İyi Film" ve Halil Ergün "En İyi Erkek Oyuncu"

Adana Altın Koza Film Festivali'nde;

► "En İyi 2. Film"

►Halil Ergün "En İyi Erkek Oyuncu"

 

Magazin Gazeteciler Derneği seçiminde;

► "En İyi Film"

►Halil Ergün "En İyi Erkek Oyuncu",

 

SİYAD (Sinema Yazarları Derneği) seçiminde (1996);

►"En İyi 2. Film"

►Halil Ergün "En İyi Erkek Oyuncu",

►Füsun Demirel "En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu"

& Franz Kafka'nın kahramanı, bir sabah uyandığında kendisini kocaman bir hamam böceğine dönüşmüş bulmuştu. O zamandan beri insanlarla böcekler arasında garip bir bağ vardır: çevrelerindeki kimi insanları ezilmesi gereken iğrenç böcekler olarak gören ruh hastaları, aynı biçimde günün birinde öyle bir böceğe dönüşmekten ve bir böcek gibi ezilmekten ürker dururlar. . .

Edebiyatımızın tam anlamıyla hakkı verilmemiş en ilginç yazarlarından biri saydığım Erhan Bener, bilmiyorum bu romanı yazarken derinden derine Kafka'yı mı düşündü? Ne olursa olsun yoğun bir psikolojik derinliği ve oldukça kusursuz bir insan portresi çizme özelliği var bu romanın... Ve aslında sinemalaştırılması kolay olmayan böyle bir yapıta sarılmakla, Ümit Elçi baştan bir cesaret örneği vermiş denebilir. Ama Ümit yüreklidir. Daha önce de Tarık Dursun'un Kurşun Ata Ata Biter, Çetin Altan'ın Bir Avuç Gökyüzü gibi zor romanını başarıyla filme almış, Kürt aşk masalı Mem u Zin' de ise, efsanenin naifliğine gerekli görsel karşılığı bulamadığından, müsamere düzeyini pek aşamamıştı.. Anlatılan, polis memuru Recai'nin öyküsüdür. Bir rastlantı sonucu polis olmuştur. O yoksa herhangi başka bir iş de yapabilirdi. Toplumumuzun baskıcı düzeninin ve bireyselliği ezen koşullarının yarattığı bir ruh hastasıdır o, biraz da kuşkusuz kişisel, belki de kalıtımsal özeliklerinin de katkısıyla... En hafifiyle sevgisiz, hoşgörüsüz, nefret yüklü bir insandır. Kadınlardan, gençlerden, aydınlardan ve hemen herkesten eşİt ölçülerde nefret eden…

Daha çocukluğunda kız kardeşinin ölümüne neden olmak suçlamasıyla büyümüştür. lleriki yaşlarında bu onun, gözaltına alınan gençleri haince sorgulamak, operasyonlarda yeterince acımasız davranmak, ilk ve tek eşini, astımından, kılıksızlığından ve seviciliğinden nefret ettiği Binnur'u da yine dolaylı yoldan ölüme yollamak gibi kişiliğine uygun eylemleriyle sürüp gidecektir.

Elçi öyküyü sürekli geriye dönüşlerle, hatırlama ve anışIarla, gelgitlerle karmaşık bir yapı içinde kurmuş. Bu karmaşık yapı filme kendine özgü bir modernlik ve çekicilik veriyor. Bir kişiliğin düğüm düğüm çözülüşünü, hem bireysel, hem de toplumsal çağrışımlarla zenginleşerek, boyutlanarak yavaş yavaş ortaya çıkışını izliyorsunuz. Hemen söylenebilir ve de söylemeli: Böcek, sinemamızda şimdiye dek çizile gelmiş en sağıam insan portrelerinden biri... Ancak Anayurt Oteli veya Hakkari' de Bir Mevsim gibi modern sinemamızdaki unutulmaz portrelerle kıyaslanabilecek. . .

Ümit Elçi, bu portreyi sabırla ve ustalıkla çiziyor. Karşımıza gelen sorunlu ve kompleksli kimliğin bir polis olması, elbette ortaya belli tartışmalar açacak bir durum getirip koyuyor. öküz altında buzağı arayanlar, bunun polis karşıtı bir film olduğunu bile söyleyebilirler. Ama elbette hiç öyle değil. Anlatılan bizim bir insanımız, bizim toplumumuzun bir ürünü... O insanlarla bürokraside, ticarette veya trafikte de her gün karşılaşmıyor muyuz? Sevgisizliğini toplumun yüzüne bir şamar gibi indiren o kimliği her gün karşımızda görmüyor muyuz? Onun polis de olması ve toplumun en hassas görevlerinden birini yerine getirmeye çalışan bu örgütü de zedelenmesi olayını da, zaman zaman medyadan izlemiyor muyuz?

Ve sevgi yoksunu Recai Bey, ömrü hayatında ilk kez sevgiye "genç kız" da rastlıyor. Meltem Cumbul'un simgelediği sevgi dolu, şefkat dolu bir genç kız, ona hiç görmediği ilgi ve sevgiyi gösteriyor. Ama artık çok geçtir. Her açıdan çöküş aşamasındaki Recai Bey'in sevginin ne olduğunu anlayacak ve ona inanacak hali yoktur belki biriki dakikalık güzel bir düş dışında…

Böcek, sağlam biçimde kurulmuş ve anlatılmış önemli bir Türk filmi. Halil Ergün'ün bu filmle katıldığı herhangi bir iç veya dış festivalde mutlaka ödül şansı olduğunu düşünüyorum. Türk sineması öldü bitti diyenlerin de belki sırf sinemaya "hoşça vakit geçirmek" için gidenlerin, dışında bu filmi izlemelerini öğütlüyorum. (Attila Dorsay, “Sinemamızda Çöküş ve Rönesans Yılları”) “Aynı yazı Yeni Yüzyıl, 25 Ağustos 1995 de yayımlanmıştır.”

