Yönetmen: Yusuf Kurçenli
Senaryo: Ayşe Sasa, Mahmut Cevher, Yusuf Kurçenli
Görüntü Yönetmeni: Suat Kapkı, Fevzi Özyılmaz
Yapım: Sinema TV Yapımı / Koray Düzgören
Yönetmen
Yardımcısı: Leyla Özalp, Müzik: Cem İdiz
Oyuncular: Necla Nazır (Zehra), Mahmut Cevher
(Recep), Pembe Mutlu (Ayşe), Nilüfer Aydan, Mesut Engin (Recep’in kardeşi),
Tuncer Necmioğlu, Tanju Tuncel, Mehmet Esen, Hayri Caner, Ani İpekkaya, Haşmet
Zeybek, Meral Niron, Erol Şen, Fatih Özses,
KONU: Marmara'nın kıyı kasabasında yaşanan
öykü "gelenekler, töreler, tutucu kadın-erkek ilişkileriyle özellikle bir
tatil köyü olmanın getirdiği kaçınılmaz mo-dernleşme" kadın-erkek
ilişkilerinde ser-bestleşme vb. öğelerin çatışması" temeline dayanır.
Liseyi yeni bitiren Ayşe babasının izin vermemesinden dolayı üniversite
öğrenimi yapamaz. Öğrenimi engellenen ve istemediği biriyle evlendrilmek
istenen Ayşe bunalıma girmiştir. içinde yaşadığı çaresizlik ve baskılar
sonucunda evden kaçar Ayşe, yalnızlığını paylaşan iki çocuklu Recep'ten
hoşlanır ve bekaretini yitirir. Aşıkların yakalanması sonucu Recep, reşit
olmayan bir kıza tecavüz etmekten dolayı hapse girer. Tek çare Recep'in karısı
Zehra'dan boşanıp Ayşe ile evlenmesidir. Kocasının hapse düşmesini istemeyen Zehra.
durumu kabullenir ama, onun da koşulu evinde çocuklarıyla birlikte kalmaktır.
Gelişen olaylar içinde Ayşe yaptığının yanlış olduğuna inanır ve çocuğunu
isteyerek düşürür. Ne var ki, Zehra'nın erkek kardeşleri olayı kabullenemezler
ve Recep'in kasabayı terk etmesi yönündeki baskıları fiImin trajik bir sonla
bitmesine neden olur.
Ve Recep Ve
Zehra Ve Ayşe filminin karakterleri de öncelikle geleneksel ve çevresel
baskıların kıskancında yaşarlar. Daha kişilik olarak olgunlaşma sürecindeki
Ayşe yaşamına yapılan haksız mü-dahaleler sonucu yalnızlığa düştüğü bir anda
insancıl bir yaklaşımdan etkilenir. Yaşının da verdiği çocuklukla da kendini
Recep'in kollarına bırakır. Kısa zamanda da yaşanan hoşlanmanın bir aşka
dö-nüşemeyeceğini anlar. sı,.. Filmin diğer kadın kahramanı Zeliha da yine
sevgisinden feragat etmek zorunda kalan olur. Onun tüm dünyası çocuklarıdır ve
kocasının geri dönmesini bekler. Recep ise rutinleşen yaşamında olağan dışı bir
durumda karısına olan bağılılığını unutup, reşit olmayan bir kızla cinsel
ilişkiye girmekten çekinmeyerek ataerkil bakış açısını sürdürür. “Soner Derse,
“Türk Sinemasında Aşk”
* Bir Türk filminin
sinemalarda gösterilmeden ilk kez TV’de sunulması, Türk sinemasının tarihinde
ve sinema/TV ilişkilerinde ilk kez rastlanan ilginç bir olay. Bu, önemli ölçüde
filmin bir türlü gösterime girme fırsatı bulamamış olmasından kaynaklanıyor.
Filmin düzeyi göz önüne alındığında, bu olay, sinema piyasamız ve gösterim
mekanizmamız için bir utanç vesilesidir. Diğer yandan TRT nin üstelik kendi
içinden yetişmiş bir sanatçı olan Kurçenli'ye ilgi göstererek onun sinema için
yaptığı ilk filmi göstermesi de, TRT için olsa olsa bir Övünme vesilesidir...
"Ve Recep ve Zehra ve Ayşe", hele
bir "ilk film" için oldukça başarılı nitelikler taşıyor. Bir Marmara
kıyı kasabasında (Armutlu'da) gelenekler, töreler, tutucu kadın-erkek
ilişkileriyle, özellikle bir tatil köyü olmanın getirdiği kaçınılmaz
'modernleşme', kadın erkek ilişkilerinde serbestlenme vb. öğelerin bir tür
çelişmesi, giderek çatışmasının öyküsü bu,,. 'Üstsüzlerin bile gitgide
yaygınlaştığa öte yandan adetlerin, inançların, geleneklerin baskısını da hala
sımsıkı yasayan tüm Ege ve Akdeniz kıyı kasabalarında olduğu gibi... Bu oldukça
tipik fonun üstüne, Kurçenli, yine tipik öğeler taşıyan bir öykü yerleştirmiş.
Bir pansiyon/ çayhane işleten Recep, karısı Zehra ve iki çocuğuyla yaşayıp
giderken, babasının baskısıyla kente, üniversite Öğretimine gitmesi
engellendiği için bunalım içinde olan Ayşe ile bir yakınlaşma kuruyor. Ve
Ayşe'nin evden kaçtığı gece, ona sahip oluyor. Aşıklar yakalanıyor, Ayşe
'reşit' olmadığı için Recep hapse giriyor... Kurtulması İçin tek çare, Ayşe ile
evlenmesidir. Yani karısı Zehra'yı boşama Hikâyenin asıl ağırlığı, ilginç yanı,
bundan sonra.,. Zehra, bir çok kadının yapacağının tersine, durumu
kabulleniyor. Recep'ten ayrılıyor. Ama evi bırakıp ana-babasının yanına gitmeyi
kabullenmiyor. Onun evi, çocukları vardır, onların yanında kalacaktır. Ne var
ki Zehra'nın erkek kardeşleri Recep'in kasabayı terk etmesi için baskı
yapacaklar, bu da filmin trajik sonunu getirecektir...Geleneksel kalıplar,
temalar içinde dolaşmakla birlikte kişilerine, onların davranışlarına özgün,
çağdaş biçimde bakmayı, alışılmadık, örmeyi ve toplumsal/çevresel/geleneksel
olanla bireysel/kişisel olanın çatışmasını vermeyi amaçlayan ve geniş ölçüde
başaran film bu... Oyuncularından beklenebilecek en iyi sonucu almış, özenli
bir çalışmanın ürünü... Filmin tam bir başarıya erişmesini engelleyen, bence
öncelikle final olmuş; filmin tüm özüyle ve Zehra'nın film boyunca beliren
Özveriye dayalı kişiliğiyle çelişen bir final bu... Diğer yandan, Kurçenli kimi
önemli sahneleri (Recep'le Ayşe'nin yatışı gibi) gerekli olgunlukta,
etkileyicilikte çekememiş. Sanki belli bölümler eksik filmde... Ama tüm
bunlara karşın. "... Ve Recep ve Zehra ve Ayşe", sinemamıza yeni ve
ilginç bir yönetmen kişiliğinin geldiğini haberli yen alçak gönüllü, ama düzeyli
bir film.