 Ne yalan söyleyeyim "Böcek"i izlemeye içimde bir kuşkuyla gittim. Erhan Bener gibi usta bir kalemin yapıtından uyarlanmıştı. İddialı bir yapımdı. "İddialı" yapımlardan hep kuşku duymuşumdur. Öte yandan romanı okumadığım için kafamda daha önce biçimlenmiş bir öykü yoktu. Herhangi bir beklentim de yoktu. Ama özenli, düzeyli bir çalışma buldum karşımda. Baştan sona, merakla, ilgiyle izledim.

(... ) Tek bir kişi üzerine odaklanan bir filmde oyuncuya çok iş düşüyor. Doğrusu Halil Ergün rolünün altından başarıyla kalkmış. Sert, kaba, öfkesi burnunda genç komiseri de, köşeye sıkıştırılmış zoraki kocayı da, paranoya belirtileri gösteren zavallı yaşlıyı da ustalıkla canlandırıyor. İçinde sevme, sevilme isteği duyan Recai, acıyıp evine aldığı astımlı bir kenar mahalle kızıyla evlenmek zorunda kalır. Televizyon karşısında içki ve sigara içmekten başka bir şey yapmayan, Recai ile cinsel ilişki kurmayan Binnur bir polisin zaten yeterince zor olan yaşamını zehir eder. Her şeye karşın onunla bir yakınlık kurmaya çalışan Recai, bir gün onu alt kat komşusu fahişeyle yatakta yakalar.

Artık acıma duygusunu da yitirmiştir. Yaşadıkları onu katılaştırmış, ölümü kanıksamıştır. Binnur'un astım krizi geçirmesini soğukkanlılıkla izler; yalvarmalarına karşın ilacını vermez. Recai, "önemli bir adamın oğlunu içeri alıp dövünce geri hizmete kaydırılır. Burada bir kadın meslektaşıyla birlikte olur. Amiri konumundaki Haşmet'i reddetme şansı yoktur ... Oysa bayağı fantezileri (aşırı makyaj, aşırı rüküş iç çamaşırları oları Haşmet'ten tiksinir.

(...) Herlemiş yaşında her şeyden tiksinmekte, doğru dürüst yemek bile yiyememektedir. Sağlığı iyice bozulmuştur. Kimsesiz bir genç kız olan komşusundan yakınlık görünce şaşırır. Onu terslerse de düş kurmaktan geri kalmaz. Daha dinç olduğunu, genç kıza hem baba hem sevgili gibi yaklaştığını düşler.

Bu denli zavallı olmasına karşın sevgi duyamayacağınız denli mizantrop (insan düşmanı) bir kişilik... Mekan, kostüm tasarımının yerindeliği, yönetmen-senaristirı kişiliği betimleyen ayrıntıları ortaya çıkarabilmesi, oyuncunun da çabasıyla birleşince ortaya nitelikli bir yapım çıkmış. Görüntüye de diyecek yok. Anlayacağınız "Böcek"i kaçırmak için hiçbir mazeretiniz yok! (Alin Taşçıyan Miliyet, 25 Agustos 1995)

FİLMİ İZLE 

 

 

BİZE NASIL KIYDINIZ  (1994) 

Yönetmen: Metin Çamurcu, Senaryo: Salih Tuna, Metin Çamurcu (Emine Şenlikoğlu’nun romanından), Görüntü Yönetmeni: Aytekin Çakmakçı, Sanat Yönetmeni: Mustafa Ziya Ülkenciler Yapım: Kombassan— Esra Film İletişim Hüseyin Türkyıldırır Yapım Kordinatörü: Nesim Şahin, Yardımcı Yönetmen: İbrahim Yeşilırmak, Müzik: Özhan Eren, Sanat Yönetmeni: M. Ziya Ülkenciler, Kurgu: Mevlut Koçak, Şafak Film Laboratuarlarında hazırlanmıştır

Oyuncular: Yalçın Dümer, Sinem Dinçay, Nezihe Becerikli, Dilaver Uyanık, Fatma Belgen, Kâzım Eryüksel, Bilal Yıkılmaz, Baki Tamer, Yusuf Ersin, Muzaffer Çetinyılmaz, Hasan Nail Canat, Kemal İnci, Ekrem Dümer, Ali Zebil, Yılmaz Terzioğlu, Ferdi Akarnur, Canan Alkan, Barış Tok, Zeycan Tat, Ali Demirel, Fatma Türkyıldırır, Yusuf Ersin, Lâtif Ağgedik,

Konu: Cumhuriyet Türkiye'sinin kuruluşundan bir süre sonra, genç bir öğretmen yeni uygulamalar karşısında haksızlığa uğrar. Hapse girmesinin nedeni inandığı islam'ı değerlerdir. Bu arada öğretmen, talebelerinden bir kızla dostluk ilişkisi içindedir Kız, yıllar önce babasının işlediği günah nedeniyle büyük bir acıyı yaşamaktadır. Ve sonunda genç kız inançlarına sığınarak öz benliğine kavuşur.

& Filmin başında geriye dönüşle verilen sekansta, tartışmalı olan idam sahnesinin (ki mezarın açılıp teşhisin yapıldığı ana kadar gerçek olduğu, bildirilmektedir) yer aldığı tepedeki ağaç görüntüsü, film için güçlü sembollerden birine işaret eder. Ağaçta asılı duran cesetle mezar ilişkisini toparladığımızda, hüküm için oraya gelmiş bulunan insan kalabalığının bir anda silinin sadece asılmış insan görüntüsü, sembolik katmanlardan birini teşkil eder. Hemen akabinde, yazıların üstüne şiirde geçen 'yaşam ağacı' mefhumu, mitolojik "söylemdeki "hayat ağacı"nı çağrıştırır ve ağacın hem gerçek, hem de arketipel niteliği üzerine ifadelendirmeler uyandırır. (İhsan Kabil, Zaman g., 4 Aralık 1994) “Agah Özgüç, “Türk Filmleri Sözlüğü” 3. Cilt”

& Filmde gerçekten çok ustaca bir kurgulama tekniği ile geçmiş ile gelecek arasında köprü kuruluyor. Yakın tarihin karanlıkta kalan zulümleri, hem de günümüzde rejim tarafından estirilen düşünce terörünün, tek tip kişilik oluşturma baskılarının, psikolojik irdelenmesi üzerinde durulmaya çalışılmış. Bu filmde bugüne kadar sinema izleyicisinin hiç de alışık olmadığı bir tekniğin kullanılması, yalın bir anlatım yerine gizemli ve zor anlaşılır bir anlatımın tercih edilmesi yönüyle de rahat bir seyirlik film olma özelliğinden uzaklaşılıyor. (Ferhat Koç, Milli g., 4 Aralık 1994) “2206”

& Hakkında çok söz edilen sahne, filmin hemen başında, jenerikle birlikte karşımıza çıktı. Çoktan ölmüş ve gömülmüş İbrahim Hakkı hazretleri, idam kararının yerine getirilmesi amacıyla mezardan çıkarılıyor ve ipe çekiliyor. "Bize Nasıl Kıydınız'“ geri kalan bölümünün, anlamsız bir bağlantı dışında bu olayla hiç ilgisi yok. İslami bir aşk öyküsünün, böylesi bir atmosferde ilk tanık olunan cinaye gerilim polisiye öğeleriyle son derece beceriksizce harmanlanmasından doğan "absürd" bir filmdi izlediğimiz. Mesut Uçakan eliyle biraz düzey kazanan "Beyaz Sinema", koşar adım geri gidiyor "Bize Nasıl Kıydnız'la. Felaket bir senaryo. (Tunca Arslan, Aydınlık 29 Ekim 1994) “Prof. Dr. Alim Şerif Onaran/Doç.Dr. Bülent Vardar “20.Yüzyılın Türk Sineması 2508 ”

& Filmde; Erzincan İstiklâl Mahkemesi'nin Kemahlı Hoca Hacı İbrahim Efendi'yi idama mahkûm ettiği ve kısa bir süre önce ölerek gömülen bu zatın mezardan çıkarılarak kefeniyle asıldığı hikaye ediliyordu. Olay başından sonuna kadar yalandı. Zaten o günlerde İstiklal Mahkemeleri'yle ilgili müthiş bir yalan ve iftira kampanyası açılmıştı. Bu konuda en ayrıntılı biçimde araştırmalar yapan ve yayımlayan sevgili Ergun Aybars'ın bulgularına dayanarak, bu kampanyayı etkisiz hale getirmeye çalışmıştık... Hoca İbrahim Efendi'nin evlatları babalarına yapılan bu büyük saygısızlığı affetmemişler ve filmi çeken Esra Film İletişim AŞ. yi mahkemeye vermişler. Ellerine sağlık. Babalarının Cumhuriyet'e ve Atatürk ilkelerine bağlı bir insan olduğunu ve eceliyle ölerek gömüldüğünü ve herhangi bir biçimde mezarının açılarak yeniden asılması iddiasının küçük düşürücü bir yalan olduğunu vurgulayarak manevi tazminat talep etmişler. (Toktamış Ateş, "ArayışBize Nasıl Kıydınız?", Cumhuriyet g., 19 Nisan 1997) “Türk Filmleri Sözlüğü” 3. Cilt”

& Bize Nasıl Kıydınız" ve gösterimi yasaklanan "Tehlikeli (!) Film"ler üzerine :

1990-95 arası... Uzun uzun CHP'li koalisyonlar... Kültür Bakanlığında Fikri Sağlar var. Anti Kemalist dinci yapılanma bütün hışmıyla sürüyor. Kurulup kapanıp duran ve Erbakan'ın yönettiği çeşitli partiler muhalefette güçlendikçe güçleniyor... İran'ın, Libya'nın desteğiyle, Hizbullah benzeri cani örgütlenmelerin filizlenmesi için tarlayı sürüyor, tırmıklıyor, hazırlıyor. İmam Hatip okulları da tohumları atıyor…

Tohumlardan bazıları sinema alanına da düşmüş. Çeşitli "ustalık" seviyesinde yönetmenler, Kemalizm karşıtı, laisizm karşıtı çeşitli filmler çekiyorlar. Yücel Çakmaklı 1980'Ierde TRT'ye sızmış, Tarık Buğra'nın "Küçük Ağa"sını dizi yapmış... "Atatürkçü(!)" 12 Eylül dönemi de bu filmi nedense (!) yasaklamamış…

Yine 80'li yıllarda Mesut Uçakan, Metin Çamurcu TRT televizyonundan geçerek sinema alanına girmiş, ürünlerini ortaya salıyor. 90 sonrası ortam daha da uygun... Mesut Uçakan "İskilipli Atıf Hoca (Kelebekler Sonsuza Uçar)" (1993) filmini çekiyor.

1993-1996 arasında, Kültür Bakanlığı Telif hakları ve Sinema Genel Müdür Yardımcılığı yaptığım sırada, 1995 olmalı; Genel Müdür İhsan Yüceözsoy, Metin Çamurcu'nun "Bize Nasıl Kıydınız" adlı filmini izlememi, edindiğim bilgileri ve düşüncelerimi rapor etmemi istiyor. "Bize Nasıl Kıydınız" alt kuruldan geçmemiş. Anti Kemalist ve antilaik propaganda nedeniyle kararı Üst Kurul'a bırakmışlar. Milli Eğitim Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Kültür Bakanlığı temsilcilerinden oluşan Üst Kurul toplanacak karar verecek. Bakan bu arada filme ilişkin bilgi istiyor. Fikri Sağlar Bakan olduğundan bu yana Film Denetleme Kurulu hiçbir filmi yasaklamamıştı, bu demokrat görünüme zarar gelmesinden endişeleniyor olmalı.

"Bize Nasıl Kıydınız"ı uzun sürede dura kalka izledim. Jenerik öncesi görüntüler, çarpıcılığından olmalı, İstiklal Mahkemesi kararıyla, idamından önce hastalıktan ölen Mevlevi şeyhinin mezardan çıkarılması ve cesedinin karar gereği yeniden yakındaki ağaca asılması ile başlıyor, arkasından Mustafa Kemal'in adı anılmadan Kurtuluş savaşı sonrası Kemalist Türkiye'de Müslümanların çektikleri acı(!)adım adım anlatılıyor. Bugün ayrıntısıyla anımsamıyorum ama özellikle filmin bir bölümünde yaşlı insanların, biri kız, biri erkek iki çocuğa gece yarısından sonraki saatlerde Kur'an ezberlettikleri görüntüyü unutmadım... Çocuklar, yorgunluktan uykuya dalıyor, büyükler bir yandan ağlıyor, bir yandan onları uyandırarak ezberletmeyi sürdürüyorlar.

Konuşmalardan anlaşılıyor ki, Müslümanların Kur'an'ı resmi bir emirle yaktırılıyor, insanlar da onu kurtarmak, gelecek nesillere aktarmak için telaşa düşmüşler, eziyet olduğuna bakmadan küçük çocuklarına ezberletmeye çalışıyorlar.

Şeyhin mezardan çıkarılıp asıldığının doğru olmadığı şeyhin torunları tarafından gazetelere açıklandı. Kur'anın ezberletilmesine de gerek yoktu, çünkü bir yandan bu din kitabının varlığı yalnız Türkiye'ye bağlı değildi, başka Müslüman devletlerde de sayısız baskısı vardı, öte yandan geleneksel olarak, bütün dünyada Müslüman hafızlar tarafından ezberleniyordu ve geleceğe onların kafalarından aktarılabilirdi. Dahası, Türkiye Cumhuriyeti'nin hiç bir döneminde Kur'an yakılması gibi bir olay olmamıştı.

Yani ne İstiklal Mahkemelerinde idam kararı verilmiş bir Mevlevi şeyhinin mezardan çıkarılması, bu karara dayanarak ve yeniden asılması söz konusuydu, ne de Kur'anlar yaktırıldığı için ezberlenerek gelecek kuşaklara kalmasına çaba gösterilmesi olanaklıydı. Kitap ezberleme öğesi, François Truffaut'nun Fahranheit 45'inden aynen alınmış, buraya yapıştınlmıştı. Oysa Truffaut'un filminde koşullar bambaşkaydı.

Bunları ve daha başkalarını içeren raporu hazırladım. Anti Kemalist ve anti laik bölümlerine dikkat çektim. Sonuç bölümünde filmi yasaklamasının doğru olmayacağını, yasaklandığı takdirde filmin kült (tapınma) aracı haline getirilebileceği tehlikesinden söz ettim. Ayrıca mahkeme kararıyla kazanma olasılığının göz önünde bulundurulması gerektiğini, bu durumda çok daha yaygın olarak izleneceğini, kazanamasa bile video ile el altından izlenme oranının çok yükseğe tırmanabileceğini ve yıllar içinde eskimemesi için bir propaganda aracı kazanmış olacağını anlattım. Umarım yasaklanmazdı, ancak bu durumda Kültür Bakanlığının demokrat görüntüsü bozulmayacaktı. Eğer Kemalizm'in ve Laisizmin yara almaması isteniyorsa, Kültür Bakanlığı destek vermesi uygun proje ölçütlerinin arasına bunları da koymalı, destek politikaları çizmeli, uygulamalıydı. Böylece demokrasiye aykırı bir yanı olmazdı.

Bu arada daha önceki deneyimlerine dayanarak, filmin yasaklanacağından emin olan yapımcılar, öykünün yazarı Emine Şenlikoğlu, kararı beklemeye dayanamamış, tanıtıma girişmişlerdi ve filmi "yasaklanan film" olarak sunuyorlardı.

Sonunda Üst Kurul doğru kararı verdi, "Bize Nasıl Kıydınız" yasaklanmadı. Yapımcıların seyirci artırmak için yaptığı tanıtım ve propaganda boşa gitti. Film, el altından izlenen ve herkesin izlemeye can attığı yasak bir film olamadı. İsteyen sinema önlerinde afişlerine ve fotoğraflarına bakarak gitti, izledi. Bütün yüklenmelere karşın piyasada yanlış anımsamıyorsam 400 000 kadar izleyici buldu ve Türk Sinemasının düşük düzeyli, kaba propaganda filmlerinden biri olarak unutuldu gitti.

Demokrasi inananlarıyla var olan bir dogma değildir, yaşanırsa var olur. Suyu kesilmiş eski değirmeni durdurmak için özel çaba gerekmez. Yasaklamak gibi demokrasi dışı yöntemler kullanılmaz. Demokrasi, yaşanarak var edildiğinde zamanın gücünü arkasına alır, taşıma suyla döndürmeye çalışanları doğal akış içinde kendiliğinden durdurur. Bugün bile inançlarımızla yaşamalarımız arasındaki ayırımın ayırdında mıyız? Ne dersiniz? (Ömer TUNCER antrakt sinema Dergisi” Ekim 2003 Sayı 73)

&  Metin Çamurcu'nun ilk ve son sinema filmi olan "Bize Nasıl Kıydınız? adlı film gösterime girdiği 1994 yılında topladığı 156 bin seyirciyle senenin en çok seyirci toplayan yerli filmi oldu. Filmde, başına çeşitli olaylar gelen ve zorluklar yaşayan bir öğretmenin, bu zorlukların üstesinden Islami değerlerine sahip çıkarak gelmesi anlatılıyordu. Film hakkında, Milli Gazete'de, 4 Aralık 1994 tarihinde, Ferhat Koç imzasıyla yayınlanan bir yazıda şu ibareler yer alıyordu.

Filmde gerçekten çok ustaca bir kurgulama tekniği ile geçmiş ile gelecek arasında köprü kuruluyor. Yakın tarihin karanlıkta kalan zulümleri, hem de günümüzde rejim tarafından estirilen düşünce terörünün, tek tip kişilik oluşturma baskılarının, psikolojik irdelenmesi üzerinde durulmaya çalışılmış... Bu filmde bugüne kadar sinema izleyicisinin hiç de alışık olmadığı bir tekniğin kullanılması, yalın bir anlatım yerine gizemli ve zor anlaşılır bir anlatımın tercih edilmesi yönüyle de rahat bir seyirlik film olma özelliğinden uzaklaşılıyor. "

& Mahmut Tali Öngören, 11 Kasım 1994 tarihli Cumhuriyet gazetesindeki köşesinde düşüncelerini şöyle ifade etmişti:

"Anlaşılan, istiklal Mahkemeleri sömürülerek Türkiye'nin kuruluş dönemi yerden yere vurulmak isteniyor. Bu amacı gerçekleştirmek için de 'Bize Nasıl Kıydınız' adlı film bir yeni film kullanılıyor... Amaç belli. Filmi kullanıp saldırmak.. Gerçekte, her konunun tartışılması gerekiyor. istiklal Mahkemeleri konusunun da... Zaten eski kuşaklar da, yenileri de istiklal Mahkemeleri neydi, ne yaptı bilmiyorlar. Her tartışmada bu gibi olasılıklar vardır. Ama, 'Bize Nasıl Kıydınız' adlı filmle ilgili duruma bakınca, varılmak istenen sonucun, yıkım ve hedef göstererek ortalığı karıştırmak olduğu hemen anlaşılmaktadır..." Görüldüğü üzere, 'Beyaz Sinema' akımı çerçevesinde, Türk sinemasında pek değinilmeyen konuları işleyen ve sisteme muhalif olan birçok film üretildi. Bu filmler, sağcı ve islami basın denen kesimde övgüyle karşılanıp, olumlu eleştiriler alırken, diğer sinema çevrelerince bazen görmezden gelinirken çoğu zaman çeşitli yönleri, eksiklikleri ve hataları nedeniyle eleştirildi.

FİLMİ İZLE 

 

BİR YANIMIZ BAHAR BAHÇE (1994)

Senaryo ve Yönetmen: Bilge Olgaç, Görüntü Yönetmeni: Sedat Ülker, Kurgu: Yusuf Aldırmaz, Müzik: Oğuz Abadan Yapım Uzman Film/Ferit Turgut, KadirTurgut

Oyuncular: Sibel Turnagöl, Halil Ergün, Taner Barlas, Enver Dönmez

Konu: Hapisten çıktıktan sonra yaşadığı yere dönen gencin yaşamında her şeyin değiştiği görülmektedir. Bu değişime ayak uyduramayan delikanlı, sevgilisi ile beraber intihar eder.

 

 

BİR KRAL (1994) 

Senaryo ve Yönetmen: Nejat Gürsoy, Görüntü Yönetmeni: Şener Işık, Yapım: ÖzKa Film Fuat Özkaya

Oyuncular: Hakan Alkoç, Kardelen, Murat Soydan, Fatma Belgen, Faik Çağlayan, Sırrı Elitaş, Turgut Özatay, Nuri Alço, Nilgün Ersoy, Fuat Özkaya

Konu: Ünlü bir mafya babası, Üniversite'de okuyan, ama asla kendisini tanımıyan oğluna yardım eder. Yıllar sonra babasının bir mafya şefi olduğunu öğrenince de ondan nefret eder. Babası bir çatışma sırasında Öldürülür. Delikanlı tüm nefretine karşılık büyük bir acı içindedir.

 

BİR AŞK UĞRUNA (1994) 

Yönetmen: Tunca Yönder, Senaryo: Safa Önal, Nuran Devres, Tunca Yönder, Selim İleri (Tolstoy'un "Anna Karenina" adlı romanından) Görüntü Yönetmeni: Salih Dikişçi, Erhan Canan, Müzik: Serdar Kalafatoğlu Yapım: Mine Film/ Kadri Yurdatap Sanat Yönetmen: Gürel Yontan, Yönetmen Yardımcısı: Bahar Evgin, Kurgu: Nevzat Dişiaçık,

Oyuncular: Türkan Şoray, Can Gürzap, Faruk Peker, Meltem Savcı, Sermin Karaali, Tuncel Kurtiz, Recep Sarı, Gülsen Tuncer, Yalçın Boratap, Dilek Türker, Şahine Hatipoğlu, Taner Barlas, Suna Dizdar, İbrahim Alben, Erdoğan Kapısız

Konu: Olaylar 2. Dünya Savaşı'nın başlangıç yıllarında geçer. Yıllar önce evlenip mutlu bir yuva kuran Selma (Türkan Şoray), bir süreden beri büyük bir boşluğun içine düşer. Bir yandan aile içindeki bazı sorunlar, diğer yandan kocasının (Can Gürzap) yoğun işleri nedeniyle ilgisizliği, olgunluk çağını yaşayan Selma'yı giderek çileden çıkarmaktadır. Mutsuz bir yaşam süren Selma, taşra kasabasında genç bir binbaşıyla (Faruk Peker) tanışır. Ve kocasıyla binbaşı arasında bir hesaplaşma başlar.

Not: Film Önce TV dizisi olarak çekildi. Ardından bir revizyonla sinema filmine dönüştürüldü.

ÖDÜLLERİ:

7. Ankara Uluslararası Ankara Film Festivali'nde (1995)

"En İyi Film" ve Güler Yontan "En İyi Sanat Yönetmeni".

(Jüri Üyeleri.: Füruzan, Rekin Teksoy, Şerif Gören, Uğur İçbak, Doç.Dr. Erol Mutlu).

14. Uluslararası İstanbul Film Festivali'nde (1995) : Tunca Yönder "En İyi Yönetmen"

9. Adana Altın Koza Film Festivali'nde (1995):

Gürel Yontan "En İyi Sanat Yönetmeni" ve Tuncel Kurtiz "En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu",

31. Antalya Altın Portakal Film Festivali'nde (1994):

Türkan Şoray "En İyi Kadm Oyuncu",

 Serdar Kalafatoğlu "En İyi Özgün Müzik"

Tuncel Kurtiz "En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu

 

 

BEKLENMEYEN MİSAFİR (1994) 

Senaryo ve Yönetmen Oğuz Gözen Görüntü Yönetmeni Mükrimin Şumlu Yapım Aksu Film / Mehmet Aksu

Oyuncular: Metin Erarabacı (fedai), Barış Yıldırım (fedai), Cüneyt Sayıl (1. travesti), Metin Bilsen (2. tarvesti), Hakan (Faruk), Tevfik Fikret Ergin (Cemil), Can Erçetin (Ertan), Erhan Özçelik (serseri), Ezgi Bektaş, Öykü), Melis Atakan (Sevtap), Bilal Saygılı (1. tecavüzcü), Attila Akın (2. tecavüzcü), Fikret Çağdaş (3. Tecavüzcü), Gürsel Cebeci ( 4. tecavüzcü), Orhan Özaydın (bekçi), Aziz İnce (kavgacı), Silvester (İnci), Arabadaki Adamlar: Gürcan Küçüker, Süleyman Dursun, Bahadır Atay, Mürşit Aslan, Turgut Sürücü (Şoför), Hüseyin Karagöz (Çorbacı garsonu), Selçuk Temel Göksu (meyhane garsonu), Nurdan Sürer (noyan), Mami (dövülen Adam), Kedi kaktüs (sarışın),

Konu: Köye gelen kiralık katilden nedeniyle köylü halk korku içinde yaşamaktadır. Tam bu sırada ortaya çıkan halk aşığı bir genç duruma el koyar ve tüm yolsuzlukların önünü aldıktan sonra, sıra katil ile olan mücadeleye gelmişti.

 

 

BABAM ASKERDE (1994) 

Senaryo ve Yönetmen: Handan İpekçi Görüntü Yönetmeni: T. Fırat Şenol, Yapım Yeni Yapım Film ve Reklamcılık Org.San. ve Tic.Ltd.Şti./Handan İpekçi Cast: Handan İpekçi, Mehmet Atak, Kurgu: Noğurtan, Yönetmen Yardımcıları: Güliz Balım, Seyhan Çiftçi, Çevre düzeni ve kostüm: Ayşe Akıllıoğlu, Görüntü Yön. Yardımcısı: Mehmet Ülker, Prodüksiyon Amiri: Sefer Yücel, Jenerik: Özkan Sevinç, Semihan Sevinç, Grafik: Print A.Ş. Işık Şefi: Şevki Gezer, Işık teknisyeni: Ramazan Altun, Hasan Altun, Set Amiri: Erdil Demirbağ, Set Teknisyeni: Mustafa Erdoğan, Zafer Güvercin, Makyözkuaför: Zühre Usta, Set fotoğrafçıları: Mustafa Kocabaşı, İrfan Varlı, Dolly operatörü: Fikret Kumlu, yardımcısı: Ahmet Şahin, Ulaşım: Serdar Demir, Ali Soner, Ses kayıtmiksaj: Erkan Aktaş, Laboratuar: Yahya Öztürk, Mustafa Oruç, Negatif montaj: Eyüp Yıldız, Renk düzeltmebaskı: Adnan Şahin, efekt: Ayhan Arlı, Dublaj yönetmeni: Kahraman Acehan,    

Oyuncular: Gülnihal Yazıcı (Ekin), Yunus Gencer (Cengiz), Zuhal Gencer (Ekin’in annesi), Ceylan Öcal(Pelin), Füsun Demirel (Cengiz’in annesi), Yasemin Aklaya (Pelin’in annesi), Selçuk Uluergüven, Nurettin Şen (Cengiz’in babası), Mehmet Atak (Pelin’in babası), Ali Sürmeli (Ekin’in babası), İsmail Hakkı Şen (gazi dede), Saim Yavuz, Selçuk Uluergüven (Cengiz’in dedesi), Murat Dal (ekin’in dayısı), Haluk Kurdoğlu (Pelin’in dedesi), Yurdan Edgü (ekin’in anneannesi), Tanju Tuncel (pelin’in anneannesi), Onur Özcan (Kaan), Ayten Uncuoğlu (Kaan’ın annesi), Ali Uyandıran (Kaan’ın babası), Caner İpin (Cengiz’in abisi), Soner Dinç (Cengiz’in abisi), Hülya Karakaş (Safiye), Nurhan Bozkurt (Cengiz’in teyzesi), Perizat Aydoğdu (Pelin’in dadısı), Gökhan Mete (Komutan), Tamer Güner (genç çocuk), Şebnem Önal (Hizmetçi), Begüm Çetin (Songül), Daniz Kaya (Ceylan), Ekin evdeki polisler: Nejat Çelik, Sabri Kuşkonmaz, Başol Özyayşla, Zafer Güvercin, Cengiz Evdeki polisler: Saim Yavuz, Muzaffer Sancaklı, Latif Ağgedik, Pelin evdeki polisler: Mehmet Kilercioğlu, Erdil Demirbağ, Hasam Altun (servisteki işçi), Mehmet Çevik (cemiyetteki polis), Mustafa Kemal Can (elektrik memuru), Sadi Büyüktalaş (öğretmen), Sema Gür (hemşire), Serhat Demir (Serdar Özmerit, Ali Benli (şubedeki askerler), Benan Önal (pasaport veren adam), tutukevindeki askerler: Murat Şişman, Cem Ertuğrul, Murat Odabaşıoğlu, Sezai Şişman, Şahin Ataseven, Recep Gönen, Mesut Hür, Osman Uzun (köyden gelen amca), Erkan Oyal (spiker), (FONO Ftüdyolarında hazırlanmıştır.)

Konu: Doktor bir çiftin tek çocukları olan Ekin'e, politik faaliyetleri yüzünden tutuklanacağını bekleyen babası, evden uzaklaşmak zorunda kalacağından askere gideceğini söyleyerek bir süre gizlenmeye karar verir. Adamın kaçmayı planladığı gece evleri basılır ve baba tutuklanır. Varlıklı bir ailenin tek çocuğu olan Pelin'in babası da vaktiyle siyasete karışmış, ancak sonrasında zengin bir işadamı olmuştur. İlgisizlikten yakınan karısının ihbarıyla o da tutuklanır. Gecekonduda yaşayan bir işçi ailesinin en küçük çocuğu olan Cengiz'in babası sendika temsilcisidir. Evi gözetlemekte olan sivil polis, baskın sırasında Cengiz'i de babası ile birlikte tutukevine götürür. Pelin, Ekin ve Cengiz tutukevinin bekleme salonunda karşılaşırlar. Diğer ikisi de bulundukları yerin tutukevi olduğunu Cengiz'den öğrenirler. "Çocukların yolları arada bir aynı bekleme salonunda kesişecektir" (TÜRSAK Sinema Yıllığı 95/96)

 Berlin Şenliği'nde gördüğüm Babam Askerde'nin bir çıkış bulup vizyona girmesinden sevinçliyim. Umarım ki bu film küçük de olsa belli bir seyirciye ulaşır. Çünkü Handan İpekçi'nin filmi belli erdemler taşıyor. Teknik açıdan yetersizliğini, çok alçak düzeyden, içten ve kişisel bir dolaylı siyasal sinema örneğinin özgünlüğüyle giderebiliyor genç sanatçı…12 Eylül sonrasında haklı veya çoğu zaman haksız nedenlerle hapse düşen insanların dramını aileleri, özellikle de çocukları düzeyinde ele alan film, kadınca bir duyarlılıkla işlenmiş ve kimi acıların ancak çok yakınların bildiği gerçek yüzünü anlatmaya çalışan ve büyük ölçüde de başaran bir film. Oyun düzeyi genelde oldukça iyi... Berlin'de sinemamızı temsil edip belli ölçüde övgü alan ve Ankara Şenliği'nden de iki ödülle dönen filmi, en azından sinemamıza yakınlık duyanların olan Ekin'e, politik faaliyetleri yüzünden tutuklanacağını bekleyen babası, evden uzaklaşmak zorunda kalacağından askere gideceğini söyleyerek bir süre gizlenmeye karar verir. Adamın kaçmayı planladığı gece evleri basılır ve baba tutuklanır. Varlıklı bir ailenin tek çocuğu olan Pelin'in babası da vaktiyle siyasete karışmış, ancak sonrasında zengin bir işadamı olmuştur. İlgisizlikten yakınan karısının ihbarıyla o da tutuklanır. Gecekonduda yaşayan bir işçi ailesinin en küçük çocuğu olan Cengiz'in babası sendika temsilcisidir. Evi gözetlemekte olan sivil polis, baskın sırasında Cengiz'i de babası ile birlikte tutukevine götürür. Pelin, Ekin ve Cengiz tutukevinin bekleme salonunda karşılaşırlar. Diğer ikisi de bulundukları yerin tutukevi olduğunu Cengiz'den öğrenirler. "Çocukların yolları arada bir aynı bekleme salonunda kesişecektir" (TÜRSAK Sinema Yıllığı 95/96)

 

AYLAKLAR (1994) 

Senaryo ve Yönetmen: Altuğ Savaşal (Melih Cevdet Anday'ın bir eserinden), Sanat Yönetmeni Suna Çiftçi, Müzik: Nurettin Özşuca , Görüntü Yönetmeni: Egemen Baykal, Yapım: TRT

Oyuncular: Nedret Güvenç, Haluk Kurdoğlu, Tolga Aşkıner, Tomris İnceer

Konu: Geçmişi Osmanlı günlerine uzanan bir ailenin 50’lki yıllarda geçen öyküsüdür. Paşa kızı Leman Hanım, kocası, evde kalmış alkolik kızı, diğer aile bireyleri ile, dededen kalma köşkte sakin bir hayat sürerler. Leman Hanım ölen kızından damadı torunları konağa gelen aile yakınları paşa dedenin mirasını tüketirler. Leman Hanım olayı endişe ile izler. Fakat sonuç kaçınılmazdır, elde kalmış son varlıkları teker teker hatta köşk de elden gider.

Romanın özeti filme göre daha detaylı verilir: "Padişahın Eczacıbaşısı Şükrü Paşa üç kez evlenmiş, karıları ve çocukları ölmüş bir tek kızı Leman hanım kalmıştır. Leman hanım iki kez evlenir. Pakize ve Madde diye iki kızı vardır. Kendisi, asalet ve gösteriş düşkünüdür. Kızı Macide evde kalmış, çirkin ve dengesizdir. Leman Hanımın kocası Davut Bey yaşamayı seven gamsız biridir. Bir süre sonra köşke arkadaşı ihtilalci Dündar Beyi de alır.

Diğer kız Pakize, kocası Galip de yerleşir, Hepsi aylak, hazır yiyici ve işsizdirler. Leman Hanımın teyzesinin torunu bir gün köşke gelir, o gece Macide zorla koynuna girer, torun sabahleyin köşkten kaçar. Macide hamile kalır, Leman Hanım çocuğu gizlice aldırır. Eşya teker teker satılmaktadır. Bir madencinin oğlu olduğu için Pakize ile evlendirilen Galip'in babası ölünce ve geride pek bir şey bırakmayınca, buradan beklenen ümitler de söner. Bu arada Pakize Muammeri doğururken ölür. Macide eniştesi ile evlenmeyi düşünürse de adam yanaşmaz fakat köşkten de ayrılmaz. Leman Hanım torununu yetiştirir. hukukta okuyan Muammer içkiye alışır, hayatın boşluğuna inanır, bu yüzden Dündar beyle tartışırlar. Galip'in teyze kızı Nesime kaptan olan kocasını bırakır bir aktörle kaçar, adam içkicidir, ayrılırlar Nesime de gelip köşke yerleşir. Muammer üniversiteden arkadaşı Ayla ile görkemli bir törenle evlenirler. Bakkala kasaba borç giderek artar, Leman Hanım'dan başka kimsenin umurunda değildir Davut Bey'e erken bunama gelir. Nesime, köşke yerleşir, Muammer'in arkadaşı Şükrü ile lise bitirme sınavlarına çalışır. Emniyet Sandığı'na ipotekli köşk satılır, aile Galip'in gizlice aldığı yedi odalı bir apartman katına taşınır. Muammer ile Ayla’nın arası giderek açılır, Muammer, Nesime ile ilişkiye girer. Ayla'dan ayrılmak ister, kadın kabul etmez. Ayla da Şükrü ile kırıştırır. Kriz geçiren Galip ölür. Eski köşkün yıkıldığını öğrenen Leman Hanım da üzüntüden ölür. Şükrü ile atışan Muammer bir avukatın yanında iş bulur. Dündar bey ve Davut Bey pe şi peşine ölürler, Nesime bir iş bulup evden ayrılır. Teyzesinin de kışkırtması ile karısının Şükrü ile kendisini aldattığından şüphelenen Muammer karısı le kavga eder. Şükrü'yü evden kovar; fenalaşır, ayyaş ve kaçık teyzesi kendine askıntı olunca evden kaçar. “Orhan Ünser, a.g.e. syf 53 ”

Ödül:

9. Adana Altın Koza Film Festivalinde (1995)

►Tomris İnceer "En İyi Kadın Oyuncu".

 

 ATEŞ SÖNÜYOR (1994) 

Senaryo ve Yönetmen: Mehmet Samsa, Görüntü Yönetmeni: Ahmet Demir, Yapım: Umut Film Abdurrahman Keskiner

Oyuncular: Murat Soydan, Salih Kırmızı, Neslihan Sezer, Kadir Savun,Atilla Ergün, Samni Hazinses, Kudret Karadağ, Remo Değerli, Mehmet Ezici, Jale Öz

Konu: Kiralık katil, gösterilen hedefteki adamı öldürür. Ancak katile verilen söz yerine getirilmez. Kendisini cinayete azmettiren adamı bulup öldüren katili de peşine düşen emniyet güçlerince öldürülür